علائم خرابی تسمه هیدرولیک خودرو کدام‌اند + راهکار

پیشرانه‌های درون‌سوز مدرن به انبوهی از سیستم‌های کنترلی مجهز هستند که عملکرد قسمت‌های مختلف پیشرانه را برعهده دارند. هر کدام از این سیستم‌ها به یک تسمه متصل هستند و براساس نیروی چرخش فعالیت می‌کنند. تسمه هیدرولیک نیز یکی از همین تسمه‌ها است، قطعه‌ای پلاستیکی و مصرفی که به طور همزمان چند قسمت خودرو را کنترل می‌کند اما علائم خرابی آن کدام‌اند؟

تسمه هیدرولیک با نام تسمه دینام و تسمه کولر نیز شناخته می‌شود. علت این نام‌گذاری به وظیفه تسمه هیدرولیک مربوط می‌شود. این تسمه به طور همزمان وظیفه کنترل دینام، کولر خودرو و پمپ هیدرولیک فرمان را برعهده دارد، به همین دلیل با نام‌های متفاوتی نزد کاربران و تعمیرکاران شناخته شده است. البته اکثر تعمیرکاران این قطعه را تسمه دینام می‌نامند.

تسمه هیدرولیک، قطعه‌ای تاثیرگذار و تاریخی

همان‌طور که در مقدمه مطلب اشاره کردیم، تسمه هیدرولیک نقش کلیدی در کنترل قطعات جانبی موتور خودرو دارد. حتی در برخی پیشرانه‌ها، کنترل پمپ آب یا واترپمپ نیز به تسمه هیدرولیک سپرده شده است. مهم نیست که مالک چه خودرویی هستید و اتومبیل شما در چه دوره‌ای از تاریخ ساخته شده است. در هر صورت یک تسمه دینام یا تسمه هیدرولیک در اتومبیل شما وجود دارد که کنترل چند سیستم بر عهده آن است.

نیروی لازم برای چرخش تسمه دینام یا تسمه هیدرولیک، از طریق میل لنگ پیشرانه فراهم می‌شود. تسمه دینام با چرخش خود نیروی میل لنگ را به دینام، کولر و پمپ هیدرولیک خودرو ارسال می‌کند. بنابراین در صورتی که مشکلی برای تسمه هیدرولیک خودرو پدید آید، چند سیستم حیاتی خودرو از کار می‌افتند. در صورتی که تسمه هیدرولیک پاره شود، احتمالا موتور خودرو روشن نخواهد شد.

تسمه هیدرولیک همانند تسمه تایم و دیگر اجزای پلاستیکی موتور خودرو، در گذر زمان دچار سایش و فرسایش می‌شود. زمان دقیق تعویض تسمه تایم در دفترچه راهنمای هر خودرو ذکر شده است؛ با این حال توصیه می‌شود پیش از موعد نسبت به تعویض تسمه هیدرولیک و بازرسی هرزگردهای آن اقدام کنید.

علائم خرابی تسمه هیدرولیک خودرو

در قسمت‌های قبل اشاره کردیم که تسمه هیدرولیک با نام تسمه دینام نیز شناخته می‌شود. دینام وظیفه شارژ باتری خودرو را برعهده دارد و در صورتی که مشکلی برای دینام پیش آید، باتری خودرو به مرور تخلیه خواهد شد. از این رو یکی از نشانه‌های وجود مشکل در تسمه دینام، روشن شدن چراغ هشدار باطری روی مجموعه پشت آمپر خودرو است. هنگامی که تسمه دینام شل باشد، چراغ هشدار باطری روشن می‌شود چرا که باطری با سرعت مطلوبی شارژ دریافت نمی‌کند. با این حال خرابی تسمه هیدرولیک خودرو نشانه‌های دیگری نیز دارد که در ادامه به بررسی آن‌ها خواهیم پرداخت:

صدای جیغ هنگام استارت سرد موتور

اگر هنگامی که موتور سرد است و استارت می‌خورد صدایی همچون جیغ شنیدید، احتمالا مشکلی در تسمه هیدرولیک اتومبیل شما وجود دارد. این صدا معمولا از خودروهای قدیمی شنیده می‌شود که نشان دهنده فرسایش تسمه دینام یا هرزگردهای آن است. صدای جیغ تسمه هیدرولیک مدت کوتاهی پس از روشن شدن خودرو و گرم شدن آن قطع می‌شود.

صدای جیغ تسمه هیدرولیک به علت لغزندگی و مرطوب بودن آن در هنگام سرما ایجاد می‌شود. در حقیقت صدای جیغ تسمه دینام بر اثر لغزش تسمه روی هرزگردهای دینام به وجود می‌آید. اگر این صدا بیشتر از چند ثانیه طول بکشد، زمان تعمیر اساسی تسمه هیدرولیک اتومبیل شما فرا رسیده است. همچنین در صورتی که تسمه دینام شل باشد، صدای جیغ با شدت بیشتری پخش می‌شود.

سنگین بودن فرمان

وجه نام‌گذاری تسمه هیدرولیک به دلیل کنترل کردن پمپ هیدرولیک فرمان خودرو است. بنابراین در صورتی که این تسمه وظیفه خود را به درستی انجام ندهد، فرمان خودرو بسیار سنگین خواهد شد.

در این وضعیت تسمه هیدرولیک به خوبی کار نمی‌کند و روغن هیدرولیک با شدت لازم در جعبه فرمان جریان پیدا نمی‌کند. در نتیجه فرمان سنگین و سفت می‌شود. چنین واقعه‌ای در خودروهای مجهز به فرمان هیدرولیک بسیار خطرناک خواهد بود، چرا که در صورت از دست رفتن پمپ هیدرولیک کنترل فرمان را از دست خواهید داد. البته برخی خودروها از تسمه جداگانه برای پمپ هیدرولیک استفاده می‌کنند اما استفاده از تسمه دینام به عنوان تسمه هیدرولیک روش مرسوم خودروسازان است.

سو سو زدن چراغ‌ها

سو سو زدن چراغ‌ها یا کم‌نور بودن آن‌ها، یکی دیگر از نشانه‌های خرابی تسمه دینام است. البته این مشکل به واسطه دلایل بسیاری پدید می‌آید اما یکی از مهم‌ترین نشانه‌های آن، وجود مشکل در تسمه هیدرولیک خودرو است.

دینام خودرو باطری را با ولتاژ 14.5 ولت شارژ می‌کند. هنگامی که دینام فعال نیست و برق تنها از باطری تامین می‌شود، ولتاژ جریان برق حدود 12 ولت است. بنابراین سو سو زدن چراغ‌ها هنگام روشن بودن خودرو نشان از تغییر لحظه‌ای ولتاژ دارد. این مشکل به دلیل شل شدن یا لیز خوردن تسمه دینام پدید می‌آید و به رسیدگی جدی نیاز خواهد داشت.

خاموش شدن ناگهانی موتور

یکی از علائم خرابی تسمه هیدرولیک که رویداد نامطلوبی برای مالکان خودرو محسوب می‌شود، خاموش شدن ناگهانی خودرو است. هنگامی که تسمه دینام فعالیت خود را به درستی انجام ندهد، باطری شارژ نخواهد شد. بنابراین برق مورد نیاز خودرو تنها از طریق باتری تامین می‌شود و پس از مدتی ذخیره انرژی باتری نیز به پایان می‌رسد. در نهایت خودرو به واسطه عدم تامین برق مورد نیاز خود خاموش می‌شود. هنگامی که دینام فعال نیست و باتری نیز به صورت کامل خالی شده است، امکان فعالیت از موتور خودرو سلب می‌شود.

اتمام شارژ باتری

خرابی تسمه هیدرولیک نشانه‌های عیان و آشکار ندارد، بلکه گاهی اوقات در قالب رویدادهای مخفی اتفاق می‌افتد. اتمام شارژ باتری که با نام مردن باتری نیز شناخته می‌شود، یکی دیگر از نشانه‌های خرابی تسمه هیدرولیک است. در این زمان تسمه دینام باتری را به میزان کافی شارژ نمی‌کند. در نتیجه میزان شارژ باتری به مرور کاهش می‌یابد تا زمانی که دیگر خودرو شما استارت نخواهد خورد.

افزایش دمای موتور

در ابتدای مطلب اشاره کردیم که تسمه هیدرولیک ممکن است وظیفه کنترل پمپ آب یا واترپمپ را نیز برعهده داشته باشد. بنابراین در برخی خودروها افزایش دمای موتور نیز نشانه خرابی تسمه واترپمپ یا تسمه هیدرولیک محسوب می‌شود. چرخش نامنظم و ناکافی تسمه موجب خواهد شد تا واترپمپ به میزان کافی ماده خنک کننده را به موتور ارسال نکند که پیامد این رخداد افزایش بیش از حد دمای موتور اتومبیل خواهد بود.

تعویض و تعمیر تسمه هیدرولیک

اگر نشانه‌های خرابی تسمه هیدرولیک را به دقت مرور کرده باشید، متوجه شده‌اید که برخی نشانه‌ها به دلیل شل بودن تسمه پدید می‌آیند. ممکن است هرزگردهای تسمه دینام به دلایل مختلف شل شوند و تسمه از مدار چرخش خود خارج شود. در این هنگام با تعمیر یا تعویض هرزگردها، مشکل تسمه دینام حل خواهد شد.

متخصصان و خبرگان حوزه خودرو توصیه می‌کنند تا تسمه دینام خودرو را در فواصل زمانی مختلف از نظر ظاهری بررسی کنید. در صورتی که تسمه ترک خورده باشد یا بافت آن بیش از حد سفت شده باشد، زمان تعویض آن فرا رسیده است.

هنگام خرید تسمه هیدرولیک بایستی به مدل خودرو و نوع تسمه‌ای که برای آن استفاده می‌شود دقت کنید. برای مثال چند تیپ مختلف از سمند یا پژو پارس به بازار عرضه شده‌اند که هرکدام از آن‌ها پیشرانه متفاوتی نسبت به دیگری دارند. بنابراین بایستی تسمه‌ای را خریداری کنید که مناسب مدل خودرو شما است. از سوی دیگر بایستی عملیات تعویض تسمه توسط یک مکانیک خبره صورت بگیرد. سفت کردن بیش از حد تسمه موجب کاهش عمر و دوام آن خواهد شد و احتمال پارگی تسمه را به دنبال دارد.

سوالات متداول