سامانه چک الکترونیک رونمایی شد: تلاش برای کاهش ریسک‌های چک کاغذی

صبح امروز از سامانه چک امن دیجیتال (چکاد) با حضور رئیس کل بانک مرکزی، وزرای اقتصاد و صمت، نمایندگان مجلس و روسای بانک‌ها رونمایی شد. هدف از این سامانه، ایجاد بستری برای ارائه چک الکترونیک و رفع خطرات احتمالی چک‌های کاغذی عنوان شده است.

چک الکترونیک نوع جدیدی از چک است که سرعت، دقت و امنیت بیشتری در عملکرد و نقدشوندگی نسبت به چک‌های کاغذی دارد؛ تمام قوانین چک کاغذی برای آن قابل اجراست و با یک امضای الکترونیکی اعتبار پیدا می‌کند.

برای استفاده از این نوع چک، زیرساختی با عنوان «سامانه چکاد» راه‌اندازی شده که صبح امروز از آن رونمایی شد.

این سامانه چک امن دیجیتال با هدف ایجاد بستری برای ارائه چک الکترونیک و رفع مخاطرات احتمالی چک‌های کاغذی راه‌اندازی شده است که امکان مدیریت و نظارت آنلاین مبادله چک را برای شبکه بانکی و بانک مرکزی فراهم می‌کند.

به گفته «مهران محرمیان» معاون فناوری‌های نوین بانک مرکزی، این سامانه هم اکنون در بانک‌های صادرات، پارسیان و تجارت فعال است.

پیش‌نیاز استفاده از خدمات سامانه چک دیجیتال

به گزارش دیجیاتو و به نقل از روابط عمومی بانک مرکزی، پیش نیاز استفاده از خدمات چکاد داشتن یک حساب جاری با امکان صدور دسته چک است. همچنین بایستی مشتریان اپلیکیشن «هامون» را نصب و فعالسازی کنند؛ این برنامه جهت ثبت امضای الکترونیکی است.

درگاه‌های الکترونیکی امن بانک‌ها مانند اینترنت بانک و موبایل بانک یا نرم‌افزارهای مخصوص شعب از جمله راه‌های دسترسی و استفاده از این سامانه هستند. به واسطه این درگاه‌ها ارتباط مطمئن میان سیستم متمرکز بانک‌ها و سامانه چک‌های الکترونیکی شکل می‌گیرد تا به واسطه آن، این خدمت از مجموعه خدمات بانکداری الکترونیک به مردم ارائه ‌شود.

پس از فعالسازی خدمت چک دیجیتال در منوی مربوطه در همراه بانک، خدمات مربوط به چک دیجیتال اعم از درخواست صدور دسته چک، صدور چک، امکان وصول درون بانکی و بین بانکی چک، مشاهده دسته چک صادر شده و برگه‌های چک دیجیتال، مشاهده چک‌های دریافتی، انتقال چک الکترونیک، ضمانت چک، مسدودسازی چک، ابطال چک و نقد کردن چک بدون مراجعه به شعبه قابل انجام خواهد بود.

مزایای چک الکترونیک

بانک مرکزی، چک الکترونیک را امن‌تر از چک کاغذی می‌داند چراکه نمی‌توان آن را تغییر داد یا به طور کلی منکر صدورش شد. از آن گذشته این نهاد زیرساختی ایجاد کرده تا صادرکنندگان یا انتقال‌دهندگان چک از طریق امضای دیجیتال، احراز هویت و اعتبارسنجی شوند و همین امر بر امنیت چک‌‌های دیجیتال اضافه می‌کند.

در واقع سامانه چکاد و کد نهاب امنیت چک‌های الکترونیکی را بیش از پیش تضمین می‌کنند. نهاب سامانه‌ای‌ حاوی اطلاعات هویتی مشتریان بانکی است که با اختصاص دادن شماره شناسایی ویژه برای هر کاربر بانکی، امکان احراز هویت آسان و سریع افراد در شبکه بانکی را فراهم می‌کند.

علاوه بر این در چک‌های کاغذی سنتی احتمال خط ‌خوردگی یا نگارش اشتباه وجود دارد و اگر این اتفاق بیفتد، راهی جز ابطال چک یا پشت نویسی (آن هم با محدودیت‌های خاص خود) وجود ندارد اما در خصوص صدور این نوع چک، دیگر مشتریان با چنین دردسری رو به رو نخواهند شد.

عدم محدودیت تعداد برگ چک، عدم امکان تغییر در برگ چک الکترونیکی، صرفه‌جویی در مصرف کاغذ، اطلاع‌رسانی از وضعیت نقل‌وانتقالات چک، حذف مراحل زمان‌گیر مثل جابه‌جایی، دسته‌بندی و حسابداری چک‌ها، کارمزد و هزینه عملیاتی پایین‌تر، مدیریت ریسک بهتر، سرعت بالا فرآیندهای صدور و پرداخت چک، امکان جایگزینی در تمامی معاملات و مطلع شدن صاحب چک بعد از پرداخت وجه از دیگر مزایای ذکر شده برای چک دیجیتال است. 

از این موضوع نیز نمی‌توان غافل شد که قانون جدید چک و چک‌های دیجیتال تا حد زیادی در کاهش جرایم بانکی تاثیر داشته است. از آنجا که با ثبت اطلاعات در سامانه‌های الکترونیکی، امکان صدور چک به وعده و بی‌محل وجود ندارد، احتمال برگشت خوردن و کلاهبرداری نیز کمتر می‌شود.