۳ هزار میلیارد تومان درآمد بی‌دردسر دولت از واگذاری خودروهای وارداتی توقیفی

چند هفته قبل، سازمان جمع‌آوری و فروش اموال تملیکی بالاخره پس از 5 سال، تکلیف خودرو‌های خارجی توقیف‌شده در بنادر و گمرکات را مشخص کرد و با برگزاری دو مزایده، خودرو‌های توقیفی مدل 2017 و 2018 را که سال‌ها در شرایط نامساعد جوی خاک خورده بودند، به مشتریان جدید واگذار کرد. در این دو مزایده مجموعاً حدود 1200 دستگاه خودرو فروخته شد و سودی در حدود سه هزار میلیارد تومان را برای دولت به ارمغان آورد.

در مزایده شماره 565 خودرو‌های خارجی، 1062 دستگاه خودرو با دستور مقام قضایی وجود داشت و گمرک اعلام کرد 22 دستگاه در سال 96 ترخیص شده است.

قبل از 16 مهر‌ماه که روز رمزگشایی از پیشنهادها بود، برخی استان‌ها برای 58 دستگاه مغایرت اسنادی اعلام کردند که از این تعداد 10 دستگاه در بوشهر، 21 خودرو خوزستان و 27 دستگاه مربوط به مازندران بوده است.

با این اوصاف 982 خودرو در مزایده عرضه شد که 9 دستگاه خودرو فاقد پیشنهاد و 4 دستگاه خودرو پیشنهادهای نامتعارف داشتند و در عمل 71 خودرو به فروش نرسید. در مزایده جدید، خودرو‌های عرضه‌نشده از قبل، قرار گرفتند. در جریان برگزاری این دو مزایده بعضی اخبار غیر‌دقیق نیز از سوی بعضی رسانه‌ها منتشر شد؛ از جمله اینکه در برخی رسانه‌ها گفته شد 281 خودرو به یک فرد حقیقی فروخته شد، در حالی که این فرد برای این تعداد خودرو پیشنهاد داده بود، اما حدود 22 خودرو را برنده شد.

فرد حقوقی دیگری 272 خودرو پیشنهاد داد، اما هیچ یک را برنده نشد. افراد دیگری هم بودند که در این مزایده برنده نشدند. محدودیتی برای حضور آحاد مردم در مزایده وجود نداشت و هر فردی می‌توانست با پرداخت 15 درصد مبلغ کارشناسی و رعایت ضوابط، در مزایده شرکت کند.
همچنین مزایده فوق‌العاده 566 نیز از 24 مهرماه آغاز شد. این کار توسط سامانه ستاد الکترونیک دولت برگزار شد و از ساعت 8 صبح متقاضیان می‌توانستند پیشنهادهای خود را تا ساعت 24 روز اول آبان ثبت کنند.

روز سوم آبان در حضور نمایندگان دستگاه‌های نظارتی، قضایی و اجرایی از پیشنهادها رمزگشایی شد. داشتن امضای الکترونیک و ارائه 15 درصد ضمانت نیز ضروری بود. در مزایده گذشته حدود هزار نفر مشکل ضمانت‌نامه پیدا کردند. ضمانت‌نامه باید معتبر و سه‌ماه مهلت داشته باشد. نزدیک به 1200 میلیارد تومان ودایعی که به‌‌صورت الکترونیکی از طریق سامانه ستاد به خزانه واریز شده بود، زودتر از موعد قانونی به شرکت‌کنندگان در مزایده عودت داده شد.
سازمان اموال تملیکی همچنین در این مزایده سعی کرد تا خودرو‌های باقی‌مانده خارجی در گمرکات کشور را به فروش برساند. این سازمان در دومین مزایده خود 76 خودرو خارجی را به فروش رساند. با توجه به اطلاعات بازگشایی مربوط به فروش 76 خودرو خارجی که در مزایده فوق ‌العاده شماره 566 اموال تملیکی قرار گرفته بودند، در مجموع این تعداد خودرو 393 میلیارد تومان به فروش رسیدند.

گفتنی است، ارزش کارشناسی این 76 خودرو، 301 میلیارد تومان تعیین شده بود. با توجه به این موضوع شاهد رشد حدود 42 درصدی ارزش فروش نسبت به قیمت پایه بودیم. میانگین قیمت فروش هر خودرو نیز 5 میلیارد و 800 میلیون تومان بوده است.

بالاترین قیمت پیشنهادی در این مزایده مربوط به پورشه ماکان به ارزش بیش از 10 میلیارد تومان و کمترین قیمت برنده نیز مربوط به خودرو سراتو با قیمت یک میلیارد و 370 میلیون بود. در این مزایده دو خودرو قیمت نامتعارف داشتند که براساس قانون ودیعه آن‌ها ضبط شد و این دو خودرو به همراه سایر خودرو‌هایی که برندگان آن‌ها، مبلغ مربوط به آن‌ها را تکمیل نکنند، در مزایده بعدی قرار خواهند گرفت.

بلاتکلیفی خودرو‌های خارجی توقیف‌شده در شرایطی 5 سال طول کشید که مسئولان اجرایی و قضایی هیچ تصمیمی برای آن‌ها در این سال‌ها نگرفته بودند، اما در دولت سیزدهم بالاخره تعیین تکلیف آن‌ها پیگیری و در‌نهایت مزایده آن‌ها در دو نوبت برگزار شد.

در مزایده‌های فوق‌العاده خودرویی 565 و 566 آمار‌های کمی وجود دارد که قابل بررسی و تحلیل است. تعداد بازدید از سایت سازمان اموال تملیکی تا پیش از برگزاری مزایده کمتر از هزار بازدید در روز بود؛ اما تعداد بازدید از سایت سازمان هم‌زمان با برگزاری مزایده به 50 هزار بازدید رسید. هم‌زمان با برگزاری مزایده، تعداد بازدیدکنندگان از سایت سامانه تدارکات الکترونیک دولت 3 میلیون نفر بود و تعداد تماس و پاسخگویی اپراتور‌های سازمان و سامانه تدارکات الکترونیک دولت، 10 هزار تماس بوده است، همچنین تعداد تضامین دریافتی از متقاضیان 4 هزار نفر و تعداد متقاضیان دارای پیشنهاد در مزایده‌ها هزار و 700 نفر بوده است.

10 جلسه نیز با دستگاه‌های قضایی، نظارتی و اجرایی برگزار شد؛ 9 استان مرتبط با این مزایده بودند و تعداد عوامل اجرایی استانی و ستادی که در برگزاری این مزایده دخیل بودند، 350 نفر بود.

با نگاهی به آمار مزایده نخست در مزایده فوق‌العاده نخست خودرویی، تعداد خودرو‌های ارسالی از سوی مرجع قضایی 1062 دستگاه، تعداد خودرو‌های ترخیص‌شده توسط گمرک در سال 1396، تعداد 22 دستگاه، تعداد کل خودرو‌های قابل طرح در مزایده 1040 دستگاه، تعداد خودرو‌های دارای مغایرت اطلاعات فنی 58 دستگاه، تعداد خودرو‌های قرار‌گرفته در مزایده 982 دستگاه، تعداد خودرو‌های فاقد پیشنهاد در مزایده 9 دستگاه، تعداد خودرو‌های دارای پیشنهاد در مزایده 973 خودرو‌های خارجی توقیف‌شده، ارزش پایه کارشناسی فروش 17 هزار و 594 میلیارد ریال، ارزش فروش در مزایده 40 هزار و 187 میلیارد ریال، تعداد خودرو‌های دارای پیشنهاد نامتعارف 4 دستگاه، ارزش قیمتی خودرو‌های دارای پیشنهاد نامتعارف برای یک خودرو 12 هزار و 520 میلیارد ریال، تعداد خودرو‌های انصرافی پس از اعلام برنده در مزایده 5 دستگاه، ارزش نهایی فروش در مزایده 27 هزار و 666 میلیارد ریال و میانگین رشد قیمت نسبت به قیمت پایه کارشناسی 58 درصد بود.

در مزایده فوق‌العاده دوم خودرویی، تعداد خودرو‌های باقی‌مانده از مزایده اول 76 دستگاه، تعداد خودرو‌های مطرح‌شده در مزایده 566، تعداد 76 دستگاه، ارزش پایه کارشناسی فروش 301 میلیارد ریال، ارزش فروش در مزایده 431 میلیارد ریال، تعداد خودرو‌های دارای پیشنهاد نامتعارف 2 دستگاه، ارزش قیمتی خودرو‌های دارای پیشنهاد نامتعارف برای یک خودرو 37.6 میلیارد ریال، ارزش نهایی فروش در مزایده 393 میلیارد ریال و میانگین رشد قیمت نسبت به قیمت پایه کارشناسی 31 درصد بود.