سرطان معده، از پیشگیری تا درمان
سرطان معده یکی از سرطان‌های کشنده است که تشخیص زودهنگام آن می‌تواند روند درمان را تسریع ببخشد.
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
معده یک عضو توخالی و عضلانی در دستگاه گوارش انسان و بسیاری از جانوران دیگر است. معده ساختاری حجیم دارد و به‌عنوان یک عضو حیاتی در دستگاه گوارش عمل می‌کند، زیرا وظیفه هضم غذا را برعهده دارد.
آشنایی با علائم ورم معده، سرطان معده و عوامل این بیماری‌ها می‌تواند تا حدود زیادی در پیشگیری از آن کمک‌کننده باشد.
سرطان معده چیست؟
سرطان معده در واقع به رشد غیرطبیعی سلول‌های معده گفته میشود. دیواره معده از ۳ لایه بافت تشکیل شده‌است؛ لایه مخاطی (درونی)، لایه عضلانی (وسط) و لایه سرمی (فراگیر).
این بیماری در سلول‌هایی که لایه مخاطی را تشکیل می‌دهند، شروع میشود و از طریق لایه‌های بیرونی رشد می‌کند.
در مراحل آخر، سرطان معده می‌تواند اعضای دیگر را نیز درگیر کند که در شدیدترین حالت غدد لنفاوی و ریه نیز درگیر بیماری می‌شوند.
علائم
متأسفانه علائم سرطان معده بیشتر در مراحل پیشرفته خود را نشان می‌دهد و در مراحل اولیه تقریباً مشابه علائم زخم معده است.
علائم سرطان معده در مراحل اولیه
- سوءهاضمه و ناراحتی معده
- احساس نفخ پس از غذا
- حالت تهوع خفیف
- کاهش اشتها و احساس سیری بعد از صرف مقدار کمی غذا
- سوزش سردل
علائم سرطان معده در مراحل پیشرفته
- وجود خون در مدفوع یا مدفوع سیاه
- استفراغ مکرر یا خونی
- کاهش وزن محسوس و غیرمنتظره
- شکم‌درد
- زردی پوست و سفیدی چشم
- تورم و جمع‌شدن مایع در شکم (آسیت)
- مشکل در بلع غذا (دیسفاژی)
- خستگی ناشی از کم‌خونی
- اسهال یا یبوست
- تنگی‌نفس
مراجعه به پزشک
بیماری‌های زخم معده، سندرم روده تحریک‌پذیر و سایر بیماری‌های دستگاه گوارش نیز می‌توانند چنین علائمی را ایجاد کنند. بااین‌حال، اگر علائم پس از مدتی بهبود نیافت یا بدتر شد باید حتماً به پزشک مراجعه شود.
علل
علت اصلی ایجاد سرطان معده ناشناخته است؛ اگرچه بسیاری از عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به سرطان معده را افزایش دهند، شناسایی شده‌اند.
این عوامل شامل موارد زیر می‌شوند:
- بیماری ریفلاکس معده
- چاقی
- کم‌خونی ناشی از فقدان ویتامین ب- ۱۲
- رژیم غذایی سرشار از غذاهای شور و دودی و ترشیجات
- رژیم غذایی حاوی مقدار کمی میوه و سبزیجات
- سابقه خانوادگی سرطان معده
- کار در محیط‌های صنعتی که فرد با فلز، الوار، لاستیک، زغال‌سنگ و چوب سروکار دارد
- عفونت با هلیکوباکتر پیلوری
- التهاب معده طولانی‌مدت (ورم معده)
- مصرف سیگار و دخانیات
- سن بالای ۵۵ سال
- پولیپ‌های معده (توده‌های سلول‌هایی که روی لایه داخلی معده شکل می‌گیرند)
به نظر می‌رسد جنسیت فرد هم از فاکتورهای خطر ابتلا به این بیماری باشد؛ چراکه معمولاً مردان دو برابر زنان به این سرطان مبتلا می‌شوند.
عوامل سبک زندگی و پیشگیری
درست است که سرطان معده در ابتدای راه علائم مشخصی ندارد، اما انجام برخی اقدامات پیشگیرانه و انتخاب سبک زندگی سالم کمک می‌کند تا خطر ابتلا به این بیماری کشنده کاهش یابد.
برای افرادی که بیماری زمینه‌ای دارند، بهتر است داروهایی را دریافت کنند که ریسک ابتلا به سرطان را کاهش دهد و از آن پیشگیری کنند. همچنین افرادی که سابقه خانوادگی دارند باید تست‌هایی مانند معاینات بدنی، سی‌تی اسکن، عکس‌برداری اشعه ایکس، آزمایشات ژنتیکی، آزمایش خون و ادرار را پشت سر بگذارند تا در صورت احتمال ابتلا، در مراحل اولیه بیماری تشخیص صورت بگیرد.
اقدامات زیر می‌توانند در کاهش ریسک ابتلا به سرطان معده مفید باشند:
- وزن سالم: در صورت اضافه وزن، با کمک پزشک به وزن طبیعی خود بازگردید. کاهش وزن شدید و ناگهانی خود می‌تواند عامل ابتلا به این بیماری باشد، بنابراین باید این روند را آهسته دنبال کرد.
- رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات: به‌‌جای مصرف شیرینی و قندهای مصنوعی، میوه و سبزیجات تازه باید در رژیم غذایی روزانه گنجانده شود. همچنین با کاهش مصرف غذاهای شور و دودی میتوان از معده مراقبت کرد.
- ترک سیگار: مصرف سیگار و دخانیات ریسک ابتلا به این بیماری و سایر سرطان‌ها را افزایش می‌دهد. ترک سیگار می‌تواند مشکل باشد، بنابراین کمک گرفتن از یک پزشک یا متخصص بهتر است.
- در مورد خطرات ابتلا از پزشک خود بپرسید: اگر ریسک احتمال ابتلا به این بیماری در فردی بالاست، یا کسی از نزدیکان و اعضای خانواده سابقه ابتلا به این سرطان را دارد، بهتر است آزمایش‌هایی انجام شود.
تشخیص
آزمایش‌های زیر را برای بررسی بیمار مشکوک به سرطان معده تجویز میشود:
- آندوسکوپی: آندوسکوپی دستگاهی است که توسط آن، پزشک متخصص می‌تواند داخل بخش‌های مختلف بدن را مشاهده و جراحی‌های محدودی را انجام دهد. متخصص گوارش از طریق آندوسکوپ داخل معده، مری و اثنی‌عشر (ابتدای روده کوچک) را بررسی می‌کند و در صورت نیاز از این اندام‌ها نمونه‌برداری میشود. در این روش یک لوله نازک حاوی دوربینی کوچک از گلو به معده منتقل میشود. سپس پزشک می‌تواند از آن برای یافتن علائم سرطان استفاده کند.
- نمونه‌برداری: اگر در حین آندوسکوپی قسمت‌های مشکوکی مشاهده شود، میتوان از ابزارهای ویژه‌ای برای برداشتن نمونه‌ای از بافت جهت آزمایش استفاده کرد. نمونه برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه ارسال میشود. اگر تغییرات سرطانی در سلول‌ها دیده شود، باید برای درمان اقدام شود.
- تصویربرداری: این آزمایش‌ها که برای جست‌و‌جوی سرطان معده استفاده می‌شوند شامل سی‌تی اسکن و نوع خاصی از آزمایش اشعه ایکس به نام بلع‌باریم است. سی‌تی اسکن می‌تواند محل سرطان را در شکم نشان دهد. گاهی برای بررسی توده سرطانی و نمونه‌برداری دقیق از آن، از سی‌تی اسکن استفاده میشود. در آزمایش بلع‌باریم نیز بیمار مایعی زرد‌رنگ حاوی باریم را می‌نوشد و این محلول وارد مری و معده او میشود. سپس رادیولوژیست از معده و مری عکس رادیولوژی می‌گیرد.
- آزمایش خون: این آزمایش وضعیت سلامت کلی بیمار سرطانی را بررسی می‌کند و می‌تواند نشان دهد که سایر اعضای بدن مانند کبد تحت تأثیر سرطان هستند یا خیر.
- آزمایش ادرار: با آزمایش ادرار به‌سادگی میتوان فهمید که خون‌ریزی در دستگاه گوارش فرد وجود دارد یا نه. با دیدن خون در مدفوع میتوان به سرطان شک کرد و برای بررسی‌های بیشتر آزمایش‌های دیگر درخواست شود.
- آندوسونوگرافی: در صورتی که سرطان برای بیمار تأیید شود، کولونوسکوپی به‌همراه سونوگرافی هم برای بررسی روده بزرگ انجام میشود. آندوسونوگرافی به پزشک کمک می‌کند تا عمق نفوذ سرطان به دیواره معده را تشخیص دهد.
درمان
دو عامل تعیین‌کننده در درمان سرطان معده، قرارگیری آن در مراحل ابتدایی‌تر بیماری و سلامت عمومی بیمار است. بنابراین هرچه سیستم ایمنی بیمار قوی‌تر باشد احتمال ریشه‌کن شدن سلول‌های سرطانی بیشتر خواهد بود و با تشخیص زودهنگام میتوان بیماری را به‌صورت کامل کنترل کرد. گزینه‌های درمان سرطان معده به محل، مرحله و گسترش سرطان بستگی دارد.
روش‌های درمان
- جراحی: هدف از جراحی، برداشتن همه توده سرطانی و برخی از بافت‌های سالم اطراف آن است. در مراحل اولیه، تومورهای سرطانی توسط آندوسکوپی از دیواره‌های معده جدا می‌شوند. در صورتی که سرطان معده نزدیک روده باشد، بخشی از معده نیز توسط جراحی از بدن جدا میشود. در انواعی از سرطان معده که بدنه معده را تحت تأثیر قرار می‌دهند، کل معده را از دستگاه گوارش برمی‌دارند. برخی جراحی‌ها نیز برای آزمایش وجود سرطان، با جدا‌کردن گره‌های لنفاوی شکم و یا تسکین علائم انجام میشود. این جراحی‌ها معمولاً دوره نقاهت طولانی‌مدتی دارند.
- شیمیدرمانی: شیمیدرمانی نوعی درمان دارویی است که از مواد شیمیایی برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کنند. این درمان می‌تواند قبل از جراحی انجام شود تا به کوچک‌شدن توده سرطانی و برداشت راحت‌تر آن کمک کند و اغلب با پرتودرمانی ترکیب میشود. شیمیدرمانی اصلی‌ترین روش درمان سرطان به‌‌شمار می‌رود که به تمام قسمت‌های بدن دسترسی دارد و به سلول‌های سرطانی حمله می‌کند.
- پرتودرمانی: در پرتودرمانی از پرتوهای پرانرژی مانند اشعه ایکس و پروتون برای از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده میشود. این پرتوها یا از دستگاه تابیده می‌شوند یا از داروهای حاوی مواد نشاندار‌شده ساطع می‌شوند. پرتودرمانی معمولاً روش متداولی برای درمان سرطان معده محسوب نمی‌شود، اما برای مراحل پیشرفته مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- ایمونوتراپی: ایمونوتراپی یا ایمنی درمانی نوعی از درمان سرطان است که به سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند تا با سرطان مقابله کند. ایمونوتراپی نوعی درمان بیولوژیکی است که مواد داروهای آن از ارگانیسم‌های زنده برای درمان سرطان استفاده می‌کند. در سرطان معده، ممکن است از ایمونوتراپی در صورت پیشرفته بودن سرطان، عود یا گسترش آن در سایر قسمت‌های بدن استفاده شود.
- مراقبت‌های حمایتی: این شکل از مراقبت در کنار درمان‌های دارویی یا سایر روش‌های درمانی که دریافت می‌کنیم، توسط پرستاران و سایر افراد متخصص آموزش‌دیده ارائه می‌شوند. مراقبت تسکینی قصد دارد کیفیت زندگی افراد مبتلا به سرطان و خانواده‌های آنها را بهبود بخشد و بر تسکین درد و سایر علائم بیماری متمرکز است.
عوارض سرطان معده
سرطان معده در کارکرد معده تأثیر می‌گذارد و اجازه نمی‌دهد که معده به‌خوبی فعالیت کند. طی این روند بدن دچار سوء‌تغذیه میشود و ویتامین‌ها و مواد معدنی لازم را دریافت نمی‌کند. بنابراین بدن ضعیف میشود و در مواجهه با بیماری‌ها مثل همیشه عمل نمی‌کند.
عوارض ناشی از درمان نیز در شیمیدرمانی فرد را دچار سرگیجه، ریزش مو، خشکی پوست، تهوع، استفراغ و بی‌حالی می‌کند.
چکیده
سرطان معده یکی از کشنده‌ترین بیماری‌های دستگاه گوارشی محسوب میشود. این بیماری با تغییرات به‌وجود‌آمده در دی‌ان‌ای شروع میشود و به رشد غیرطبیعی سلول‌های معده گفته‌می‌شود.
تشخیص آن در مراحل اولیه سخت است، زیرا علائم حادی ندارد. با این وجود تشخیص سریع این بیماری اهمیت خاصی دارد؛ زیرا با گذشت زمان و پیشرفت بیماری درمان آن سخت میشود. برای پیشگیری از بیماری، باید وزن متعادل و رژیم غذایی سرشار از میوه و سبزیجات داشته‌باشید. همچنین ترک سیگار و دوری از غذاهای شور و دودی مؤثرند.
برای درمان بیماری نیز علاوه بر جراحی، از شیمیدرمانی، پرتودرمانی و ایمونوتراپی کمک می‌گیرند.
آمار مرگ و میر این سرطان بالاست و علت آن هم پیشرفت بیماری و بروز علائم کم در مراحل اولیه است. بنابراین این سرطان می‌تواند باعث مرگ بیمار شود.
افرادی که بستگان درجه یکشان درگیر این بیماری بودند، احتمال ابتلا به آن را دارند. با این‌حال عوامل محیطی نیز در ابتلا به سرطان معده مؤثرند.
بیمارانی که سرطان را زود تشخیص دادهاند، بهاحتمال هفتاد درصد، تا پنج سال دیگر عمر دارند. اما بیمارانی که سرطان معده اطراف معده آنها را درگیر کرده است بهاحتمال سی درصد تا پنج سال دیگر زندهاند.
احتمال زندهماندن تا پنج سال دیگر، در افرادی که سرطان اعضای دیگرشان را نیز درگیر کرده، تنها شش درصد است.
نمیتوان سرطان را با راههای خانگی درمان کرد، اما میتوان علائم آن را کاهش داد و درمان را سرعت بخشید. مصرف سیر، عصاره جنسینگ، فیبر مانند سبزیجات و میوه در بهبود درمان سرطان معده کاربرد دارند.
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.