گزارش جاب‌ویژن از وضعیت مهاجرت: 77 درصد شاغلین تمایل زیادی به مهاجرت دارند

گزارش جاب ویژن از مهاجرت کارکنان در بخش‌های مختلف نشان می‌دهد 77 درصد شاغلین تمایل زیادی به مهاجرت دارند. نوسان قیمت ارز، تورم و دغدغه آینده فرزندان از اصلی‌ترین عوامل تمایل به مهاجرت است. همچنین براساس برآوردها، مهاجرت هر یک از این افراد، به 30 درصد از سازمان‌ها هزینه‌ای بیش از 100 میلیون تومان تحمیل می‌کند.

مهاجرت کارکنان در بخش‌های مختلف کسب‌و‌کار اگرچه موضوع تازه‌ای نیست، اما با گذشت زمان شاهد شکل‌گیری روندی صعودی در تمایل به مهاجرت افراد هستیم. این امر تأثیر بسزایی روی سازمان‌های دولتی، خصوصی و نیمه‌خصوصی دارد و آن‌ها را با مشکل نیروی انسانی متخصص و کارا مواجه کرده است.

برای آگاهی از وضعیت پدیده مهاجرت در سازمان‌های کشور، پیمایشی با همکاری مشترک رصدخانه مهاجرت ایران وابسته به پژوهشکده سیاست‌گذاری دانشگاه شریف و جاب ویژن در اردیبهشت 1401 صورت گرفته است که در ادامه مهم‌ترین بخش نتایج آن را مرور می‌کنیم.

با توجه به وضعیت فعلی کشور، فیلترینگ، افزایش نرخ ارز، احتمالاً این آمارها در‌حال حاضر دستخوش تغییرات بسیاری شده است. با این وجود مرور آن مخصوصاً برای مدیران تصمیم‌گیر در کشور لازم به‌نظر می‌رسد؛ چرا که براساس آمارهای گزارش مهاجرت جاب ویژن، 30 درصد از مدیران اعلام کرده‌اند جایگزینی فردی که در اثر مهاجرت از سازمان جدا شده است، هزینه‌ای بیش از 100 میلیون تومان به مجموعه تحمیل می‌کند.

هزینه‌های تحمیل‌شده به سازمان در اثر مهاجرت و جدا‌شدن افراد از سازمان شامل موارد متعددی همچون، خروج دانش ضمنی کارکنان، تغییر در برنامه‌های توسعه محصول، هزینه آموزش و جایگزینی نیروی جدید می‌شود.

تمایل به مهاجرت در زنان کمی بیشتر از مردان است

در این پیمایش بیش از 6 هزار نفر از فعالین در کسب‌وکارهای کشور شرکت کرده‌اند که 46 درصد آنان زن و 54 درصد مرد بوده‌اند. 69 درصد از مشارکت‌کنندگان در این نظرسنجی ساکن تهران بوده و بخش اعظمی از آن‌ها سابقه کاری بیش از 10 سال دارند. وضعیت شرکت‌کنندگان به تفکیک تحصیلات نیز نشان می‌دهد 85 درصد آن‌ها دارای تحصیلات کارشناسی ارشد و دکتری هستند.

آمارهای این پیمایش نشان می‌دهد به‌طور کلی 77 درصد از شاغلین در بخش‌های مختلف کسب‌و‌کار تمایل زیاد یا خیلی زیاد به مهاجرت دارند. از این میان، 79 درصد اعلام کرده‌اند که تصمیم به مهاجرت گرفته‌اند که تنها 22 درصدشان برای این امر برنامه‌ریزی کرده و 9 درصد نیز اقدامات عملی لازم جهت مهاجرت را انجام داده‌اند.

براساس گزارش مهاجرت جاب ویژن، تصمیم به مهاجرت در میان کارکنان و مدیران میانی بیش از مدیران ارشد بوده است. با‌این‌وجود درصد افرادی که برای مهاجرت برنامه‌ریزی و اقدام کرده‌اند در سطوح سازمانی بالا بیشتر بوده است. تصمیم به مهاجرت در میان فعالان بخش خصوصی و نیمه‌خصوصی بیش از بخش دولتی و بخش عمومی بوده است.

در شهر تهران در مقایسه با سایر شهرهای بزرگ و شهرستان‌ها نیز درصد بالاتری از شاغلین برای مهاجرت برنامه‌ریزی و اقدام عملی کرده‌اند. همچنین تصمیم و اقدام برای مهاجرت در میان شاغلین در سازمان‌های بزرگ بیشتر از شاغلین در سازمان‌های کوچک بوده است.

بد نیست بدانید فعالین حوزه گردشگری/ هتل‌داری و خدمات برگزاری همایش و مجالس بیش از سایر حوزه‌ها تمایل به مهاجرت دارند. در مقابل نیز فعالین بانکداری و املاک تمایلشان برای مهاجرت کمتر است.

نرخ دلار و تورم

گزارش مهاجرت جاب ویژن نشان می‌دهد نوسان قیمت ارز، تورم و دغدغه آینده فرزندان از اصلی‌ترین عوامل تمایل به مهاجرت است.

از شرکت‌کنندگان این پیمایش در‌خصوص 12 عامل و اثر آن در تمایل به مهاجرت یا ماندنشان سؤال شده است که تنها یک عامل «حضور در کنار خانواده و دوستان» از عوامل ماندن شمرده شده است.

یکی دیگر از بخش‌های ناراحت‌کننده این گزارش آنجاست که بیش از 84 درصد افراد، در پاسخ به سؤال اینکه «به‌عنوان یک فرد فعال در بازار کار ایران، امکان رشد و پیشرفت را برای خود در ایران بیشتر میسر می‌دانید یا خارج از کشور؟»، امکان رشد و پیشرفت خود را در خارج از کشور بیش از داخل میسر دانسته‌اند.

36 درصد از مشارکت‌کنندگان در این پیمایش اعلام کرده‌اند که هیچ‌یک از همکارانشان طی 2 سال گذشته مهاجرت نکرده‌اند. این در‌حالی است که 26 درصد آن‌ها بیش از 4 نفر از همکاران خود را به‌دلیل مهاجرت از دست داده‌اند.

وضعیت تصمیم و اقدام به مهاجرت

حال این افراد متمایل به مهاجرت، برای عملی‌کردن آنچه تصمیم گرفته‌اند، چه اقداماتی انجام داده‌اند؟ براساس گزارش مهاجرت جاب ویژن، 21 درصد از افراد متمایل به مهاجرت فعلاً تصمیم دارند در ایران بمانند یا هنوز تصمیمی در‌این‌باره نگرفته‌اند. 22 درصد افراد نیز برای مهاجرت برنامه‌ریزی کرده و 9 درصد هم اقدام عملی انجام داده‌اند.

به‌طور کلی تصمیم به مهاجرت در میان کارکنان و مدیران میانی بیشتر از مدیران ارشد بوده است، اما درصد افرادی که برای مهاجرت برنامه‌ریزی و اقدام کرده‌اند، در سطوح سازمانی بالاتر بیشتر است.

تصمیم به مهاجرت در میان فعالان بخش خصوصی بیش از سایر بخش‌ها بوده و در میان فعالان در دولت و بخش عمومی، کمتر و در حدود 73 درصد است. این آمار در میان شاغلین در سازمان‌های بزرگ، بیشتر و در حدود 80 درصد و در سازمان‌های کوچک با کمتر از 10 نفر کارمند، کمتر و در حدود 76 درصد است.

گزارش کامل جاب ویژن از وضعیت مهاجرت از منظر کافرمایان و کارکنان را می‌توانید از اینجا مطالعه کنید.