مصوبه واردات خودرو از مناطق آزاد ابلاغ شد؛ دردی از بازار خودرو دوا می‌شود؟

وزیر صنعت، معدن و تجارت کشور چندی پیش به امکان تردد خودروهای مناطق آزاد در سایر نقاط کشور اشاره کرد. به گفته وی: «طبق شرایطی، مجوز پلاک‌گذاری خودروهای مناطق آزاد صادر می‌شود.» ساعاتی پیش سرانجام شرایط دریافت پلاک ملی برای این ماشین‌ها اعلام شد؛ مصوبه‌ای که می‌تواند به نفع مالکان فعلی خودروهای موجود در منطقه تمام شود،‌ اما تأثیرگذاری آن بر بازار ملتهب خودروی کشور در هاله‌ای از ابهام است.

در راستای بهبود عرضه خودرو و کمک هرچند جزئی به تعادل بازار، وزیر صمت پیشنهاد تردد خودروهای مناطق آزاد در سطح کشور را مطرح کرد. این پیشنهاد، مورد رضایت هیئت وزیران قرار گرفته و به‌عنوان یک مصوبه به امضا رسیده است. طبق مصوبه جدید، مجوز پلاک‌گذاری خودروهای مناطق آزاد بسته به شروطی صادر می‌شود.

براساس مصوبه جدید هیئت دولت و طبق قوانین موجود، خودروهای مجازی که هم‌اکنون در مناطق آزاد صنعتی و تجاری درحال استفاده هستند، پس از پرداخت کلیه عوارض و بدهی‌های مربوطه و حقوق ورودی (اعم از حقوق گمرکی و سود بازرگانی مصوب) قادر به شماره‌گذاری و تردد در سطح کشور خواهند بود. 

بد نیست بدانید مصوبه جدید هیئت دولت درواقع اصلاحیه‌ای بر متن آیین‌نامه واردات خودرو به‌حساب می‌آید که بند ۵ آن به خودروهای مناطق آزاد مربوط می‌شود. ضمن اصلاح این بند و تعیین شرایط برای صدور جواز جهت پلاک‌گذاری خودروهای مناطق آزاد، قید شده است که خودروهای مستثنی‌شده از حکم بند (۱) تفاهم‌نامه مشترک شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی و گمرک جمهوری اسلامی ایران به شماره ١۴٠٢/١٠/١۴٣٠ تاریخ ١٠ خرداد ١۴٠٠، مشمول حکم این بند نخواهند بود.

قیمت خودروها از طریق سامانه مرتبط با سازمان امور مالیاتی کشور و ضمن محاسبه حقوق و عوارض گمرکی خودروها با رعایت ماده ۱۴ قانون امور گمرک مصوب ۱۳۹۰ مشخص می‌شود. اطلاعات قیمتی در این سامانه باید به‌طور مداوم مورد اصلاح و به‌روزرسانی قرار گیرد.

صدور مجوز پلاک‌گذاری خودروهای مناطق آزاد و امکان تردد آن‌ها در سطح کشور، در ظاهر به افزایش عرضه و نیز افزایش تنوع خودرو در بازار کمک می‌کند. ظاهراً وزارت صمت از هر راهکاری بهره می‌گیرد تا بتواند بازار خودرو را به حالت تعادل نزدیک کند.

نکته مهم در این میان این است که هنوز جزئیات و ضوابط فنی تردد خودروهای مناطق آزاد در سرزمین اصلی به‌طور شفاف اعلام نشده است. برای مثال، واردات خودروهای آمریکایی به این مناطق صورت می‌پذیرفت، اما آیا امکان تردد این خودروها در تمام کشور وجود خواهد داشت؟

از طرف دیگر، واردات خودرو به مناطق آزاد نیز از سال 97 متوقف شده است و خودروهای موجود در بازار منطقه اکثراً بیش از 5 سال سن دارند و مشخص نیست محدوده سنی زیر 5 سال برای عرضه این خودروها رعایت خواهد شد یا خیر.

همچنین باید تأکید کرد که در مناطق آزاد کشورمان هم‌اکنون خودروی مازادِ نیاز وجود ندارد و تمامی خودروها درحال تردد و استفاده توسط مالکین شخصی‌اند. ازاین‌رو با صدور مجوز شماره‌گذاری، تنها مالکین این دست خودروها هستند که می‌توانند از مزایای تردد با خودروی خارجی خود در خیابان‌های کشور استفاده کنند و طبیعتاً چنین مجوزی به افزایش قابل‌توجه قیمت چنین خودروهایی منجر خواهد شد.

از طرف دیگر، شمار اندک این خودروها در مقایسه با نیاز چندصد هزار دستگاهی بازار، قاعدتاً نمی‌تواند دردی را از التهاب قیمت خودروهای داخلی، مونتاژی و وارداتی‌های قدیمی دوا کند و بعید است که تأثیر چندانی بر شرایط بازار خودرو ایران داشته باشد.