فرازونشیب‌های انجماد تخمک برای باروری در آینده

برای بسیاری از زنان، منجمدکردن تخمک‌هایشان مانند یک بیمه عالی است برای حفظ باروری‌شان در آینده. انتظار این است که با ذخیره تخمک‌های سالم و ماندگار متعلق به اوج دوران باروری، زنان می‌توانند برای بچه‌دارشدن زمان بخرند و در مناسب‌ترین زمان بچه‌دار شوند؛ به دلایلی شخصی یا پزشکی.

با افزایش تعداد زنانی که روی این احتمال حساب باز می‌کنند، روندی اجتماعی شکل گرفته است: در ۲۰۱۹ در ایالات‌متحده، ۱۵٬۸۲۹ زن تخمک‌های خود را منجمد کردند تا باروری خود را حفظ کنند؛ افزایشی ۳۳ برابری نسبت به ۴۷۵ زن در سال ۲۰۰۹، طبق آمار جامعه تکنولوژی‌های بارداری کمکی.

«سارا کاسکانته» (Sarah Cascante)، متخصص غدد درون‌ریز و متابولیسم و پژوهشگر ناباروری در مرکز باروری لانگون دانشگاه نیویورک می‌گوید: «برای هر زنی تعداد و کیفیت تخمک‌ها با سن کاهش می‌یابد. انجماد تخمک به زنان گزینه تعویق بارداری را در عین حفظ باروری می‌دهد.»

معنی این نام‌ها چیست؟

وقتی زنان تخمک‌های خود را به دلایل شخصی منجمد می‌کنند (زندگی کاری شلوغ، اهداف تحصیلی، نبود زوج و...) تمایلشان برای بسط باروری انجماد تخمک اجتماعی نامیده می‌شود. اما برخی از متخصصان سلامت بارداری می‌گویند غلط نام‌گذاری است: گذشته از هرچیز، این‌طور نیست که یک زن تخمک‌های خود را در یک مهمانی منجمد کرده باشد، یا تخمک‌های او با تخمک‌های زنان دیگر در محفظه نگهداری معاشرت کند.

این پزشکان ترجیح می‌دهند تصمیم انجماد تخمک‌ها را با دلایل شخصی، حرفه‌ای، مالی یا تحصیلی، انجماد تخمک «انتخابی» یا «غیرپزشکی» بنامند. این معمولاً در اثر انتظار کاهش باروری که از ۳۰سالگی آغاز می‌شود و پس از ۳۵سالگی سرعت می‌گیرد، انجام می‌شود. پژوهشی در سال ۲۰۱۹ در ژورنال Psychosomatic Obstetrics and Gynaecology دریافت که استفاده زنان از انجماد تخمک اغلب از ترس ازدست‌دادن زمان تشکیل یک خانواده، سختی یافتن زوج، نگرانی درباره «والدی باترس» و تمایل برای اجتناب از پشیمانی‌های آینده صورت می‌گیرد.

انجماد تخمک پزشکی موضوعی ساده‌تر است. این کار اغلب به این دلیل انجام می‌شود که زنی سرطان دارد و باید تحت شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی (که می‌توانند به تخمک‌ها آسیب برسانند) قرار بگیرد. طبق پژوهشی در سال ۲۰۱۸ در ژورنال Assisted Reproduction and Genetics، این زنان اغلب جوان (زیر ۳۰ سال)، مجرد و «آسیب‌پذیر» هستند؛ زیرا در معرض «خطر دوگانه» سرطان و ازدست‌دادن باروری قرار دارند.

به گفته «جوزف هیل» (Joseph Hill)، متخصص غدد درون‌ریز تولیدمثلی و باروری در مرکز باروری نیوانگلند، دلیل دیگری که زنان به علت پزشکی بخواهند تخمک‌های خود را منجمد کنند، نیاز به داروهای گنادوتوکسیک برای درمان اختلال‌های خودایمنی نظیر روماتیسم مفصلی یا لوپوس است؛ درمانی که تخمک‌ها را از بین می‌برد یا به آن‌ها آسیب می‌رساند.

به‌طرز مشابه، اگر یک زن به هر دلیل نیاز به جراحی برای خارج‌کردن تخمدان‌ها داشته باشد، می‌تواند انجماد تخمک را انتخاب کند. این موضوع برای زنانی که عمل تغییر جنسیت انجام می‌دهند نیز صادق است و به گفته «ساندرا آن کارسون» (Sandra Ann Carson)، متخصص غدد درون‌ریز تولیدمثلی و جراحی زنان و زایمان در دانشگاه ییل، «زنانی که به مرد تغییر جنسیت می‌دهند، اغلب پیش از مصرف تستوسترون تخمک‌های خود را منجمد می‌کنند.»

یک فرایند رایج نگهداری

«تارون جین» (Tarun Jain)، متخصص غدد درون‌ریز تولید مثلی و رئیس پزشکی مرکز باروری و درمان ناباوری نورت‌وسترن مدیسین در شیکاگو،‌ می‌گوید انجماد تخمک چه به‌دلیل پزشکی باشد و چه انتخابی، «رویه انجام کار یکی است.» به‌طور خلاصه، فرایند شامل ارزیابی باروری، تحریک تخمدان‌ها با هورمون، برداشتن تخمک‌ها در یک نوع جراحی که در آن یک سوزن با راهنمایی امواج فراصوت تخمک‌ها را از تخمدان برمی‌دارد، سپس منجمدکردن آن‌ها و قرار دادنشان در محفظه نگهداری است. هزینه این کار در ایالات‌متحده از ۵٬۰۰۰ تا ۱۷٬۰۰۰ دلار متغیر است.

معمولاً یک زن در روز دوم چرخه ماهانه خود تحریک تخمدان را با تزریق روزانه هورمون‌ها، مانند مورمون محرکه فولیکولی (که باعث رشد فولیکول‌های تخمدان پیش از تخمک‌گذاری می‌شود)، آغاز می‌کند و برای ۱۰ تا ۱۲ روز ادامه می‌دهد تا تعدادی از تخمک‌های او برسند.

اما در مورد سرطان، زمان‌بندی انجماد تخمک می‌تواند حساس باشد؛ زیرا باید پیش از شیمی‌درمانی یا پرتودرمانی انجام شود. جین می‌گوید: «برای بیماران سرطانی، نیاز است که این کار در اسرع‌وقت انجام شود»؛ پس این رویه احتمالاً بلافاصله شروع شود، نه با شروع چرخه ماهانه.

همچنین جین می‌گوید: «در سرطان پستان شاید از داروهایی استفاده کنیم که سطح استروژن را پایین نگه می‌دارند تا از وخیم‌ترشدن سرطان جلوگیری شود.» پژوهشی در سال ۲۰۲۲ در ژورنال Reproductive Biomedicine Online دریافت که برای زنان مبتلا به سرطان پستان که تحریک تخمدان را در زمان‌های مختلف آغاز می‌کنند، تجویز هم‌زمان لتروزول (دارویی که میزان استروژن تولیدی بدن را کاهش می‌دهد) و دو چرخه تحریک تخمدان به جمع‌آوری تخمک بیشتری نسبت به آن‌هایی که پروتکل متداول یا تنها یک چرخه را اجرا می‌کنند، منجر می‌شود.

جدا از دلیلی که زنان تخمک‌های خود را منجمد می‌کنند، مهم است که بدانیم این روشی بدون شکست برای بچه‌داشتن نیست. کاسکانته می‌گوید: «یک سوءتفاهم شایع این است که به‌ازای هر تخمک ذخیره‌شده یک بچه خواهید داشت، این درست نیست.»

گذشته از هر چیز، قدم‌های زیادی پس از انجماد تخمک وجود دارند که باید پیموده شوند تا یک بچه با این تکنولوژی پیشرفته متولد شود؛ زنده‌ماندن در فرایند ذوب، لقاح مصنوعی (IVF) و کاشت. پژوهشی که در سال ۲۰۲۲ در ژورنال Fertility and Sterility منتشر شد، دریافت که نرخ تولد نهایی در زنانی که تخمک خود را منجمد می‌کنند، درمجموع ۳۹ درصد است. به بیان دیگر، انجماد تخمک به‌عنوان یک بیمه نتیجه تضمینی در هر مورد نخواهد داشت.