پژوهش جدید: گونه انسان به‌خاطر فقدان برخی کدهای ژنتیکی از دیگر نخستی‌ها متمایز شد

وقتی صحبت از نوع بشر می‌شود، همیشه روی قابلیت‌ها و ویژگی‌های اضافه خود تمرکز داریم. اما حالا مطالعه‌ای تازه نشان داده است که کمبودهای ژنتیکی در گونه ما احتمالاً همان چیزی هستند که انسان امروزی را به چنین موجود پیشرفته‌ای بدل کرده‌اند.

پژوهشگرانی از دانشگاه ییل، MIT و هاروارد در تحقیقی جدید به بررسی تفاوت‌های موجود در ژنوم انسان در مقایسه با دیگر نخستی‌ها پرداخته‌اند. آن‌ها دریافتند که فقدان 10 هزار تکه از اطلاعات ژنتیکی که اکثر آن‌ها به‌اندازه چند جفت DNA ساده کوچک هستند، باعث می‌شود انسان‌ها از شامپانزه‌ها که نزدیک‌ترین نخستی به ما هستند، متمایز باشند.

این اطلاعاتِ ناموجود که بعضی‌هایشان مربوط به کارکردهای نورونی و شناختی ازجمله در پیشرفت مغز هستند، در تمام انسان‌ها مشترکند. محققان می‌گویند غیبت این تکه‌های ژنتیکی بیانگر برخی از مزیت‌های بیولوژیکی ما نسبت به دیگر موجودات است.

حذف بخشی از ژنوم نقش مهمی در تکامل انسان داشته است

«استیون رایلی»، استادیار ژنتیک دانشکده پزشکی ییل که از نویسندگان اصلی این مقاله بوده است، می‌گوید: «ما اغلب تصور می‌کنیم که کارکردهای بیولوژیکی باید به تکه‌های جدید DNA مربوط باشند، اما این مطالعه نشان داده است که حذف کد ژنتیکی می‌تواند به پیامدهای مهمی در خصوصیاتمان منجر شود و گونه ما را منحصربه‌فرد کند.»

رایلی توضیح می‌دهد که چگونه حذف اطلاعات ژنتیکی مشابه حذف حروف یک کلمه است. برای مثال، با حذف حرف «ن» از کلمه «نشدن» می‌توان را به «شدن» تبدیل کرد.

محققان برای بررسی و اندازه‌گیری عملکرد هزاران تغییر ژنتیکی در سوژه‌های مختلف از ابزار MPRA استفاده کردند که توانایی بسیار بالایی در مشاهده فعالیت دنباله‌های ژنتیکی متعدد دارد. رایلی می‌گوید: «این ابزارها قابلیت این را دارند که به ما اجازه دهند بسیاری از بلوک‌های سازنده مولکولی کوچک در بدن که گونه انسان را منحصربه‌فرد می‌کنند، شناسایی کنیم.»

این پژوهش که نتایج آن در مجله Science منتشر شده، بخشی از پروژه Zoonomia است که سعی دارد اطلاعات بیشتری درباره تکامل پستان‌داران به‌دست آورد و از این طریق داروهای جدیدی برای انسان‌ها و محافظت از گونه‌های در معرض خطر بسازد.