کدام حیوان کوتاه‌ترین طول عمر را دارد؟

اغلب به ما می‌گویند «زندگی خیلی کوتاه است» و ما باید «لحظه را غنیمت بشماریم»؛ اما در مقایسه با بقیه ساکنان زمین، انسان‌ها وقت بسیار بیشتری برای زندگی دارند.

اما کدام حیوان کوتاه‌ترین طول عمر را دارد؟ جواب این سؤال را نمی‌توان قاطعانه داد. مطالعه دقیق زندگی‌های زودگذر برای محققان دشوار است و هنوز تعداد زیادی از موجودات هستند که بررسی نشده‌اند. بااین‌حال، به‌نظر می‌رسد «مگس‌های مای» یک رقیب قوی برای موجوداتی با کم‌ترین طول عمر هستند. این حشرات آبزی به‌صورت پوره از تخم بیرون می‌آیند و تا دو سال در زیر آب زندگی می‌کنند. آن‌ها سپس بال‌هایی را برای جفت‌شدن در مراحل پایانی – مراحل ساب‌ایماگو و ایماگو – چرخه زندگی خود درمی‌آورند. بسیاری از مگس‌های مای کمتر از ۲۴ ساعت به شکل بالدار زندگی می‌کنند، درحالی‌که برخی حتی ۵ دقیقه هم دوام نمی‌آورند.

طبق تحقیقات، بیشتر گونه‌های مگس مای در مرحله ساب‌‌ایماگو از آب به زمین و درواقع به هوا می‌آیند و سپس در مرحله ایماگو تولیدمثل می‌کنند. «لوک ژاکوبوس»، محقق و استاد زیست‌شناسی دانشگاه ایندیانا- دانشگاه پردو کلمبوس، در ایمیلی به مجله Live Science می‌گوید که این مگس‌ها در هر دو مرحله، دهان یا سیستم گوارشی ندارند و درعوض با استفاده از ذخایر انرژی خود به‌عنوان پوره زندگی می‌کنند.

بزرگسالی کوتاه، فرصتی برای تولیدمثل

ژاکوبوس عقیده دارد که بدون سیستم گوارشی حجیم، مگس‌های مای ماده فضای بیشتری برای تخم‌ها در داخل بدن خود دارند. او می‌گوید یکی از مگس‌ها به‌قدری پر از تخم بوده است که تخم‌ها حتی داخل سرش هم دیده می‌شده‌‌اند. با داشتن بیش از ۱۰۰۰۰ تخم در هر ماده، آن‌ها می‌توانند از عمر کوتاه بزرگسالی خود به‌خوبی استفاده کنند.

مانند دیگر گونه‌هایی که عمر خیلی کوتاهی دارند، مگس‌های مای هم به‌شدت شکار می‌شوند؛ بنابراین نیاز به تولید تعداد زیادی جوان دارند تا به‌اندازه کافی زنده بمانند و بتوانند دوباره تولیدمثل کنند. اما ژاکوبوس خاطرنشان کرد که اگرچه وسوسه‌انگیز است که بپرسیم «چرا» مگس‌های مای عمر کوتاهی دارند، اما سؤال بهتر این است که «چرا نه؟»

ژاکوبوس عقیده دارد که مگس‌های مای فسیلی باستانی تفاوت چندانی با مگس‌هایی که امروز می‌بینیم، ندارند و سیستمی که آن‌ها دارند برایشان بسیار خوب بوده است.

«هیث اوگدن»، پروفسور زیست‌شناسی تکاملی در دانشگاه یوتا ولی که تکامل مگس‌های مای را مطالعه می‌کند نیز به مجله Live Science گفته است که این حشرات برای اولین‌بار حدود ۳۵۰ میلیون سال پیش ظاهر شدند. اوگدن همچنین به این نکته اشاره کرده که روند تکامل برای نگه‌داشتن این حشرات به‌عنوان پوره در زمان بیشتری از چرخه زندگیشان، استراتژی بسیار خوبی به‌کار گرفته است. 

او عقیده دارد که تکامل تصمیم گرفته که آن‌ها اکثراً هر کاری را که باید از نظر جمع‌آوری مواد مغذی به‌عنوان پوره انجام دهند، به سرانجام برسانند و به‌عنوان یک بزرگسال، تنها مکانیزمی برای پرواز، تولیدمثل و تخم‌گذاری داشته باشند.

به گفته پورتال تنوع زیستی دپارتمان منابع طبیعی جورجیا، مگس‌های مای ماسه‌دار آمریکایی (Dolania americana) کوتاه‌ترین عمر بالغ را در میان گونه‌های ثبت‌شده دارند. نرها پس از رسیدن به سن بلوغ، کمتر از یک ساعت عمر می‌کنند و ماده‌ها قبل از مرگ فقط پنج دقیقه فرصت دارند تا تولیدمثل کنند. بااین‌حال، مگس‌های ماسه‌دار آمریکایی همچنان تا دو سال را به‌عنوان پوره می‌گذرانند تا به مرحله شگفت‌آور و کوتاه بالغ شدن برسند.

کوتاه‌ترین طول عمر در بین مهره‌داران

به گفته موزه استرالیا، ماهی‌های گوبی‌ کوتوله هفت‌پیکر (Eviota sigillata) در جای دیگری در قلمرو حیوانات، تمام چرخه زندگی خود را در عرض دو ماه کامل می‌کنند و کوتاه‌ترین طول عمر را در بین مهره‌داران شناخته‌شده دارند. این ماهی سه هفته از زندگی خود را به شکل لارو جوان در اقیانوس می‌گذراند. براساس مقاله‌ای که در سال ۲۰۰۵ در مجله Current Biology منتشر شد، آن‌ها سپس به مدت یک یا دو هفته روی صخره‌ها قرار می‌گیرند تا بالغ شوند و بعد چیزی حدود سه هفته و نیم به‌عنوان بزرگسال زندگی می‌کنند.