به بهانه یک‌سالگی ChatGPT؛ چت‌بات OpenAI چگونه دنیای هوش مصنوعی را متحول کرد؟

30 نوامبر 2022، شرکت OpenAI چت‌بات ChatGPT را عرضه کرد و شاید در آن زمان هیچ‌کس، حتی مدیران این شرکت انتظار نداشتند که کاربران تا این اندازه از آن استقبال کنند. حالا یک سال از عرضه ChatGPT می‌گذرد و در این مدت تغییرات زیادی در دنیای فناوری ایجاد کرده است. 

ChatGPT برخلاف نمونه‌های قبلی‌اش، یک چت‌بات همه‌کاره است و می‌توان برای کارهای مختلفی از نوشتن متن گرفته تا تحلیل اطلاعات به سراغ آن رفت. این چت‌بات را می‌توان یک همراه، دستیار شخصی باهوش، معلم، دوست یا مشاور خوب دانست.

---

• طراحی با هوش مصنوعی

---

در این مقاله همراه دیجیاتو باشید تا شما را با داستان چت‌بات محبوب OpenAI آشنا کنیم و ببینیم ChatGPT در زمان حضورش در بازار، چه تغییراتی را تجربه کرده و چه تأثیری روی زندگی افراد داشته است. همچنین مسیر احتمالی این چت‌بات در آینده را برای شما به تصویر می‌کشیم. برای این‌که بدانید ChatGPT چیست، دیگر مطلب دیجیاتو را هم مطالعه کنید.

تحولی بنیادی در هوش مصنوعی مولد با ChatGPT 

هنگامی که OpenAI در سال 2015 شروع‌ به‌کار کرد، «سم آلتمن» و «ایلان ماسک» به‌دنبال ایجاد هوش مصنوعی مفید برای بشریت بودند. آن‌ها همچنین از تمرکز روی امنیت و حریم شخصی کاربران صحبت می‌کردند. در ابتدا تیم OpenAI به آموزش و توسعه مدل زبانی بزرگ (LLM) مبتنی بر معماری ترنسفورمر گوگل پرداخت که می‌توانند متون مختلفی را بر اساس ورودی زبان طبیعی تولید کنند.

اولین محصول رسمی OpenAI، مدل زبانی GPT-1 بود که در سال 2018 معرفی شد و با استفاده از داده‌های متنوعی ازجمله مجموعه داده‌های Common Crawl و BookCorpus پاسخ‌های کاملی را در واکنش به سؤالات کاربران تولید می‌کرد. اگرچه این مدل با توانایی‌ بالای خود در پردازش زبان طبیعی توجه بسیاری از علاقه‌مندان را جلب کرد، اما نقاط ضعف محسوسی داشت.

GPT-1 مستعد تولید متون تکراری بود؛ بدین معنی که اگر کاربران سؤالی خارج اطلاعات آموزش داده شده به این مدل زبانی می‌پرسیدند، پاسخ‌های مشخصی دریافت نمی‌کردند و معمولاً شاهد جواب‌های تکراری بودیم. همینطور نمی‌توانستید برای یک مکالمه طولانی روی GPT-1 حساب کنید؛ زیرا تنها با گذشت چند دقیقه، قدرت تشخیص مدل زبانی افت پیدا می‌کرد و پاسخ‌ مناسبی ارائه نمی‌داد.

پس از یک سال، OpenAI مدل بهینه‌تری از نسخه اول را با نام GPT-2 معرفی کرد که از آپدیت‌هایی در تولید زبان منسجم و روان پشتیبانی می‌کرد. همچنین این مدل زبانی با به‌کارگیری 1.5 میلیارد پارامتر و دریافت مجموعه‌ای بزرگ از داده‌ها مانند صفحات وب، کتاب‌ها و سایر منابع متنی، پاسخ‌هایی جامعی برای سؤالات مختلف مهیا می‌کرد و کاربران گفت‌وگوهای طولانی‌ را با GPT-2 تجربه می‌کردند.

با استفاده از تجریبات دو مدل قبلی، OpenAI تصمیم به توسعه GPT-3 گرفت و در 28 مه 2020، شاهد معرفی رسمی آن بودیم. در این نسخه جدا از قابلیت‌های تولید متن، ویژگی‌هایی همچون ترجمه زبان وجود داشت. همنیطور ابزار Playground با عرضه GPT-3 به مجموعه مدل‌های زبانی OpenAI اضافه شد تا کار با رابط‌های API را برای توسعه‌دهندگان آسان کند.

با موفقیت‌هایی که OpenAI در معرفی مدل‌های گذشته کسب کرد، تصمیم این شرکت برای عرضه یک چت‌بات قطعی به‌نظر می‌رسید و در 30 نوامبر 2022 شاهد معرفی رسمی ChatGPT مبتنی بر GPT-3.5 بودیم. با معرفی رسمی این چت‌بات، صنعت هوش مصنوعی وارد فاز جدیدی از توسعه شد و محبوبیت ChatGPT روزبه‌روز افزایش پیدا کرد. استقبال از این برنامه به‌گونه‌ای بود که تعداد کاربران این نسخه پس از 6 روز به یک میلیون نفر رسید و سریع‌ترین رشد یک برنامه را با تعداد کاربر ماهانه 100 میلیون تجربه کرد.

این علاقه و محبوبیت روزافزون سبب شد تا سازندگان ChatGPT برای ارائه نسخه اشتراکی چت‌بات برنامه‌ریزی کنند. درنهایت ChatGPT پلاس در 1 فوریه 2023 معرفی شد و کاربران با پرداخت ماهانه 20 دلار، طیف گسترده‌ای از ویژگی‌ها را همچون پاسخ‌دهی سریع‌تر، امکان استفاده در ساعات اوج مصرف و دسترسی اولویت‌دار در اختیار خواهند داشت. البته نکته مهم‌تر، استفاده از مدل زبانی GPT-4 در نسخه پولی است؛ این مدل در 14 مارس مختص کاربران پلاس معرفی شد.

علاوه بر موارد بالا، افزودن قابلیت API به این هوش مصنوعی محبوب سبب شد تا توسعه‌دهندگان بدون نگرانی از مسائل فنی یا جزئیات خاص کدنویسی، بتوانند از توانایی‌ها و پردازش این چت‌بات در برنامه‌هایشان استفاده کنند و نرم‌افزارهایی مبتنی بر ChatGPT بسازند.

باوجود انتشار بیانه‌های متعدد برای توقف 6 ماهه توسعه ChatGPT، شرکت سازنده آن به ارتقا چت‌بات محبوبش ادامه داد و با معرفی ChatGPT Plugins، گام مهمی در دسترسی این هوش مصنوعی به اطلاعات به‌روز، اجرای محاسبات و استفاده از خدمات شخص ثالث برداشت. علاوه‌براین، ویژگی‌های امنیتی مختلفی مانند غیرفعال‌کردن سابقه چت به ChatGPT افزوده شد و به‌مرور زمان نسخه‌های iOS و سپس اندروید آن نیز به‌صورت عمومی در اپل استور و گوگل‌پلی در دسترس قرار گرفتند.

با وجود ارتقاهای مهم در هوش مصنوعی ChatGPT، کمبودهایی مانند عدم دسترسی به دیتاهای جدید و برخورداری از اطلاعات محدود (تا سپتامبر 2021) به‌چشم می‌آمد. به‌همین دلیل تیم OpenAI با ارائه نسخه توربو GPT-4، این مشکل را برطرف کرد تا ChatGPT بتواند از دیتاهای لحظه‌ای برای پاسخ‌گویی به درخواست‌های کاربران استفاده کند. همچنین با ارائه GPTs امکان شخصی‌سازی بیشتری در کار با رابط‌های API خواهید داشت.

تأثیرات ChatGPT بر زندگی ما

همه ما می‌خواهیم دستیاری داشته باشیم که شبانه‌روز در دسترس باشد، هرگونه اطلاعات و دیتایی که بخواهیم را در اختیارمان بگذارد، مشورت دهد و مانند یک دوست صمیمی با ما حرف بزند. تمامی این موارد در ChatGPT دیده می‌شود و اساساً به‌همین‌دلیل است که این چت‌بات بین کاربران بسیار محبوب شمرده می‌شود؛ زیرا رفتارها و پاسخ‌های او شباهت بالایی به انسان دارد.

اگر بخواهیم تمامی قابلیت‌های ChatGPT را نام ببریم باید مقاله دیگری به آن اختصاص دهیم، بااین‌حال لازم است مهم‌ترین کمک‌های این چت‌بات را باهم مرور کنیم تا متوجه شویم ChatGPT چقدر سریع مسیر پیشرفت و توسعه را طی می‌کند.

چت‌بات OpenAI در کارهایی ازجمله یادگیری و نوشتن مقاله‌های خبری یک دستیار کاربردی است و می‌تواند تنها در چند دقیقه، مطالب مدنظرمان را درکنار به‌روزترین دیتاها آماده کند. اگر هم به‌دنبال منابع مورد نیاز برای تحقیقات یا پروژه‌های دانشجویی باشید، ChatGPT بلافاصله لینک‌های دلخواه و مرتبط را نمایش می‌دهد. در بحث‌های ادبی هم می‌توانید با ChatGPT که طبع شعری بالایی دارد، مشاعره ادبی کنید و به پتانسیل فرهنگی بالای آن پی ببرید.

فارغ از بحث ادبی و نوشتاری، این چت‌بات در حوزه کاری و تجاری مهره مهمی برای بسیاری از شرکت‌ها، کارمندان و مدیران است. ChatGPT مهارت کاری شما را ارزیابی می‌کند، تفکر انتقادی و مهارت‌های حل مسئله شما را به چالش می‌کشد و درنهایت عامل مهمی در افزایش بهره‌وری، کارایی و همکاری افراد شاغل محسوب می‌شود. بنابراین اگر به‌دنبال یک ایده‌پرداز، نقّاد و دستیار مناسب هستید، حتماً روی هوش مصنوعی ChatGPT حساب باز کنید. 

اگرچه عموم مردم به جنبه مثبت هوش مصنوعی توجه دارند، اما برخی کارشناسان نگران پیشرفت آن و نفوذ چت‌بات‌های مختلف ازجمله ChatGPT به دنیای کسب‌وکار هستند. آن‌ها با ابراز نگرانی خود دراین‌باره، معتقدند فرصت‌های کاری زیادی درصورت توسعه هرچه بیشتر هوش مصنوعی از دست خواهد رفت و توانایی انسان‌ها دیگر به چشم نخواهد آمد. 

خطرات احتمالی ChatGPT محدود به موارد ذکرشده نیست؛ بلکه دامنه آن احتمالاً امنیت و حریم خصوصی کاربران را دربرمی‌گیرد. مجرمان سایبری، هکرها و حتی برخی تروریست‌ها می‌توانند از این چت‌بات برای انتشار اطلاعات نادرست، فیشینگ و تبلیغات نادرست استفاده کنند و حریم خصوصی کاربران را هدف قرار دهند. 

نظرسنجی شرکت‌ها نتایج مختلفی در پی داشته است. شرکت پژوهشی آمریکایی گارتنر در بررسی‌های خود اعلام کرد که 68 درصد مدیران بر چیرگی مزایای هوش مصنوعی مولد بر خطرات آن باور دارند؛ این درحالی است که طبق گفته MalwareBytes، حدود 81 درصد افراد آشنا با ChatGPT نگران خطرات احتمالی امنیتی و ایمنی این چت‌بات هستند و 63 درصد نیز هیچ اعتمادی به نتایج و اطلاعات نمایش داده‌شده از طرف ChatGPT ندارند.

فارغ از تهدیدات و مزایای هوش مصنوعی، نمی‌توان کتمان کرد که حضورChatGPT تأثیر بسیاری در ترغیب سایر غول‌های حوزه تکنولوژی برای پیوستن به صنعت هوش مصنوعی داشته‌اند. متا، آنتروپیک، گوگل و مایکروسافت همگی نام‌آشنا هستند و اکنون با توسعه چت‌بات‌ها و ابزارهای هوش مصنوعی مولد بیشتر از آن‌ها یاد می‌کنیم. 

حدود 8 ماه پیش، گوگل از چت‌بات بارد (Bard) رونمایی کرد و سپس با اضافه‌کردن افزونه آن به یوتوب، می‌تواند سؤالات پیرامون ویدیوها را پاسخ می‌دهد. رقیب دیگر ChatGPT، چت‌بات Claude 2 آنتروپیک است که با تأکید بر ایمنی کاربران و تولید خروجی‌های بهینه‌تر، متمایز بودن خود را با سایر چت‌بات‌ها پیش می‌برد. از سایر رقبای چت جی‌پی‌تی می‌توان به بینگ چت مایکروسافت که از GPT-4 استفاده می‌کند و Llama 2، مدل زبانی بزرگ متن‌باز متا اشاره کرد.

آینده ChatGPT چگونه خواهد بود؟ 

درسی که صنعت هوش مصنوعی به ما داده، غیرقابل پیش‌بینی بودن این حوزه است. تا چند سال پیش کسی فکرش را هم نمی‌کرد که هوش مصنوعی تا این حد ارتقا پیدا کند و حضورش در تاروپود زندگی و کسب‌وکارمان احساس شود. علی‌رغم عدم پیش‌بینی دقیق آینده، هوش مصنوعی ChatGPT همچنان جای پیشرفت و توسعه دارد.

در حوزه آموزش، ChatGPT می‌تواند به معلم کامل‌تری تبدیل شود و تجربیات شخصی‌سازی‌شده و تعاملی بیشتری ازجمله تدریس خصوصی، بازخورد و ارزیابی آزمون‌ها را برای دانش آموزان فراهم کند. همچنین اگر کپی رایتر یا نویسنده هستید، شاهد ارتقاهای زیادی در نوشتن داستان‌ها، طراحی تبلیغات و پوستر خواهید بود. 

ChatGPT یک دستیار کاری فوق‌العاده برای مدیران و کارمندان به‌حساب می‌آید واین افراد در آینده‌ای نزدیک می‌توانند از چت‌بات هوش مصنوعی برای توسعه کسب‌وکارشان، بهینه‌سازی پروژه‌ها، بازاریابی، ایجاد استراتژی‌های مختلف و بهبود خدمات و رضایت مشتری استفاده کنند. البته این موارد محدود به آموزش یا تبلیغات نیست و پیش‌بینی‌ها از نفوذ این چت‌بات در سایر بخش‌ها ازجمله بهداشت و درمان، ورزش و روابط اجتماعی مردم حکایت دارد.

یکی دیگر از اهداف شرکت‌های فعال در صنعت هوش مصنوعی، دست‌یابی به هوش مصنوعی جامع یا به‌اختصار AGI است که می‌تواند نمونه‌ای از یک هوش مصنوعی انسان‌نما باشد. «شین لگ»، محقق حوزه یادگیری ماشین، حدود 13 سال پیش مدعی شده بود که بشر می‌تواند تا سال 2028 به AGI دست یابد، اما برخی دیگر از محققان دستیابی به این فناوری رو دورتر و در دهه آینده میلادی عنوان می‌کنند.

جمع‌بندی

در این مقاله، تاریخچه ChatGPT و روند رشد آن را بررسی کردیم و همچنین از تأثیرات فعلی و آینده این چت‌بات سخن گفتیم. اگرچه هوش مصنوعی در بسیاری از حوزه‌ها کار انسان را راحت‌تر کرده است، اما محققان حوزه هوش مصنوعی همچنان نگرانی خود از تهدیدات هوش مصنوعی را ابراز می‌کنند و توسعه چت‌بات‌های مختلف و قابلیت‌هایشان را خطرآمیز می‌دانند.

باید منتظر ماند و دید که آینده هوش مصنوعی به چه سمت‌وسویی کشیده می‌شود، آیا روزی خواهد رسید که AGI جایگزین انسان شود؟ آیا می‌توانیم آینده‌ای نوین و پیشرفته را با هوش مصنوعی متصور شویم؟ جواب سؤالات‌مان را به‌مرور زمان دریافت خواهیم کرد.

شما آینده هوش مصنوعی را چطور می‌بینید؟ نظرات خود را با ما و دیگران به اشتراک بگذارید.