گام مهم اتحادیه اروپا: توافق بر سر طرح اولین قانون هوش مصنوعی دنیا

به‌دنبال مجموعه مذاکراتی که هفته گذشته در اتحادیه اروپا صورت گرفت، قانون‌گذاران نهایتاً بر سر طرح پیشنهادی «قانون هوش مصنوعی» (AI Act) با یکدیگر به توافق رسیدند. این طرح ظاهراً اولین قانون دنیا خواهد بود که به‌شکلی جامع بر هوش مصنوعی نظارت خواهد کرد و می‌تواند مبنایی برای قوانین مشابه در دیگر نقاط دنیا باشد.

براساس بیانیه منتشرشده، قانون‌گذاران شرایطی را برای فعالیت سیستم‌های «هوش مصنوعی با اهداف عمومی» (GPAI) که اثرگذاری بالایی دارند، تعیین کرده‌اند. این قانون همچنین خواستار شفافیت در این سیستم‌ها شده است. برای مثال، باید مستنداتی درباره محتواهای مورد استفاده در آموزش ابزارهای هوش مصنوعی ارائه شود.

اتحادیه اروپا بر سر طرح قانون هوش مصنوعی به توافق رسید

بخش دیگری از این قانون می‌گوید شهروندان حق دارند که در صورت لزوم از سیستم‌های هوش مصنوعی شکایت کنند و بابت سیستم‌های پرریسکی که بر حقوق آن‌ها اثر می‌گذارد، توضیح بخواهند. این قانون برای آن دسته از مدل‌های هوش مصنوعی اجرا خواهد شد که معیارهای خاصی دارند؛ بااین‌حال، این معیارها هنوز دقیقاً مشخص نشده است و نمی‌دانیم نحوه اجرای قانون چگونه خواهد بود.

البته در این طرح به چهارچوبی برای جریمه شرکت‌ها در صورت نقض قانون اشاره شده است. این جریمه می‌تواند براساس نوع نقض قانون و اندازه شرکت سازنده یک مدل هوش مصنوعی، بین 7.5 میلیون یورو (1.5 درصد درآمد جهانی شرکت) تا 35 میلیون یورو (7 درصد درآمد جهانی شرکت) متغیر باشد.

طبق قانون هوش مصنوعی، استفاده از این فناوری در برخی حوزه‌ها مثل استخراج تصاویر چهره‌ها از دوربین‌های مداربسته، دسته‌بندی افراد براساس شاخصه‌های حساس مثل نژاد، گرایش جنسی، دین یا باورهای سیاسی، تشخیص احساسات در محل کار یا مدرسه و یا خلق سیستم‌های امتیازبندی اجتماعی ممنوع است؛ البته اندک استثنائاتی برای استفاده از سیستم‌های بیومتری توسط برخی از مجریان قانون در‌نظر گرفته شده است.

انتظار می‌رود که تصویب نهایی این قانون تا پیش از پایان سال 2023 صورت بگیرد، اما اجرای آن، در زودترین حالت، احتمالاً از سال 2025 به‌بعد آغاز خواهد شد.