در مسیر نفتزدایی اقتصاد؛ عربستان میخواهد صادرکننده هوش مصنوعی شود
عربستان با سرمایهگذاری میلیاردها دلار در مراکز داده و همکاری با شرکتهای آمریکا میخواهد از صادرکننده نفت به صادرکننده هوش مصنوعی تبدیل شود.
نسلهاست که همه عربستان را به عنوان صادرکننده نفت میشناسند، اما اکنون این کشور میخواهد در حوزه دیگری اسم خود را بر سر زبانها بیندازد. عربستان بیابانی قصد دارد یکی از برجستهترین و راهبردیترین منابع عصر دیجیتال را صادر کند؛ یعنی قدرت پردازشی که شرکتهای توسعهدهنده هوش مصنوعی عطش آن را دارند.
به گزارش نیویورک تایمز، شاهزاده «محمد بن سلمان» میخواهد از ثروت نفتی عربستان بهره ببرد تا به قلب فناوری نفوذ کند. کشورهای کمی میتوانند با انرژی ارزان، منابع مالی هنگفت و زمینهای وسیع این پادشاهی رقابت کنند؛ اینها دقیقاً همان چیزهایی هستند که شرکتهای فناوری برای راهاندازی مراکز داده بزرگ و پرمصرف هوش مصنوعی به آنها نیاز دارند.
جاهطلبی عربستان در هوش مصنوعی
عربستان سعودی درحال مذاکره با غولهای فناوری آمریکایی برای استفاده از مراکز داده آینده خود است. مدیران اجرایی شرکتهایی چون OpenAI، گوگل، کوالکام، اینتل و اوراکل در کنفرانس سالانه «ابتکار سرمایهگذاری آینده» (FII) این کشور که از دوشنبه آغاز شده، شرکت میکنند. ماه آینده نیز قرار است محمد بن سلمان از ایالات متحده بازدید کند.

«سعید الدباس»، یکی از مدیران ارشد شرکت هوش مصنوعی Humain، از یک معامله احتمالی برای تأمین قدرت پردازشی شرکت xAI متعلق به «ایلان ماسک» خبر داده است. او در مصاحبهای گفت: «[نمایندگان] آمازون دیروز اینجا بودند. امروز صبح با مایکروسافت جلسه داشتیم.» بااینحال طرح این شرکت با ماسک، «بسیار بسیار بزرگتر» است.
شاهزاده محمد بن سلمان شرکت Humain را چند ماه قبل تأسیس کرد و میخواهد این شرکت در سالهای آینده حدود ۶ درصد از کل بار پردازشی هوش مصنوعی جهان را مدیریت کند. طبق گزارش Synergy Research Group، این هدف میتواند عربستان را (که اکنون کمتر از ۱ درصد سهم دارد) پس از آمریکا و چین، به سومین تأمینکننده بزرگ قدرت پردازشی در جهان تبدیل کند.
مدیران سعودی میگویند این پادشاهی درحال ساخت سه مجموعه مرکز داده بزرگ برای شرکتهای خارجی است. آنها ادعا میکنند که هزینه هوش مصنوعی در این مراکز میتواند حداقل ۳۰ درصد ارزانتر از ایالات متحده باشد.

برای غلبه بر نگرانیهای امنیتی درباره فعالیت در این کشور، عربستان درحال بررسی ایجاد مراکز موسوم به «سفارتخانه داده» است. در این مراکز، شرکتهای خارجی میتوانند به جای قوانین عربستان، تحت قوانین ملی خود فعالیت کنند.
بااینحال بسیاری تردید دارند که عربستان بتواند به این اهداف دست یابد. این پادشاهی مجموعه کوچکی از متخصصان هوش مصنوعی دارد. عربستان همچنین در یک رقابت منطقهای از امارات متحده عربی عقب است؛ امارات امسال یک پروژه چند میلیارد دلاری با OpenAI در ابوظبی راهاندازی کرد.
از سوی دیگر، مسائل سیاسی نیز ممکن است مانع دستیابی عربستان به این جاهطلبیها شود؛ دولت ترامپ در سفر ماه مه به ریاض، به شرکتهای آمریکایی مانند انویدیا چراغ سبز اولیه برای فروش تراشههای هوش مصنوعی به عربستان داده بود. اما پنج ماه پس از آن، به دلیل نگرانیها درمورد روابط ریاض و پکن، مجوز نهایی فروش هنوز صادر نشده است.
البته محمد بن سلمان همیشه مراقب بوده است که در این تنش جانب یک طرف را نگیرد. همزمان که عربستان روابط عمیقی با دولت ترامپ دارد، از سرمایهگذاری چین نیز استقبال میکند. برای مثال شرکت چینی DeepSeek از مراکز داده آرامکو استفاده میکند. بااینحال باید صبر کرد و دید که عربستان چگونه میخواهد مسائل اقتصادی و سیاسی پیرامون هوش مصنوعی را حل کند تا بتواند از دو قدرت بزرگ جهان، آمریکا و چین، همزمان بهره ببرد.
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.