فضاپیمای بپی‌کلمبو با نزدیک‌ترین پرواز از کنار عطارد، تصاویر بی‌نظیری از این سیاره گرفت

«بپی‌کلمبو» (BepiColombo)، یک جفت کاوشگر که همچنان به یکدیگر متصل هستند، نزدیک‌ترین پرواز کناری عطارد را کامل کرد. این چهارمین پرواز بپی‌کلمبو از کنار عطارد بود که در آن اولین تصاویر واضح از دهانه‌های برخورد این سیاره ثبت شدند.

بپی‌کلمبو فضاپیمای مشترک آژانس فضایی اروپا (ESA) و آژانس کاوش‌های هوافضای ژاپن (JAXA) است. این فضاپیما چهارشنبه به عطارد نزدیک شد و در ساعت ۱:۱۸ بامداد به وقت تهران به فاصله ۱۶۵ کیلومتری سطح عطارد رسید. این نزدیک‌ترین فاصله‌ای است که یک فضاپیما با عطارد داشته. رکورد قبلی متعلق به فضاپیمای مسنجر (MESSENGER) ناسا بود که در سال ۲۰۱۱ از فاصله ۲۰۰ کیلومتری عطارد عبور کرد.

بپی‌کلمبو در این پرواز کناری عطارد تصاویری با جزئیات تماشایی از دهانه‌های سطح این سیاره گرفت. بپی‌کلمبو سه دوربین پایش دارد که از سه زاویه مختلف سطح سیاره را ثبت کرده‌اند.

یکی از دهانه‌های ثبت‌شده، دهانه‌ای است که اتحادیه بین‌المللی اخترشناسی (IAU) به‌تازگی آن را «دهانه استادارت» (Stoddart) نامیده است. از آن‌جا که دانشمندان پیش‌بینی می‌کردند بپی‌کلومبو در پرواز کناری خود این دهانه را ثبت کند، IAU در روز ۲۴ آگوست (۵ شهریور) این دهانه ۱۵۵ کیلومتری را نام‌گذاری کرد. اخترشناسان IAU این نام را به افتخار «مارگارت استادارت» (۱۸۶۵-۱۹۳۴)، نقاش نیوزیلندی که به‌خاطر نقاشی‌های خود از گل‌ها مشهور است، انتخاب کرده‌اند.

دهانه‌های برخورد عطارد، که با نام «حوضه‌های قله حلقه‌ای» نیز شناخته می‌شوند، درنتیجه برخورد سیارک‌ها و دنباله‌دارها به سطح این سیاره کوچک ایجاد شده‌اند. اما بسیاری از آن‌ها مدت‌ها پس از برخورد در سیل‌های گدازه غرق شدند. اخترشناسان هنوز بسیاری از جنبه‌های مربوط به شکل‌گیری این حوضه‌ها را نمی‌دانند. برای مثال، هنوز مشخص نیست که قله‌های حلقه‌ها از کدام عمق پوسته بالا آمده‌اند.

پرواز بپی‌کلمبو از کنار عطارد

بپی‌کلمبو از سمت تاریک عطارد به آن نزدیک شد. با نزدیک‌تر شدن این فضاپیما، تابش خورشید روی بخش‌هایی از دهانه‌های سیاره آشکار شد و بپی‌کلمبو توانست واضح‌ترین عکس‌های سطح عطارد را ثبت کند.

هدف اصلی این پرواز کناری آن بود که سرعت بپی‌کلمبو با کمک جاذبه عطارد کاهش یابد تا فضاپیما بتواند هر ۸۸ روز یک بار (بسیار نزدیک به سرعت مداری عطارد) به دور خورشید بچرخد. این یک قدم بزرگ برای قرارگیری در مدار عطارد بود.

در این حین، بپی‌کلمبو توانست از زوایایی تصویربرداری و اندازه‌گیری‌های خود را انجام دهد که پس از قرارگیری در مدار ممکن نخواهد بود.

بپی‌کلمبو در اکتبر ۲۰۱۸ به فضا پرتاب شد. در این فضاپیما ابزارهایی برای کاوش سطح، ساختار درونی و میدان مغناطیسی عطارد وجود دارد و از دو بخش «مدارگرد سیاره عطارد» و «مدارگرد مگنتوسفر عطارد» تشکیل شده که به‌ترتیب متعلق به ESA و JAXA هستند و هرکدام در مدارهایی متفاوت قرار خواهند گرفت.

در ابتدا قرار بود بپی‌کلمبو در دسامبر ۲۰۲۵ در مدار عطارد قرار بگیرد. اما یک مشکل در ماژول انتقال این فضاپیما باعث شد تا توان الکتریکی پیشرانه‌های آن کم شود. درنتیجه تیم مأموریت یک مسیر جدید ابداع کرد که نیاز به نیروی پیشرانه کمتری دارد و ورود به مدار را تا نوامبر ۲۰۲۶ به تأخیر می‌اندازد.