امروز در فضا: رصد دنباله‌دار هالی توسط ستاره‌شناسان چینی

30 مارس، 239 سال قبل از میلاد، اولین گذر ثبت‌شده از دنباله‌دار هالی توسط ستاره‌شناسان چینی انجام شد. این رصد در تواریخ و کتاب‌های شرح وقایع Shih Chi و Wen Hsien Thung Khao ثبت شده‌اند.

دنباله‌دار هالی

مدار بیضوی و 75 ساله هالی آن را هنگامی که دور خورشید می‌چرخد و در جهت مخالف چرخش سیارات حرکت می‌کند به فراتر از مدار نپتون و در داخل مدارهای زمین و زهره می‌رساند.

این اولین دنباله‌داری بود که با عنوان گردش تناوبی شناخته شد. گردش تناوبی یعنی جسمی حرکت خود در مداری مشخص را تکمیل کند.

دوره 75 ساله هالی آن را به دنباله‌داری تبدیل می‌کند که هر فرد می‌تواند در طول عمرش دوبار مشاهده کند.

با وجود اینکه دنباله‌دار هالی بارها توسط افراد مختلف در جهان رصد شد، هیچگاه به‌عنوان یک جسم بازگشتی شناخته نشد.

ادموند هالی بریتانیایی اولین کسی بود که در سال 1705 پیش‌بینی کرد دنباله‌داری که در سال 1682 بر فراز لندن ظاهر شد دوباره در سال 1759 ظاهر می‌شود.

همچنین ادعا کرد که این همان دنباله‌داری است که در سال‌های 1607 و 1531 ظاهر شد. به همین دلیل هم این دنباله‌دار با نام هالی، پس از مرگ او نام‌گذاری شد.

اهمیت رصد توسط ستاره‌شناسان چینی

مشاهدات ستاره‌شناسان چینی از دنباله‌دار هالی برای اخترشناسان، به دلیل جایگاه مهمی که این دنباله‌دار در درک رو به رشد آنها از این جرم آسمانی داشت، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

محاسبه رایانه‌ای مدارهای گذشته هالی، نمی‌توانست در سال 837 میلادی ادامه یابد. زیرا یک حضیض توسط دنباله‌دار، محاسبه مدارهای قبل از آن را نادرست می‌کرد.

محققان با اندازه‌گیری‌های دقیق اروپایی از سال‌های 1759، 1682 و 1607 میلادی شروع کردند و به محاسبه تاریخ‌های قدیمی‌تر پرداختند. بااین‌حال، هیچ اطلاعات دقیق اروپایی نزدیک به سال 837 میلادی وجود نداشت.

بنابراین آنها به سوابق ستاره‌شناسان چینی نگاه کردند و توانستند تخمین خوبی از حضیض هالی برای آن سال به‌دست آوردند.

البته رصد هالی توسط ستاره‌شناسان چینی، اولین مشاهده از این دنباله‌دار نیست. مطالعه دیگری (بر اساس مدل‌های مدار هالی) اولین مشاهدات را به 466 سال قبل از میلاد برمی‌گرداند و ادعا می‌کند که عبور این جسم توسط یونانیان باستان ثبت شده‌ است.