تلسکوپ فضایی جیمز وب دورترین کهکشان شناخته‌شده را پیدا کرده است

تلسکوپ فضایی جیمز وب به شکستن رکوردهای موجود ادامه می‌دهد. طبق اعلام ناسا، جیمز وب به‌تازگی دورترین کهکشان شناخته‌شده را کشف کرده است. این کهکشان که JADES-GS-z14-0 نام دارد، کمتر از ۳۰۰ میلیون سال بعد از بیگ بنگ شکل گرفته است. اما خصوصیات منحصر به فردی دارد که با این عدد سازگاری ندارند.

طبق اعلام ناسا، این کهکشان با عرض ۱٬۶۰۰ سال نوری یک کهکشان بسیار بزرگ است. همچنین بسیار نورانی است و مقدار نوری که از ستارگانش می‌آید برای یک کهکشان که در زمانی کوتاه بعد از بیگ بنگ شکل گرفته، معمولی نیست. دانشمندان نمی‌دانند که طبیعت چگونه توانسته این کهکشان بزرگ، پرجرم و نورانی را در کمتر از ۳۰۰ میلیون سال بسازد.

طبق داده‌های ابزار فروسرخ میانی تلسکوپ (MIRI) طول موج نور گسیل‌شده از JADES-GS-z14-0 نشان از حضور تابش‌های قدرتمند گازهای یونیزه دارد. این تابش‌ها احتمالاً از فراوانی عناصر هیدروژن و اکسیژن ناشی می‌شوند.

این موضوع عجیب است، زیرا معمولاً در اولین مراحل حیات یک کهکشان، اکسیژن وجود ندارد. دانشمندان می‌گویند که این نکته نشان می‌دهد که پیش از این که نور دورترین کهکشان به ما برسد، احتمالاً چندین نسل از ستارگان بسیار بزرگ در آن وجود داشته بودند.

نگاه به گذشته

تلسکوپ جیمز وب تصویر دورترین کهکشان شناخته‌شده را پس از یک رصد ۱۰ ساعته در یک میدان بسیار عمیق گرفته است. مثل همیشه، این‌جا نیز درواقع داریم به گذشته نگاه می‌کنیم. این یعنی ستاره‌های غول‌پیکر درون این کهکشان قبل از این که ۳۰۰ میلیون سال از بیگ بنگ بگذرد، متولد و نابود شده بودند.

حدود ۱۰ میلیون سال زمان می‌برد تا یک ستاره متولد شود؛ اما ستاره‌ها می‌توانند تا میلیاردها سال عمر کنند. البته ستاره‌های بسیار بزرگ عمر خیلی کوتاهی دارند. پس این یافته‌ها دانش ما از عمر کیهان را زیر سوال نمی‌برند، اما برخی از دانسته‌های ما درباره تولد اولین ستاره‌ها را به‌چالش می‌کشند.

کشف این کهکشان قسمتی از برنامه «پایش فراکهکشانی عمیق پیشرفته تلسکوپ فضایی جیمز وب» (JADES) است. رصدهای این برنامه، شامل کهکشان JADES-GS-z14-0، با چیزی که مدل‌های نظری و شبیه‌سازی‌های کامپیوتری از اولین مراحل کیهان نشان می‌دهند سازگار نیست.

درخشش بسیار زیاد این کهکشان نشان می‌دهد که نور آن از ستاره‌هایی بسیار بزرگ می‌آید، نه از نوری که اطراف یک کهکشان کلان‌جرم متمرکز می‌شود. نور این کهکشان نیز قرمز است، که یعنی ابرهایی از گاز و غبار اطراف ستاره‌ها را فراگرفته‌اند.

این مشاهدات روی هم نشان از این دارند که کهکشان JADES-GS-z14-0 ظرف چند صد میلیون سال آینده بسیار بزرگ‌تر و نورانی‌تر خواهد شد. دانشمندان تا به حال در کهکشان‌های بسیار دور چنین موردی را کشف نکرده‌اند. اما انتظار می‌رود که با افزایش رصدهای پروژه JADES تعداد این کهکشان‌های نورانی و حتی قدیمی‌تر افزایش یابد.