آسمان تماشایی آبان؛ امشب رصد بارش شهابی اسدی را از دست ندهید

بارش شهابی اسدی یا لئونید (Leonids) بازگشته است. این بارش که یکی از مشهورترین بارش‌های شهابی سالانه محسوب می‌شود، از ۱۵ آبان آغاز شده و تا ۹ آذر ادامه خواهد داشت. خبر خوب برای رصدگران امسال این است که اوج بارش با ماه تداخل چندانی ندارد و آسمان تاریک به مشاهده شهاب‌ها کمک خواهد کرد. در این مطلب اطلاعات لازم درباره این رویداد تماشایی را دریافت خواهید کرد.

بارش شهابی اسدی چیست؟

بارش شهابی زمانی رخ می‌دهد که زمین در مدار خود از میان توده‌ای از غبار و ذرات باقی‌مانده از یک دنباله‌دار عبور می‌کند. این ذرات با سرعت ده‌ها هزار کیلومتر بر ساعت به جو زمین برخورد می‌کنند و می‌سوزند و ردی درخشان از نور (شهاب) به‌جا می‌گذارند.

منشأ بارش شهابی اسدی امسال دنباله‌دار معروف ۵۵پی/تمپل-تاتل (55P/Tempel-Tuttle) است. این دنباله‌دار هر ۳۳ سال یک‌بار به دور خورشید می‌چرخد و هر بار توده‌ای تازه از ذرات را در مسیر خود باقی می‌گذارد.

شهرت این بارش به سابقه‌ تاریخی آن در ایجاد «طوفان‌های شهابی» برمی‌گردد. در یک طوفان هزاران شهاب در ساعت دیده می‌شود. برای مثال آخرین بازگشت دنباله‌دار تمپل-تاتل در سال‌های ۱۳۷۷ و ۱۳۷۸ بارش‌های بسیار چشمگیری را رقم زد که بسیاری از رصدگران ایرانی آن را به خاطر دارند. البته امسال طوفان شهابی نخواهیم داشت. به قول منجمان، شیر (اسد) به‌جای غرش، فقط زمزمه خواهد کرد.

بهترین زمان رصد بارش شهابی اسدی آبان ۱۴۰۴

اوج بارش شهابی اسدی امسال همین روزهاست و در بامداد ۲۷ آبان، از نیمه‌شب تا طلوع خورشید، می‌توانید شهاب‌ها را در سراسر ایران در صورت داشتن آسمان صاف رصد کنید. در شرایط ایده‌آل (آسمان کاملاً تاریک و دور از آلودگی نوری) می‌توان انتظار داشت که در هر ساعت بین ۱۰ تا ۱۵ شهاب مشاهده شود. امسال اوج بارش به ماه نو نزدیک است و فقط یک هلال باریک در آسمان وجود خواهد داشت که نور آن مزاحمت چندانی برای رصد ایجاد نمی‌کند.

چگونه و در کدام جهت آسمان باید شهاب‌ها را ببینیم؟

نام این بارش از صورت فلکی اسد (Leo) یا شیر گرفته شده است؛ زیرا به نظر می‌رسد که تمام شهاب‌ها از نقطه‌ای در این صورت فلکی (که به آن «کانون بارش» می‌گویند) سرچشمه می‌گیرند.

اما یک تصور اشتباه رایج این است که برای دیدن شهاب‌ها باید مستقیماً به صورت فلکی اسد نگاه کرد. کانون بارش یک خطای دید شبیه به ایستادن روی ریل راه‌آهن و دیدن به هم رسیدن ریل‌ها در افق است؛ شهاب‌ها در مسیرهای موازی وارد جو می‌شوند اما از دید ما، گویی از یک نقطه دوردست می‌آیند.

شهاب‌ها اغلب در فاصله ۳۰ تا ۴۰ درجه‌ای از کانون بارش خود نمایان می‌شوند و در تمام پهنه آسمان قابل مشاهده هستند؛ پس برای داشتن تجربه‌ای بهتر از رصد این بارش شهابی به ترتیب زیر پیش بروید:

1. به مکانی تاریک، دور از آلودگی نوری شهرها بروید.
2. حداقل ۳۰ دقیقه به چشمان خود فرصت دهید تا به تاریکی مطلق عادت کنند.
3. طی انتظار از نگاه‌کردن به نور موبایل خودداری کنید. (در صورت نیاز از فیلتر نور قرمز استفاده کنید).
4. به‌جای تمرکز بر یک نقطه، به پهنه وسیعی از آسمان نگاه کنید.
5. صبور باشید.