امروز در فضا: سوجورنر به مریخ می‌رسد

۴ ژوئیه ۱۹۹۷، مأموریت رهیاب مریخ ناسا، به مریخ رسید و شروع به ارسال تصاویر از سطح سیاره سرخ کرد. کاوشگری که سوجورنر نام داشت، اولین مریخ‌نوردی بود که با موفقیت روی مریخ فرود آمد.

درباره کاوشگر

سوجورنر، اولین وسیله نقلیه چرخداری بود که در سیاره دیگری راه پیمود. این مأموریت از یک سیستم فرود ابتکاری برای لمس سطح سیاره استفاده کرد. ناسا پس از کاهش سرعت سقوط آن توسط یک چتر نجات، مریخ‌نورد را با کیسه‌های هوا به منظور کاهش برخورد پوشاند.

رهیاب در منطقه‌ای از مریخ به نام Ares Vallis بر زمین نشست. این منطقه یک دشت سیلابی باستانی نسبتاً ایمن بود که هنوز سنگ‌های زیادی برای مطالعه داشت. در حالی که کاوشگر رهیاب از آسمان مریخ عکس می‌گرفت و داده‌های هواشناسی را جمع‌آوری می‌کرد، مریخ‌نورد سوجورنر با سه دوربین خود و یک آلفا پروتون ایکس، صخره‌ها و خاک مریخ را مطالعه کرد.

این کاوشگر همچنین مجهز به دوربین عقب و جلو و سخت‌افزار ویژه برای انجام چندین آزمایش علمی بود. سوجورنر برای مأموریتی به مدت ۷ روز مریخی طراحی شده بود. اما بیشتر از حد انتظار ظاهر شد و برای ۴ ماه فعال بود.

ابزارها و آزمایش‌های سوجورنر

• طیف‌سنج پرتو ایکس آلفا پروتون (APXS): این ابزار برای تعیین ترکیب شیمیایی خاک، سنگ‌ها و غبار مریخ طراحی شده‌ است. این عمل با تجزیه و تحلیل تابش برگشتی در اجزای آلفا، پروتون و اشعه ایکس، که ناشی از قرارگرفتن نمونه در معرض یک منبع رادیواکتیو است صورت می‌گیرد. این طیف‌سنج برای تشخیص انرژی هر سه مؤلفه تابش برگشتی طراحی شده‌ بود و امکان شناسایی اتم‌های موجود و مقادیر آنها را در چند ده میکرومتر زیر سطح نمونه تجزیه‌وتحلیل‌شده ممکن می‌ساخت. فرآیند تشخیص نسبتاً کند بود و هر اندازه‌گیری می‌توانست تا ده ساعت طول بکشد.

• آزمایشگر سایش چرخ (WAE): این آزمایش برای اندازه‌گیری عملکرد سایشی خاک مریخ روی لایه‌های نازک آلومینیوم، نیکل و پلاتین طراحی شد. بنابراین اندازه دانه‌های خاک در محل فرود را استنباط می‌کرد.
• آزمایش پایبندی مواد (MAE): این ابزار توسط مهندسان مرکز تحقیقات گلن برای اندازه‌گیری تجمع روزانه گردوغبار در پشت مریخ‌نورد و اندازه‌گیری مقدار کاهش ظرفیت تبدیل انرژی پانل‌های فتوولتائیک طراحی شد. در طول مأموریت، نرخ روزانه معادل ۰/۲۸ درصد کاهش در بازده انرژی سلول‌های فتوولتائیک ثبت شد. این مقدار مستقل از اینکه مریخ‌نورد ثابت باشد یا درحال حرکت، بود. نتایج نشان می‌دهد که گردوغبار نشسته روی مریخ‌نورد، در جو معلق بوده و با حرکات مریخ‌نورد بالا نیامده‌ است.
• دوربین‌ها: این مأموریت آخرین تصاویر خود را در ۲۷ سپتامبر ۱۹۹۷ ارسال کرد. ناسا ۵۵۰ تصویر از سوجورنر در اختیار دارد. تجزیه‌وتحلیل این داده‌ها بینش جدیدی در مورد تاریخچه‌ سیاره سرخ به ما می‌دهد