امروز در فضا: خورشیدگرفتگی کامل منجر به کشف هلیوم شد

۱۸ آگوست ۱۸۶۸، یک ستاره‌شناس فرانسوی به‌نام «پیر ژول سزار یانسن» هنگام مشاهده خورشیدگرفتگی کامل در هند، هلیوم را کشف کرد.

کشف عنصری فرازمینی

در طول کسوف، یانسن از طیف‌سنجی برای بررسی طیف نور ساطع‌شده از خورشید استفاده می‌کرد. این ابزار به دانشمندان اجازه می‌دهد تا تعیین کنند که به چه عناصری نگاه می‌کنند.

یانسن در حین مشاهده برجستگی‌های خورشیدی در طول خورشیدگرفتگی متوجه خط زرد روشنی شد که همگان آن را سدیم می‌پنداشتند. اما با هیچ عنصری که هنوز روی زمین کشف شده‌ بود مطابقت نداشت.

این رویداد اولین کشف یک عنصر فراز زمینی بود، زیرا هلیوم هنوز در زمین یافت نشده بود. یانسن طی چند هفته بعد با تب‌وتاب کار کرد و اولین اسپکترو هلیوسکوپ را ساخت؛ دستگاهی که به طور خاص برای بررسی طیف خورشید طراحی شده بود.

بدون اینکه جانسن بداند، دانشمند دیگری با نام «جوزف نورمن لاکیر» نیز روی همین مشکل کار می‌کرد. در یک اتفاق عجیب، مقالات دو دانشمند در یک روز به آکادمی علوم فرانسه رسید و امروز هر دو نفر آنها اولین مشاهده‌کنندگان هلیوم هستند.

بااین‌حال آنها در آن زمان مورد تمسخر قرار گرفتند. زیرا دانشمندان دیگر گزارش اخترشناسان در مورد یک عنصر جدید را باور نمی‌کردند.

سیزده سال بعد، فیزیکدان ایتالیایی، «لوئیجی پالمیری»، اولین شواهد هلیوم روی زمین را در گدازه‌های کوه وزوویوس پیدا کرد.

هفده سال پس از آن نیز شیمی‌دان اسکاتلندی «ویلیام رمزی» یک گاز زمینی گیج‌کننده را کشف کرد که در داخل تکه‌ای از سنگ معدن اورانیوم پنهان شده‌ بود. سرانجام از یانسن و لاکیر با مدال طلایی که چهره هر دوی آنها را نشان می‌داد، از سوی دولت فرانسه تجلیل شد.

هلیوم چیست؟

بیشتر هلیوم موجود در جهان، در زمان آغاز کیهان ایجاد شد. زمانی انفجار بزرگی که ما اکنون آن را بیگ‌ بنگ می‌نامیم اتفاق افتاد.

این عنصر دومین عنصر فراوان در جهان قابل مشاهده و دومین عنصر سبک است.

راه دیگر ایجاد هلیوم همجوشی هسته‌ای هیدروژن در ستارگان است. بنابراین این عنصری نیست که ما زیاد در زمین ملاقاتش کنیم. واضح است که اولین جایی که آن را خواهیم دید خورشید خواهد بود.