کوئل چیست؟ بررسی علائم خرابی و آموزش تعمیر کوئل خودرو

کوئل یک سیم‌پیچ القایی است که وظیفه اصلی آن افزایش ولتاژ پایین باتری (حدود ۱۲ ولت) به ولتاژ بسیار بالا (بین ۷ تا ۲۵ هزار ولت) برای جرقه‌زنی شمع‌ها است. موتورهای احتراق داخلی برای ایجاد جرقه و شروع احتراق، به ولتاژ بسیار زیادی نیاز دارند که باتری به تنهایی قادر به تأمین آن نیست. کوئل با استفاده از قوانین فیزیک و القای الکترومغناطیسی، جریان ورودی را تقویت کرده و به شمع‌ها منتقل می‌کند تا فرآیند احتراق به درستی انجام شود. در مطلب امروز از دیجیاتو به شما می‌گوییم کوئل چیست، علائم خرابی کوئل چه هستند و آموزش تعمیر کوئل خودرو را نیز ارائه خواهیم کرد. بنابراین تا پایان مطلب امروز در جهت یافتن پاسخی برای پرسش کویل چیست؟ همراه ما باشید.

کوئل چیست؟

کویل یا کوئل (Coil) یک واژه انگلیسی است که معنای لغوی آن، «سیم پیچ» است. کویل یک قطعه الکتریکی محسوب می‌شود که از یک رشته سیم رسانا ساخته شده است. این رشته سیم رسانا دور یک هسته پیچیده شده و به همین دلیل خاصیت القاگری دارد. کویل در دستگاه‌های مختلفی کاربرد دارد که ازجمله آن‌ها می‌توان به خودروها اشاره کرد. این قطعه در خودروهای درون‌سوز، ولتاژ باتری را به ولتاژ بالایی تبدیل می‌کند تا عملیات جرقه‌زنی امکان‌پذیر شود.

اجزای اصلی کوئل

کوئل از سه بخش اصلی تشکیل شده است:

• سیم‌پیچ اولیه: دارای تعداد دور کمتری سیم (حدود ۲۵۰ تا ۳۵۰ دور) است که برق ۱۲ ولت باتری را دریافت می‌کند.

• سیم‌پیچ ثانویه: دارای تعداد دور بسیار بیشتری سیم (حدود ۱۵ تا ۳۰ هزار دور) است که در اثر القای الکتریکی از سیم‌پیچ اولیه، ولتاژ را به چندین هزار برابر افزایش می‌دهد.

• هسته مرکزی: از یک آلیاژ مقاوم در برابر حرارت ساخته شده و هر دو سیم‌پیچ اولیه و ثانویه به دور آن پیچیده شده‌اند.

انواع کویل

کوئل‌ها به دو دسته کلی با سیم وایر و بدون سیم وایر تقسیم می‌شوند:

• کوئل‌های با وایر: این نوع کوئل در خودروهای قدیمی‌تر استفاده می‌شد و از طریق یک سیم وایر، برق را به شمع‌ها منتقل می‌کرد. این دسته شامل کوئل‌های معمولی (برای خودروهای کاربراتوری) و کوئل‌های دوبل (برای خودروهای انژکتوری) می‌شود.

پیشنهاد مطالعه: سیستم پاشش سوخت و انژکتور خودرو چیست؟

• کوئل‌های بدون وایر: در خودروهای مدرن‌تر استفاده می‌شوند و مستقیماً روی شمع نصب می‌گردند تا از هدر رفت انرژی جلوگیری کنند. این نوع شامل کوئل‌های کتابی (همانند کوئل‌های دوبل اما بدون وایر) و کوئل‌های قلمی (مخصوص خودروهای پیشرفته، یک کویل جداگانه برای هر سیلندر) می‌شود.

علائم خرابی کویل چیست؟

خرابی کویل می‌تواند مشکلات جدی در عملکرد خودرو ایجاد کند. علائم رایج خرابی کوئل عبارتند از:

• استارت نخوردن یا روشن شدن سخت خودرو: به‌دلیل عدم تأمین ولتاژ کافی برای جرقه‌زنی.
  پیشنهاد مطالعه: علت استارت نخوردن ماشین

• لرزش و ریپ زدن موتور: احتراق ناقص سوخت و هوا باعث لرزش و ریپ زدن موتور در حالت درجا یا حین حرکت می‌شود.

• افزایش مصرف سوخت: کامپیوتر خودرو برای جبران احتراق ناقص، سوخت بیشتری به سیلندرها تزریق می‌کند.

• صدای انفجار یا خروج دود سیاه از اگزوز: بنزین نسوخته به اگزوز می‌رود و در آنجا منفجر می‌شود.

دلیل خراب شدن کوئل خودرو

دلایل اصلی خرابی کویل شامل فرسودگی طبیعی، استفاده از شمع‌های معیوب، مشکلات برقی و نوسان ولتاژ و همچنین نفوذ رطوبت یا روغن به کوئل است.

نحوه عیب‌یابی و جلوگیری از خرابی

برای عیب‌یابی کویل می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:

• تست چشمی: بررسی ظاهر کوئل برای یافتن هرگونه ترک، نشتی یا علائم سوختگی.

• تست با مولتی‌متر: اندازه‌گیری مقاومت سیم‌پیچ‌های اولیه و ثانویه برای اطمینان از صحت عملکرد آن‌ها.

• دیاگ: استفاده از دستگاه دیاگ برای خواندن کدهای خطای مربوط به سیستم جرقه‌زنی.
  پیشنهاد مطالعه:‌ دیاگ چیست و چگونه کار می‌کند؟

برای افزایش طول عمر کویل، توصیه می‌شود شمع‌ها را به موقع تعویض کنید، به‌طور مداوم باتری و اتصالات خودرو را چک کنید و فقط قطعات باکیفیت را روی خودرو نصب کنید.

روش تعمیر یا تعویض کوئل

خودروهای مختلف به انواع گوناگونی از کوئل مجهز هستند. برخی از این کویل‌ها امکان تعمیرات را دارند اما در سایر موارد بایستی نسبت به تعویض آن‌ها اقدام کرد. در ادامه نگاهی به روند تعمیر یا تعویض کویل خودرو خواهیم داشت.

تعمیر کویل نیم‌سوز

اگر کویل به حالت نیم‌سوز درآمده و ولتاژ کافی را به شمع‌ها نمی‌رساند، امکان تعویض برخی قطعات داخلی آن ازجمله عایق وجود دارد. البته بهتر است این کار توسط برق‌کار و باتری‌ساز انجام شود و در همین حین بخش‌های داخلی کوئل تمیزکاری شوند.

تعویض کوئل

در بیشتر موارد بهتر است قطعه خراب را با کوئل جدید و باکیفیت تعویض کنید. برای تعویض کویل باید خودرو را در محلی صاف و ایمن پارک کرده و اجازه دهید موتور کاملاً خنک شود. کابل منفی باتری را جدا کنید. خودروهای قدیمی معمولاً یک کویل دارند اما در خودروهای جدید و مدرن از کوئل‌های جداگانه برای هر سیلندر استفاده می‌شود.

برای یافتن محل دقیق کوئل خودرو به دفترچه راهنمای آن مراجعه کنید. برای جدا کردن کوئل خراب ابتدا سوکت برق متصل به آن را جدا کنید. سپس پیچ‌های کویل را باز کرده و آن را به آرامی بیرون بکشید. کویل جدید را در محل خود قرار داده و پیچ‌های آن را ببندید. سوکت برق را وصل کرده و کابل منفی باتری را متصل کنید و استارت بزنید. اگر خودرو ریپ نزند و موتور لرزش نداشته باشد، کار خود را به درستی انجام داده‌اید.

مراجعه به مکانیک

اگر وقت یا دانش کافی برای تعویض کویل خودرو را ندارید بهتر است این کار را به یک متخصص بسپارید تا ضمن اطمینان از نصب صحیح کوئل جدید، از آسیب به سایر بخش‌ها جلوگیری شود.

نگاهی گذرا به انواع کویل در خودروهای پرفروش ایرانی

هرکدام از خودروهای درون‌سوز موجود در بازار ایران با توجه به برند سازنده و ساختار پیشرانه، نوع متفاوتی از کویل را در اختیار دارند. ساده‌ترین نوع کویل‌ها، کویل‌های قدیمی است که با دلکو همراه بودند. این سیستم در پرایدهای موسوم به نیمه انژکتور که به سیستم CLC مجهز بودند، مورد استفاده قرار می‌گرفت. عیب‌یابی این سیستم به سادگی امکان‌پذیر نیست و به همین دلیل است که سایپا پس از آن به تولید پرایدهای انژکتوری با پسوند GLXi روی آورد.

در خودروهای ایرانی مدرن‌تر که سیستم انژکتوری داشتند، از کویل‌های با وایر و سپس کویل‌های قلمی یا بدون وایر استفاده شد. به‌عنوان مثال خودروهای مجهز به موتور XU7 پژو کویل به همراه وایر دارند. برای تعویض این کوئل‌ها بایستی وایر و کوئل به‌صورت کامل عوض شوند. درنهایت به نوع سوم می‌رسیم که در موتور TU5 مورد استفاده قرار گرفته است. این کویل‌ها از نوع قلمی یا بدون وایر هستند. با توجه به فناوری موتور، کویل‌های قلمی به‌صورت جداگانه یا در قالب یک مجموعه تعویض می‌شوند.

جمع‌بندی

کویل یا کوئل، قطعه‌ای حیاتی در موتورهای درون‌سوز انژکتوری محسوب می‌شود. همان‌گونه که در مطلب بالا خواندید،‌ این قطعه وظیفه دارد تا ولتاژ باتری را به ولتاژ مناسب برای جرقه‌زنی شمع‌ها تبدیل کند. این قطعه با استفاده از القای الکترومغناطیسی کار می‌کند.

بروز هرگونه ایراد در کویل خودرو، تأثیراتی جدی بر نحوه عملکرد اتومبیل شما به همراه خواهد داشت. روشن نشدن خودرو، ریپ زدن موتور، کاهش شتاب و کشش، افزایش مصرف سوخت و درنهایت روشن شدن چراغ چک بخشی از این مشکلات هستند. بنابراین اگر هرکدام از عوامل و نشانه‌های خرابی کویل را مشاهده کردید، در کوتاه‌ترین زمان ممکن نسبت به تعویض یا تعمیر این قطعه اقدام کنید.

سوالات متداول