سنسور مپ چیست و چه وظیفه ای دارد؟

خودروهای درون‌سوز نیمه دوم قرن بیستم و اوایل قرن بیست‌ویکم، پیشرفت‌های بسیاری در حوزه فناوری کرده‌اند. موتورهای درون‌سوز برای آنکه سوخت را کامل و پاکیزه بسوزانند، به انبوهی از حسگرها مجهز شده‌اند. یکی از این حسگرها سنسور مپ خودرو است. در مطلب امروز دیجیاتو به این موضوع می‌پردازیم که سنسور مپ چیست و وظیفه سنسور مپ چگونه انجام می‌شود؛ بنابراین اگر می‌خواهید با این سنسور حساس و حیاتی موتور اتومبیل خود بیشتر آشنا شوید، در ادامه متن با ما همراه باشید.

سنسور مپ چیست؟

سنسور مپ یکی از حسگرهای حیاتی موتور هر خودرو است. در واقع اگر سنسور مپ موتور بسوزد، آن موتور به‌‌هیچ‌وجه روشن نخواهد شد. وظیفه سنسور مپ اندازه‌گیری فشار هوای ورودی به موتور خودرو و ارسال اطلاعات به ECU (کامپیوتر خودرو یا واحد کنترل الکترونیکی) است.

سنسور مپ مستقیم با ECU ارتباط دارد و گزارشی دقیق از فشار هوای موجود در مینفولد ورودی ارائه می‌دهد. در واقع این سنسور تعیین می‌کند چه مقدار هوا وارد انژکتور خودرو شود. اگر سنسور مپ درست کار نکند، هوا و سوخت به‌درستی ترکیب نمی‌شوند و موتور اتومبیل دچار مشکلات عملکردی می‌شود.

در برخی خودروهای پیشرفته‌تر علاوه‌بر سنسور مپ، سنسور دمای هوای منیفولد نیز تعبیه شده است. این سنسور می‌تواند جداگانه یا همگام با سنسور مپ عمل کند. همچنین سنسور دریچه گاز نیز نقش مکمل سنسور مپ را در موتور خودرو ایفا می‌کند. ترکیب عملکرد صحیح این سنسورها کنار هم زمینه‌ عملکرد ایده‌آل موتور خودرو را فراهم می‌کند.

وظیفه سنسور مپ چیست؟

همان‌طور که اندکی قبل اشاره کردیم، وظیفه سنسور مپ اندازه‌گیری فشار هوای ورودی به انژکتور خودرو است. نقش سنسور مپ در این بین حیاتی است؛ زیرا این سنسور نسبت مناسبی از مخلوط هوا و سوخت را برای سوزاندن در موتور فراهم می‌کند.

در خودروهای امروزی که به سیستم انژکتوری مجهزند، هوای ورودی در منیفولد با سوخت ترکیب می‌شود. سپس انژکتور وظیفه پاشش مخلوط هوا و سوخت داخل سیلندر را بر عهده دارد. ترکیب میزان هوا و سوخت تأثیر مستقیمی بر کیفیت این مخلوط دارد. سنسور مپ نیز به تنظیم دقیق این نسبت کمک می‌کند.

هرچقدر راننده بیشتر پدال گاز را فشار دهد، میزان هوا و سوختی که انژکتور می‌پاشد، افزایش خواهد یافت. همچنین اگر راننده پای خود را از روی پدال گاز بردارد، نیاز به هوا و سوخت کمتری برای پاشیدن درون سیلندر وجود دارد. سنسور مپ در این وضعیت با سنسور دریچه گاز در ارتباط است و بسته به وضعیت سنسور دریچه گاز، تعیین می‌کند چه میزان هوا و سوخت باید به درون موتور پاشیده شود.

اگر سنسور مپ فعالیت خود را به‌درستی انجام ندهد، تعادل بین هوا و سوخت مختل می‌شود. در این وضعیت، با فشردن پدال گاز، خودرو شتاب نمی‌گیرد. در این وضعیت، موتور به‌خوبی کار نمی‌کند. میزان هوای ورودی به موتور باید در محدوده مشخصی تعیین شود. موتور در حالت ایستا، دور آرام و دور تند به نسبت مشخصی از مخلوط هوا و سوخت نیاز دارد.

سنسور مپ چگونه کار می‌کند؟

سنسور مپ معمولاً محلی نزدیک دریچه‌ گاز و انژکتور نصب می‌شود. اگر به قسمت زیرین آن دقت کنید، متوجه اتصالات آن که شبیه شلنگ هستند، خواهید شد. این اتصالات به سوپاپ هوا متصل‌اند و به سنسور مپ اعلام می‌کنند چه زمانی سوپاپ هوا باز یا بسته می‌شود.

سنسور مپ با تحلیل اطلاعات دریافتی از سوپاپ هوا، میزان باز و بسته شدن دریچه گاز را نیز بررسی می‌کند.

هنگامی که موتور خودرو روشن است و پیستون‌ها به بالا و پایین حرکت می‌کنند، خلئی ناشی از فرایند احتراق در منیفولد هوا ایجاد می‌شود. سنسور مپ اطلاعات منیفولد هوا را به کامپیوتر خودرو ارسال می‌کند تا کامپیوتر بداند به چه میزان هوا نیاز دارد. کامپیوتر خودرو نیز با تحلیل اطلاعات سنسور دریچه گاز و اطلاعات سنسور مپ، فشار هوای ورودی به مینفولد را تنظیم می‌کند. این وضعیت از طریق باز و بسته شدن سوپاپ انجام می‌شود و هر چقدر بیشتر پدال گاز را فشار دهید، هوای بیشتری به موتور وارد خواهد شد.

تأثیر سنسور مپ بر جرقه‌زنی

سنسور مپ در این بین وظیفه دارد فشار هوای درون منیفولد و بیرون منیفولد را اندازه‌ بگیرد و آن را به ECU‌ ارسال کند. همان‌طورکه گفتیم، فشار هوا و نسبت هوا به سوخت در شرایط مختلف، متفاوت است؛ برای مثال اگر پدال گاز را تا نیمه فشار دهید، دریچه گاز در وضعیت نیمه‌باز قرار دارد. در این حالت فشار هوا داخل منیفولد کمتر از فشار هوای خارج آن است اما اگر دریچه گاز کامل باز شود، فشار هوای درون و بیرون منیفولد برابر می‌شود.

کامپیوتر خودرو با استفاده از اطلاعاتی که سنسور مپ و دیگر سنسورهای سنجش غلظت و دمای هوا فراهم می‌کنند، نسبت مشخصی از ترکیب سوخت و هوا را برای پاشش به درون سیلندر در نظر می‌گیرد. هم‌زمان با تغییر نسبت هوا به سوخت، فرایند جرقه‌زنی نیز تغییر می‌کند؛ برای مثال زمانی که راننده پای خود را تا انتها روی پدال گاز فشار داده است، بیشترین حجم هوای ممکن به درون موتور کشیده می‌شود. در این وضعیت، جرقه‌زنی نیز سریع‌تر رخ می‌دهد؛ زیرا باید از کوبش موتور و خوداشتعالی ناشی از تراکم بالای هوای گرم جلوگیری شود.

سنسور مپ معمولاً کجا نصب می‌شود؟

محل نصب سنسور مپ باتوجه‌به برند سازنده پیشرانه متفاوت است اما بیشتر مواقع، این سنسور کنار سوپاپ منیفولد هوا یا دریچه گاز قرار دارد. معمولاً سنسور مپ کنار دریچه گاز یا چسبیده به آن قرار می‌گیرد.

سنسور مپ در دسته حسگرهای پیزوالکتریک قرار می‌گیرد. این سنسور در واقع پتانسیومتر ساده است. بخش حساس این سنسور میانه آن است. اگر سنسور مپ را از نزدیک نگاه کنید، متوجه می‌شوید که قسمت فنرماننید در بخش سنجش‌گر آن قرار گرفته است. این بخش فنرمانند با تغییر فشار هوا می‌لغزد و اطلاعات شدت و میزان هوای ورودی براساس لغزش آن تعیین می‌شود. درصورتی‌که این بخش از کار افتد، سنسور مپ نمی‌تواند عملکرد مناسبی داشته باشد و قابلیت سنجش هوا را از دست می‌دهد.

علائم خرابی سنسور مپ چه هستند؟

سنسور مپ از حسگرهای حیاتی خودرو است و اگر مشکلی برای آن پیش بیاید، به‌‎سرعت متوجه خرابی آن می‌شوید. در واقع اگر سنسور مپ درست کار نکند، ممکن است اصلاً خودرو روشن نشود. در این وضعیت خودرو استارت می‌خورد و چند ثانیه روشن می‌ماند اما بلافاصله خاموش می‌شود. سخت روشن شدن موتور نخستین و شایع‌ترین نشانه خرابی سنسور مپ اتومبیل شماست.

البته علائم دیگری نیز ممکن است نشانه‌های خرابی سنسور مپ شناخته شوند. خروج دود سیاه از اگزوز که نشانه افزایش آلایندگی است، سخت گازخوردن موتور، ریپ‌زدن موتور و افزایش شدید مصرف سوخت، از دیگر نشانه‌های خرابی سنسور مپ هستند. درنهایت روشن شدن چراغ چک خودرو همراه هرکدام از این علائم نشانه خرابی سنسور مپ اتومبیل شماست.

جمع‌بندی

در این مطلب دیجیاتو توضیح دادیم سنسور مپ چیست و چه کاری در خودرو انجام می‌دهد. تمام خودروهای داخلی، مونتاژی و وارداتی 2 دهه اخیر که به سیستم سوخت‌رسانی انژکتوری مجهز شده‌اند، سنسور مپ دارند. نوع این سنسور بسته به سال تولید خودرو متفاوت است؛ برای مثال برای موتور TU5 چند مدل سنسور مپ عرضه شده است.

سنسور مپ قطعه‌ای نیست که به‌راحتی مشکل پیدا کند اما بی‌توجهی به سایر قسمت‌های برقی خودرو، بر عملکرد آن تأثیر منفی‌ می‌گذارد؛ بنابراین اگر سایر بخش‌های الکتریکی اتومبیل شما دچار مشکل شوند و به آنها بی‌توجه باشید، دیر یا زود سنسور مپ اتومبیل شما نیز تحت‌تأثیر قرار خواهد گرفت.

سؤالات متداول