بیش از نیم میلیون نفر از سال ۲۰۰۴ در مرگبارترین فجایع آب‌وهوایی کشته شده‌اند

یک گزارش تازه نشان می‌دهد که ۱۰ رویداد شدید آب‌هوایی در دو دهه گذشته به‌علت آثار تغییر اقلیم تشدید شده بودند. بیش از نیم میلیون نفر در سراسر جهان از سال ۲۰۰۴ جان خود را در این فجایع آب‌وهوایی مرگبار از دست داده‌اند.

این گزارش را World Weather Attribution منتشر کرده است و «فریدریکه اوتو» (Friederike Otto)، یکی از بنیان‌گذارانش، می‌گوید تغییر اقلیم زندگی را خطرناک‌تر کرده. اما ما تا به حال نتوانسته‌ایم این دانش را به یک اقدام در مقیاسی به اندازه کافی بزرگ تبدیل کنیم.

حتی با وجود شواهد فراوان مبنی بر خطرات گرمایش زمین برای زندگی انسان‌ها، جهان هنوز به مصرف سوخت‌های فسیلی ادامه می‌دهد. سال ۲۰۲۳ نه فقط گرم‌ترین سال ثبت‌شده بود، بلکه رکورد انتشار گازهای گلخانه‌ای را نیز شکست.

این گزارش فقط دو هفته پیش از اجلاس سران کشورهای دنیا در کشور آذربایجان منتشر می‌شود. در این اجلاس، که COP29 نام دارد، کشورهای درحال توسعه به کشورهای توسعه‌یافته فشار خواهند آورد تا انتشار گاز گلخانه‌ای خود را کم کنند و به تأمین مالی پروژه‌های سوخت‌های پاک ادامه دهند. علت این است که کشورهای درحال توسعه بیشترین ضربه‌ها را از فجایع آب‌وهوایی مرگبار می‌خورند.

هدف اصلی کشورهای جهان در این اجلاس، توافق برای کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای است، به‌گونه‌ای که افزایش دما به ۱.۵ درجه سلسیوس از زمان انقلاب صنعتی محدود شود. درحال حاضر، دمای کره زمین ۱.۳ درجه سلسیوس از دوران پیشاصنعتی بیشتر است، و برخی از دانشمندان می‌گویند که مقدار افزایش دما تا پایان قرن ۲۱ به ۳ درجه می‌رسد.

همچنین در آستانه برگزاری انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، بحث درباره سیاست‌های اقلیمی در این کشور به اوج خود رسیده است.

فجایع آب‌وهوایی مرگبار

طبق پیش‌بینی‌ها، میزان خسارت وقایع آب‌وهوایی در کشورهای درحال توسعه تا سال ۲۰۳۰ به صدها میلیارد دلار خواهد رسید. سران دنیا در اجلاس سال گذشته یک صندوق ایجاد کردند تا خسارت کشورهای فقیرتر و با انتشار تاریخی کمتر را جبران کنند؛ اما این صندوق امروز فقط ۷۰۰ میلیون دلار موجودی دارد.

طبق یافته‌های گزارش مذکور، مرگ‌ومیر ناشی از فجایع آب‌وهوایی در کشورهای فقیرتر بیشتر است. فهرست شدیدترین فجایع آب‌وهوایی مرگبار شامل سه «سیکلون» (cyclone) یا چرخند گرمسیری، چهار موج گرما، دو سیل و یک خشکسالی است. نویسندگان می‌گویند آمار مرگ‌ومیر واقعی احتمالاً بسیار بیشتر از اعلام‌های رسمی است، زیرا بسیاری از تلفات در کشورهای فقیرتر گزارش نمی‌شوند.

اروپایی‌ها عواقب موج‌های گرمایی خود را به‌خوبی مستند کرده‌اند. سه موج در سال‌های ۲۰۱۵ و ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ روی هم موجب مرگ ۹۴ هزار نفر شدند. یک گزارش جدیدتر نشان می‌دهد که مرگ‌ومیر موج گرمای سال ۲۰۲۲ به ۶۸ هزار نفر رسیده بود که نیمی از آن‌ها را می‌توان به تغییر اقلیم انسان‌ساخت نسبت داد.

اما تلفات در کشورهای فقیرتر سنگین‌تر بوده است. خشکسالی ۲۰۱۱ در سومالی، که با افزایش دما تشدید و به خشک‌شدن گیاهان منجر شد، به مرگ ۲۵۸ هزار نفر انجامید. در میانمار، سیکلون «نرگس» در سال ۲۰۰۸، که احتمالاً سرعت و شدت بارش آن در اثر تغییر اقلیم بیشتر شده بود، بیش از ۱۳۸ هزار نفر را کشت.

مطالعاتی که تشدید فجایع را به تغییر اقلیم نسبت می‌دهند، ۲۰ سال سابقه دارند. در اولین مورد، دانشمندان در سال ۲۰۰۴ دریافتند که موج گرمای سال ۲۰۰۳ در اروپا به‌علت تغییر اقلیم دوبرابر شدیدتر شده بود.

دانشمندان این را از مقایسه مدل‌های تغییر اقلیم با مشاهدات آب‌وهوا می‌فهمند. چنین مطالعه‌هایی به افزایش آگاهی درباره خطرات تغییر اقلیم کمک کرده‌اند. اما دانشمندان به‌سختی می‌توانند منابع مالی مورد نیاز خود را تأمین کنند.