اپل چگونه در دنیای فناوری حکمرانی می‌کند؟

بدون تردید اپل در دنیای فناوری حکمرانی می‌کند. انتظار می‌رود این شرکت در آینده در حیطه هوش مصنوعی نیز گوی سبقت را از رقبایش برباید. در این مطلب می‌خواهیم بگوییم اپل چگونه به چنین جایگاهی دست یافته است.

اکنون، اپل با ارزشی معادل ۳.۴ تریلیون دلار باارزش‌ترین شرکت جهان به شمار می‌رود. درآمد این شرکت در سال ۲۰۲۳ (حدود ۴۰۰ میلیارد دلار) معادل ارزش اقتصادی دانمارک و فیلیپین بوده است. فروش گوشی‌های آیفون بخش زیادی از درآمد این غول فناوری را تأمین می‌کند که اصلاً عجیب نیست. در سه‌ماهه گذشته، کوپرتینونشین‌ها فقط از سرویس‌های دیجیتالی ۲۴.۲ میلیارد دلار درآمد داشته‌اند که بیش از مجموع درآمد سرویس‌های دیجیتالی معروفی مانند ادوب، ایر بی ان بی، نتفلیکس، پلنتیر، اسپاتیفای، زوم و حتی ایکس ایلان ماسک است.

جالب است بدانید که حتی چنین رقم‌های بزرگی هم درآمد سرسام‌آور اپل را آن‌طور که بایدوشاید نشان نمی‌دهند. اپل در اپ استور عظیم خود برای گوشی‌های آیفون، مجموعه‌ عظیمی از اپلیکیشن‌ها را در حوزه ارتباط دیجیتال، عملیات مالی موبایلی، دسترسی به موسیقی‌ و فیلم‌، خدمات حمل‌ونقل، اخبار، اطلاعات رویدادهای ورزشی و سایر فعالیت‌ها و اطلاعات ممکن قرار داده است؛ بخشی از پرداخت‌های انجام‌شده برای استفاده از این اپلیکیشن‌ها تحت عنوان مالیات اپل به شرکت تعلق می‌گیرد؛ این پرداخت‌ها شامل مواردی مثل پرداخت‌های درون‌برنامه‌ای، پرداخت حق اشتراک‌های ماهانه یا سالانه، حتی پرداخت‌های اندک در بازی‌ها می‌شود. در ضمن، غول سیلیکون ولی اکوسیستم عظیمی از نرم‌افزارهای مختلف هم دارد که ۳۰ درصد مبالغی را که در آن‌ها منتقل می‌شوند، در قالب مالیات دریافت می‌کند همچنین درصدی از تراکنش‌های انجام‌شده با اپل واچ‌ها و آیفون‌ها از طریق دستگاه‌های اعتبارخوان، نیز به حساب‌های این شرکت واریز می‌شود.

جالب است بدانید اپل سالانه از غول بزرگی مثل گوگل هم میلیاردها دلار پول می‌گیرد تا اجازه دهد درآمدزایی این شرکت از گوشی‌های آیفون ادامه پیدا کند! گوگل درمجموع سالانه میلیاردها دلار به اپل می‌پردازد تا موتور جستجوی گوگل موتور جستجوی پیش‌فرض مرورگر آیفون‌ها باقی بماند!

با این تفاسیر نه‌تنها کوپرتینونشین‌ها از فروش خود گوشی‌های آیفون درآمد زیادی به دست می‌آورند (قیمت جدیدترین گوشی‌های آیفون حداقل ۱۰۰۰ دلار است)، بلکه هزینه‌های پرداختی برای استفاده از اپلیکیشن‌ها و سرویس‌های آنلاین اختصاصی و غیراختصاصی نیز پول هنگفتی به جیب آن‌ها سرازیر می‌کند؛ این مبالغ پرداختی در سرویس‌های اختصاصی اپل مثل سرویس ابری اپل کلود، سرویس پشتیبانی و ارائه خدمات مشتری اپل کِیر پلاس یا اشتراک‌های ماهانه برای استفاده از سرویس‌های محبوبی مثل اپل موزیک، اپل تی وی، اپل فیتنس پلاس برای ارائه تمرین‌های تناسب‌اندام، اپل آرکید با بیش از چندین عنوان برتر بازی و اپل نیوز پلاس برای دسترسی به هزاران مقاله و روزنامه‌های مطرح، همگی منابع درآمد عظیم غول فناوری آمریکا محسوب می‌شوند. جالب است بدانید که شرکت ثروتمند داستان ما در فیلم‌سازی هم دستی بر آتش دارد و در ژانرهای مختلفی فیلم ساخته است؛ از ژانر درام، اکشن و علمی‌تخیلی گرفته تا تاریخی، شرح‌حال و حتی حماسی‌. 

اپل در دنیای فناوری نه‌تنها حکمران، بلکه قلدر شده است و خریداران دستگاه‌هایش را ملزم به استفاده از نرم‌افزارهای اکوسیستمش می‌کند؛ البته این انحصارطلبی برای شرکت گران تمام شده و پایش را به چند دادگاه کشانده. البته شرکت اصلاً زیر بار چنین اتهامی نمی‌رود و ادعا می‌کند دستگاه‌های مبتکرانه‌ای تولید کرده که استفاده از آن‌ها آسان است و مردم آن‌ها را دوست دارند و مورداعتماد مردم هستند! البته بسیاری از سهامداران اپل ازجمله شرکای آن مثل بانک‌ها، فیلم‌سازان، خودروسازان، توسعه‌دهندگان اپلیکیشن‌ها و حتی مشتریانش مطمئن نیستند این شرکت هنوز خلاقیت سال‌ها یا دهه‌های پیش را دارد یا نه.

اگرچه ممکن است اپل خلاقیت گذشته را نداشته باشد؛ اما همچنان با کسانی که در مقابلش هستند، روراست است؛ مثلاً اگرچه کامپیوترهای مک سیستم‌عاملی دارند که فعالیت توسعه‌دهندگان شخص ثالث و مستقل را در روزگار فلاپی دیسک‌ها محدود کرده بود؛ اما در خود سیستم‌عامل محدودیت و نظارت اندکی وجود دارد.

اپل چگونه پادشاه دنیای فناوری شد؟

عرصه نخستین نسخه آی مک در سال ۱۹۹۸ اولین تلاش جدی اپل برای ورود به دنیای فناوری بود. جابز آن سال در رویدادی با افتخار اعلام کرد ۱۷۷ اپلیکیشن شخص ثالث برای آی‌مک جمع شده است. اگرچه باتوجه‌به استانداردهای کنونی اپل چنین عددی، عدد کوچکی محسوب می‌شود اما آن زمان جابز چنین دستاوردی را موفقیت بزرگی می‌دانست. 

با محبوب‌تر شدن محصولات اپل، روابط این شرکت با توسعه‌دهندگان نیز شروع به تغییر کرد. این شرکت اوایل دهه ۲۰۰۰ با ممکن‌کردن خرید موسیقی‌های مختلف از آیتیونز، تلاش سایر شرکت‌ها برای ایجاد فروشگاه‌های دیجیتالی برای فروش مستقیم موسیقی‌های خود به آی‌پاد را خنثی کرد. در ضمن این اقدام محبوبیت آی‌پاد را به‌شدت افزایش داد. شرکت از آن زمان ۳۰ درصد از فروش موسیقی را در قالب مالیات اپل برای خود دریافت می‌کرد؛ این مالیات ۳۰ درصدی اپل از عصر آیفون نه‌تنها برای موسیقی بلکه برای نرم‌افزارهای فروخته‌شده از طریق اپ استور نیز اعمال می‌شد؛ کوپرتینویی‌ها این میزان از کمیسیون را باتوجه‌به هزینه راه‌اندازی و اداره چنین فروشگاه دیجیتالی گسترده‌ای منطقی می‌دانستند.

سال ۲۰۰۸ الزامی شدن ثبت هر اپلیکیشن موبایل توسط سازندگان نرم‌افزار و لزوم به‌روزرسانی هر اپلیکیشن برای بررسی‌کنندگان اپلیکیشن قبل از ارائه آن‌ها برای کاربران گوشی‌های آیفون، آغاز شد. اپل به چنین رویکردی به‌عنوان کلیدی برای حفظ کیفیت و امنیت دستگاه نگاه می‌کرد. چنین حساسیتی روی اپلیکیشن‌های ساخته‌شده برای آیمک‌ها نیز وجود داشت و هریک از بررسی‌کنندگان گروه بزرگ ارزیابی اپلیکیشن‌ها هر روز ۳۰ تا ۱۰۰ اپلیکیشن را بررسی و اپلیکیشن‌های مخرب، بی‌کیفیت، ساخته‌شده با هدف کلاه‌برداری و سایر اپلیکیشن‌های غیرقابل‌پذیرش را رد می‌کردند. اگر اپلیکیشنی به اشتباه تأیید می‌شد، مدیرعامل شخصاً با گروه ارزیابی برخورد می‌کرد.

با طولانی‌تر شدن فهرست قوانین اپل، سختگیری برای ارزیابی اپلیکیشن‌ها نیز بیشتر می‌شد و دوره آموزشی ارزیابان به یک یا دو ماه هم رسید. سال ۲۰۱۱، اپ استور که آن زمان ۵۰۰ هزار اپلیکیشن برای آیفون و آیپد داشت، خودش ارزش زیادی پیدا کرد. آن سال ۷۲ میلیون آیفون و ۳۲ میلیون آیپد فروخته شد که ارزش بازار ۴۰۰ میلیارد دلاری به اپل داد که تقریباً دوبرابر درآمد مایکروسافت بود. جالب است بدانید قبل از اینکه اپل چنین موفقیتی به دست بیاورد، به نظر بسیاری کامپیوترهای اپل ضعیف، بازنده و فقط برای کودکان، طراحان گرافیک و افراد متنفر از بیل گیتس مناسب بود! حتی بعد از معرفی نخستین آیفون هم ارزش مایکروسافت هنوز 4 برابر اپل بود اما خوشبختی به این شرکت رو آورد.

آیفون برگ برنده اپل

اپل قبل از عرضه نخستین نسخه آیفون توانست با مشارکت شرکت فاکسکان زمینه تولید گوشی‌های رده‌بالا با هزینه کم در چین را فراهم کند و از سوی دیگر موفق شد بخش عمده‌ای از سود صنعت ساخت گوشی‌های هوشمند را به خودش اختصاص دهد؛ زیرا از یک سو حداقل حقوق ممکن را به کارمندان فاکسکان می‌پرداخت و از سوی دیگر با فروش آیفون‌ها سود سرشاری به دست می‌آورد. در ضمن، فاکس‌کان و سایر شرکای اپل به‌خوبی می‌دانستند مشارکت با این غول فناوری بسیار سودده است؛ حتی یکی از شرکای کوپرتینونشین‌ها به نام GT برای ساخت یاقوت کبود با هدف طراحی و ساخت نمایشگرهای بسیار مقاوم برای گوشی‌های آیفون، کارخانه‌ای تأسیس کرد که مدتی بعد ورشکست شد.

اپل سیلیکون؛ نیروی محرکه جادویی اپل

اپل از سال ۲۰۱۶ پروژه اپل سیلیکون (Apple silicon) را آغاز کرد؛ این شرکت در این پروژه قصد داشت تراشه‌های لازم برای دستگاه‌هایش را خودش طراحی کند و تولید آن‌ها را به TSMC، غول تراشه‌ساز تایوانی و یکی از رقبای اینتل، بسپارد. غول سیلیکون ولی با این کار قصد داشت در مقابل اینتل، شریک قدیمی خود، قد علم کند و در حوزه طراحی تراشه هم حرفی برای گفتن داشته باشد. سایر غول‌های فناوری نیز از چنین حرکتی استقبال کردند. پروژه اپل سیلیکون باعث شد TSMC اینتل بزرگ را پشت سر گذارد و به اندازه چند نسل تراشه از آن فاصله بگیرد. پروژه سیلیکون ولی باعث شد تراشه‌های دستگاه‌های اپل کاملاً برای آن‌ها بهینه‌سازی و سخت‌افزار این دستگاه‌ها با نرم‌افزارهای آن‌ها کاملاً هماهنگ شوند.

مشارکت با شرکت‌های بزرگ

اپل همیشه سعی داشته سایر غول‌های فناوری را نیز در زمین خود داشته باشد؛ مثلاً با آمازون توافق کرده Prime Video را در اپل تی وی معرفی و در ازای این کار کمیسیون فروش خود را به ۱۵ درصد کاهش دهد. همچنین به دو شرکت بزرگ چینی تنسنت (با ۹۰۰ میلیون کاربر) و ویچت اجازه داده اپلیکیشن‌های کوچک خود را برای سفارش غذا و درخواست تاکسی در اپ استور ایجاد کنند. غول فناوری آمریکایی سال ۲۰۲۱ اعلام کرد درصد کمیسیون برای توسعه‌دهندگانی که کمتر از یک‌میلیون دلار درآمد دارند، از ۳۰ به ۱۵ درصد کاهش یافته است.

ورود به دنیای مالی 

اپل با صدور کارت اپل یا اپل کارت (Apple card) و راه‌اندازی سیستم اپل پی (Apple pay) به‌نوعی سیستم نقل‌وانتقال مالی در سرویس‌های دیجیتالی و اکوسیستم نرم‌افزاری خود را هم در دست گرفت؛ بنابراین تا حدودی دیگر نیازمند سیستم نقل‌وانتقال مالی شخص ثالث نبود. زمانی که کوپرتینونشین‌ها کارت اپل را با شعار «ایجادشده توسط اپل، نه بانک» عرضه کردند و می‌خواستند با این شعار نشان دهند اپل در سیستم مالی هم می‌تواند خودی نشان دهد.

ورود به دنیای سیستم سرگرمی اطلاعات خودرو

طراحی و ایجاد سیستم اپل کار پلی (Apple CarPlay) اقدام بزرگ از سوی اپل است؛ زیرا کاربران گوشی‌های آیفون با استفاده از این سیستم می‌توانند اپلیکیشن گوشی‌های خود را روی نمایشگر اتومبیل‌هایشان مشاهده کنند. در سال ۲۰۲۲ قابلیت نمایش سرعت، کنترل دمای کابین و نمایش درجه روغن نیز به توانایی‌های این سیستم اضافه شد. 

ورود به دنیای هوش مصنوعی و خودنمایی در این حوزه

اپل هم مثل بسیاری از غول‌های فناوری در سال میلادی جاری و سال گذشته تلاش کرده ویژگی‌های هوش مصنوعی کاربردی را به محصولاتش اضافه کند. حتی در سال ۲۰۱۶ که تب AI اصلاً به اندازه امروز داغ نبود، چند ویژگی هوش مصنوعی را همراه نسخه تقویت‌شده سیری برای گوشی‌های آیفون معرفی کرد. اکنون اگر نسخه تقویت‌شده سیری نتواند به سؤالی پاسخ دهد، با ارائه لینکی از شما می‌خواهد برای دریافت پاسخ سؤالاتتان به ChatGPT مراجعه کنید. این شرکت مدتی پیش هم با معرفی Apple intelligence سروصدای زیادی به پا کرد.