پژوهش جدید: سایر سلول‌های بدن نیز همانند مغز دارای حافظه هستند

به باور عموم مغز –به‌طور خاص، سلول‌های مغزی– خاطرات را ذخیره می‌کند. اما به‌تازگی محققان کشف کرده‌اند سلول‌های سایر قسمت‌های بدن نیز حافظه دارند و الگوهای رفتاری تکرارشونده را یاد می‌گیرند. این پژوهش می‌تواند برای درک نحوه عملکرد حافظه سلول‌های بدن، افزایش یادگیری و درمان بیماری‌های مختلف سودمند باشد.

براساس گزارش Medical Xpress، محققان دانشگاه نیویورک می‌گویند طبق دانش و باور عمومی، یادگیری و حافظه به‌طورکلی فقط در مغز و سلول‌های مغزی انجام می‌شود اما پژوهشی جدید نشان می‌دهد سایر سلول‌های بدن نیز می‌توانند الگوها را یاد بگیرند و خاطرات را شکل دهند. یافته‌های این پژوهش در مجله نیچر منتشر شده است.

حافظه در سایر سلول‌های بدن

محققان به‌دنبال جواب این سؤال بودند که آیا سایر سلول‌های بدن نیز همانند سلول‌های مغز تحت‌تأثیر پدیده‌ای موسوم به «اثر یادگیری فواصل انباشته» (The massed-spaced learning effect) قرار می‌گیرند یا خیر. کارکرد این اثر به‌این‌صورت است که ما تمایل داریم اطلاعات جدید را با فواصل زمانی دریافت کنیم؛ به این صورت، آنها را بهتر به خاطر می‌سپاریم. در مقابل وقتی اطلاعات زیادی را یک‌باره به مغز منتقل می‌کنیم، معمولاً آنها را درست حفظ‌‌ نمی‌کنیم.

در این پژوهش، دانشمندان با مطالعه 2 نوع سلول غیرمغزی انسان در آزمایشگاه (یکی از بافت عصبی و دیگری از بافت کلیه) و قراردادن آنها در معرض الگوهای مختلف سیگنال‌های شیمیایی –مانند سلول‌های مغزی که در معرض آن قرار می‌گیرند– یادگیری را طی زمان بررسی کردند.

سلول‌های غیرمغزی وقتی در معرض الگوهای مختلف سیگنال‌های شیمیایی قرار گرفتند، «ژن حافظه» را روشن کردند. این همان ژنی است که وقتی سلول‌های مغزی الگویی را در اطلاعات جدید شناسایی و اتصالات خود را برای ایجاد خاطرات بازسازی می‌کنند، فعال می‌شود.

برای نظارت دقیق‌تر بر حافظه و فرایند یادگیری سلول‌های غیرمغزی محققان این سلول‌ها را مهندسی کردند تا پروتئین درخشانی بسازند. این پروتئین نشان می‌دهد چه زمانی ژن حافظه روشن و چه زمانی خاموش است.

جالب اینکه این سلول‌ها می‌توانند تعیین کنند چه زمانی سیگنال‌های شیمیایی تکرار می‌شوند، نه اینکه چقدر آن سیگنال‌ها طولانی هستند؛ به‌عبارتی همانند نورون‌های مغز، آن سلول‌ها نیز زمانی اطلاعات جدید را یاد می‌گیرند که با وقفه‌ و تکرار انجام شود.

به گفته محققان، این پژوهش نشان می‌دهد باید با بدن خود بیشتر شبیه مغزمان رفتار کنیم؛ برای مثال، پانکراس ما درمورد وعده‌های غذاهایی که در گذشته خوردیم، خاطراتی ساخته است؛ به‌این‌ترتیب سطح قند خون سالم را حفظ می‌کند. از سویی، سلول سرطانی الگوی شیمی‌درمانی را نیز به یاد می‌آورد؛ ازاین‌رو، این پژوهش می‌تواند رویکرد درمانی پزشکان را نیز اصلاح کند.