کشف نوع متفاوتی از سلول‌های چربی که با مشغول نشان‌دادن خود انرژی مصرف می‌کنند

خیلی از ما این کار را کرده‌ایم: وقت و انرژی خود را روی وظایف بیهوده تلف می‌کنیم تا وقتی رئیس از کنارمان رد می‌شود، به‌ نظر برسد که مشغول کاری هستیم. دانشمندان به‌تازگی گروه جدیدی از سلول‌های چربی بژ را کشف کرده‌اند که همین کار را می‌کنند. آن‌ها بدون هیچ هدفی انرژی می‌سوزانند و گرما تولید می‌کنند.

چربی چند نوع مختلف دارد. آن‌هایی که اطراف شکم و ران‌های ما جمع می‌شوند و عمدتاً از سلول‌های چربی سفید تشکیل شده‌اند که نقش مخازن انرژی را دارند. سلول‌های چربی قهوه‌ای عمر کوتاه‌تری دارند و فعالانه انرژی ذخیره‌شده خود را می‌سوزانند و به بدن کمک می‌کنند دمایش را حفظ کند. بافت‌هایی با سلول‌های چربی بژ نیز وجود دارند که ترکیبی از 2 نوع قبلی هستند و هر 2 کار را انجام می‌دهند اما کارایی آن‌ها کمتر از این 2 گروه است.

دانشمندان نوع جدیدی از سلول‌های چربی را کشف کرده‌اند؛ این سلول‌ها زیرمجموعه‌ای از چربی‌های بژ هستند اما به‌ نظر می‌رسد با مکانیسمی کاملاً متفاوت انرژی می‌سوزانند و گرما تولید می‌کنند.

سلول‌های قهوه‌ای و سلول‌های بژ متداول با استفاده از پروتئینی به‌ نام UCP1 گرما تولید می‌کنند. این پروتئین در غشای داخلی میتوکندری، اجزای تولیدکننده انرژی در سلول، وجود دارد. میتوکندری پروتون‌ها را به فضای میان غشای درونی و بیرونی خود می‌فرستد سپس آن‌ها را به داخل میتوکندری بازمی‌گرداند. پروتئین UCP1 شکاف‌های بسیار تنگی در غشای داخلی ایجاد می‌کند و وقتی پروتون‌ها از بین شکاف‌ها رد می‌شوند، درنتیجه اصطکاک زیاد گرما تولید می‌شود.

سلول‌های چربی بژ که به‌تازگی کشف شده‌اند

اما تیمی از دانشمندان ETH زوریخ دریافتند که برخی از سلول‌های چربی بژ اصلاً UCP1 ندارند. به همین دلیل آن‌ها در پژوهشی بررسی کردند که این سلول‌ها بدون پروتئین UCP1 چگونه گرما تولید می‌کنند. آن‌ها دریافتند این سلول‌های بژ جدید مشغول «چرخه‌های بی‌فایده» می‌شوند؛ فرایندهایی زیست‌شیمیایی که گویا هیچ هدف خاصی ندارند.

این چرخه‌های بی‌فایده 2 نوع بودند. در یکی، سلول‌ها چربی‌ها را به اسیدهای چرب تجزیه می‌کردند و سریع آن‌ها را دوباره به‌صورت چربی درمی‌آوردند. در دیگری، کرِآتین (creatine) به مولکول دیگری به‌ نام کرآتین فسفات تبدیل می‌شد سپس بلافاصله دوباره به حالت کرآتین برمی‌گشت.

این فرایندها انرژی مصرف می‌کنند و گرما تولید می‌شود؛ هیچ فایده دیگری برای سلول ندارند. اما شاید همین سوزاندن انرژی اضافی هدف اصلی آن‌ها باشد. این کار احتمالاً مثل دویدن روی تردمیل است که فرد هیچ‌جا نمی‌رود اما برای کاهش وزن مفید است.

این سلول‌های چربی بژ تازه ابتدا در موش‌ها کشف شدند اما وقتی دانشمندان نمونه‌های بافت چربی انسان را بررسی کردند، آن‌ها را آن‌جا نیز یافتند. نکته جالب این است که به‌ نظر می‌رسد این چربی‌های بژ از نوع قبلی متداول‌ترند. گویا این سلول‌های چربی بژ در تمام انسان‌ها وجود دارند، درحالی‌که کمتر از نیمی از جمعیت جهان چربی‌های بژ پروتئین UCP1 دارند.

همان‌طور که احتمالاً حدس زده‌اید، افرادی که سلول‌های چربی بژ بیشتری (از هر 2 نوع) دارند، عمدتاً سالم‌ترند. این مطالعه جدید می‌تواند راه را برای داروهایی باز کند که این سلول‌ها را فعال می‌کنند یا حتی سلول‌های سفید را به بژ تبدیل می‌کنند.

پژوهشگران نتایج مطالعه خود را در ژورنال Cell Metabolism منتشر کرده‌اند.