مطالعه جدید: اثرات ژنتیکی سوتغذیه تا چهار نسل بعد باقی می‌ماند

پژوهش‌ها نشان می‌دادند که قحطی و گرسنگی در یک نسل منجر به نتایج ژنتیکی زیان‌آور در نسل‌های بعدی می‌شود. اما دانشمندان نمی‌دانستند این آثار تا چند نسل ادامه پیدا می‌کند. حالا یک مطالعه حیوانی جدید نشان داده است که وقتی یک نسل دچار کمبود مواد مغذی می‌شود، آثار آن حداقل تا چهار نسل ادامه پیدا می‌کند.

پژوهشگران دانشگاه تولِین آمریکا دریافته‌اند که وقتی جفت‌های موش یک رژیم غذایی کم‌پروتئین داشتند، نوادگان آن‌ها تا چهار نسل بعد با وزن کمتر به‌دنیا می‌آمدند و کلیه‌های کوچک‌تری داشتند. این عوامل باعث می‌شد تا موش‌های نسل‌های بعد مستعد بیماری مزمن کلیه و فشار خون بالا شوند.

یافته‌ها نشان می‌دادند که اصلاح رژیم غذایی و رفع گرسنگی در موش‌های نسل بعد تأثیری نداشتند و فرزندان آن‌ها همچنان با نِفرون پایین به‌دنیا می‌آمدند. نفرون یک ماده فیلترکننده حیاتی است که کمک می‌کند کلیه‌ها ضایعات را از جریان خون پاک کنند.

با این که همچنان نیاز به پژوهش‌های بیشتر است تا مشخص شود این یافته‌ها در انسان‌ها نیز صادق هستند یا نه، می‌توان نتیجه گرفت که کمبود غذا و گرسنگی ممکن است منجر به بروز مشکلاتی در سلامت افراد شود که تا چند دهه و چند نسل ماندگار خواهد بود.

پژوهشگران می‌گویند که اثر گرسنگی و سوءتغذیه مانند یک بهمن است. ما معمولاً تصور می‌کنیم که می‌توانیم مشکلات نسل‌های بعد را با تغذیه سالم برطرف کنیم، اما تغذیه بد و ناکافی منجر به تغییراتی در ژنتیک افراد می‌شود که با اصلاح تغذیه رفع‌شدنی نیستند و تا چند نسل ادامه می‌یابند.

آثار گرسنگی و سوءتغذیه بر نسل‌های آینده

این پژوهش نوآورانه یکی از جدیدترین دستاوردها در حوزه اِپی‌زنتیک است. اپی‌ژنتیک به این موضوع می‌پردازد که چگونه عوامل محیطی ممکن است روی بیان ژن‌ها تأثیر بگذارند، بدون آن که توالی DNA را تغییر دهند.

پژوهشگران چهار نسل از نوادگان موش‌های دچار گرسنگی و با تغذیه کم‌پروتئین را بررسی کردند و دریافتند که در نسل‌های سوم و چهارم، مقدار نفرون شروع به بازگشت به مقادیر نرمال کرد. پژوهشگران می‌گویند که پژوهش‌های بیشتری نیاز است تا مشخص شود چرا این صفت ژنتیکی به نسل‌های بعد منتقل می‌شود و دقیقاً از کدام نسل کلیه به حالت اولیه خود بازمی‌گردد.

تغذیه کودکان از مادر همچنان اهمیتی بسیار حیاتی دارد؛ اما این یافته‌ها نشان می‌دهند که یک عامل اپی‌زنتیکی نیز روی رشد سالم کلیه تأثیرگذار است. این پژوهش یکی از دلایل بیماری مزمن کلیه، یک از عامل اصلی مرگ‌ومیر در دنیا، را نیز آشکار می‌کند.

اگر کسی با سطح نفرون پایین به‌دنیا بیاید، ریسک فشار خون در او بالا است، اما فشار خون نیز باعث آسیب بیشتر به کلیه‌ها می‌شود. پس این یک چرخه بسیار وحشتناک است که اگر نتایج پژوهش مذکور در انسان‌ها نیز صادق باشد، موجب بحران‌های سلامتی ۵۰ تا ۶۰ ساله می‌شود.

پژوهشگران نتایج مطالعه خود را در ژورنال Heliyon منتشر کرده‌اند.