پژوهش جدید: داروهای محبوب کاهش وزن ممکن است به نابینایی منجر شوند

پژوهشی جدید ارتباط نگران‌کننده‌ای میان داروهای محبوب کاهش وزن و دیابت (مانند اوزمپیک و مونجارو) و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های جدی چشمی، از جمله یک عارضه نادر اما خطرناک به نام «سکته چشمی»، را نشان داده است.

براساس گزارش ScienceAlert، یکی از نگران‌کننده‌ترین یافته‌های پژوهش جدید به یک بیماری نادر به نام «نوروپاتی ایسکمیک قدامی عصب بینایی غیرشریانی» (NAION) مربوط می‌شود که به آن سکته چشمی نیز می‌گویند. در این عارضه، جریان خون به عصب بینایی مسدود و منجر به ازدست‌دادن ناگهانی و بدون درد بینایی در یک چشم می‌شود که در اکثر موارد غیرقابل بازگشت است.

دو مطالعه جدید نتایج متفاوتی را در این زمینه ارائه داده‌اند. مطالعه اول (با بررسی ۱.۵ میلیون نفر) نشان داد که در میان بیماران مبتلا به دیابت نوع ۲، مصرف داروهای GLP-1 (مانند اوزمپیک، سماگلوتاید یا تیرزپاتید) با افزایش خطر ابتلا به NAION همراه بوده است. نرخ ابتلا در این گروه حدود ۱ در هر ۲۵۰۰ نفر بود. بااین‌حال مطالعه دوم (بر روی ۱۸۵ هزار نفر) ارتباط معنادار زیادی میان مصرف این داروها و افزایش خطر NAION پیدا نکرد. این نتایج متناقض نشان می‌دهد که این ارتباط هنوز به‌طور کامل درک نشده و نیازمند تحقیقات بیشتری است.

ارتباط بین داروهای کاهش وزن و سکته چشمی

این پژوهش‌ها همچنین به بررسی تأثیر این داروها بر رتینوپاتی دیابتی (آسیب به رگ‌های خونی شبکیه به دلیل قند خون بالا) پرداختند. نتایج در این بخش نیز پیچیده و دوگانه بود. یکی از مطالعات، افزایش جزئی در بروز اولیه رتینوپاتی دیابتی را در میان مصرف‌کنندگان این داروها نشان داد. کارشناسان معتقدند این پدیده ممکن است به دلیل کاهش سریع و ناگهانی قند خون باشد که می‌تواند رگ‌های خونی شکننده شبکیه را بی‌ثبات کند.

دانشمندان هنوز مکانیسم دقیق این ارتباط را نمی‌دانند، اما فرضیه اصلی این است که این داروها با افزایش جریان خون، ممکن است بر روی عروق ظریف چشم تأثیر بگذارند. بااین‌حال، کارشناسان بر چند نکته مهم تأکید می‌کنند، این مطالعات رابطه «علت و معلولی» قطعی را اثبات نمی‌کنند. همچنین عواملی مانند ژنتیک و وضعیت اجتماعی-اقتصادی که می‌توانند بر خطر بیماری تأثیرگذار باشند، در این تحلیل‌ها لحاظ نشده‌اند.

با وجود تمام این ابهامات، محققان بر نظارت و پیشگیری تأکید دارند. آنها توصیه می‌کنند که تمام بیماران مبتلا به دیابت که از این داروهای کاهش وزن استفاده می‌کنند، صرف نظر از اینکه از قبل بیماری چشمی دارند یا خیر، باید به‌طور منظم تحت غربالگری و نظارت چشم‌پزشکی قرار گیرند.

همچنین افرادی که دارای عوامل خطر شناخته‌شده برای NAION هستند، باید با احتیاط بیشتری این داروها را مصرف کنند. از عوامل خطر می‌توان به آپنه خواب، فشار خون بالا و دیابت اشاره کرد.