هشدار پژوهشگران: تغییرات اقلیمی برنج را سمی می‌کند

براساس تحقیقاتی جدید، تغییرات اقلیمی باعث سمی‌ شدن برنج، پرمصرف‌ترین غلات جهان، می‌شود. آنها هشدار می‌دهند که این امر ممکن است میلیاردها نفر را در معرض خطر بیماری‌ها و سرطان‌ها قرار دهد.

میلیاردها نفر روزانه برنج مصرف می‌کنند و این محصول در سراسر جهان کشت می‌شود و قطعاً یکی از مهم‌ترین محصولات غذایی کره زمین است. نیمی از جمعیت جهان (به‌ویژه در کشورهای درحال توسعه) برای تأمین بخش عمده‌ای از نیازهای غذایی خود به آن وابسته‌اند.

روش کشت بر‌نج عمدتاً در شالیزارها و غرق‌آبی است و بافت بسیار پر منفذ آن باعث می‌شود برنج مقادیر زیادی آرسنیک (سم سرطان‌زا و مضر به‌ویژه برای نوزادان) جذب کند.

«لوییس زیسکا»، فیزیولوژیست گیاهی و استاد دانشگاه کلمبیا که 3 دهه روی برنج مطالعه کرده است، اخیراً تحقیقات خود روی اثر تغییرات اقلیمی بر کاهش سطح مواد مغذی در محصولات غذایی اصلی، ازجمله برنج، را در نشریه The Lancet منتشر کرده است. وی با محققان چینی و آمریکایی برای این مطالعه همکاری کرده تا تأثیر افزایش دما و دی‌اکسیدکربن بر گونه‌های مختلف برنج را بررسی کند.

زیسکا می‌گوید:

«تحقیقات قبلی بیشتر بر پاسخ‌های فردی متمرکز بودند؛ برخی روی دی‌اکسیدکربن و برخی دیگر روی دما اما هیچ‌کدام هم‌زمان روی طیف وسیعی از وضعیت‌های ژنتیکی برنج متمرکز نبوده است. می‌دانستیم دما به‌تنهایی می‌تواند سطح آرسنیک را افزایش دهد و دی‌اکسیدکربن هم اندک تأثیری در این مسئله دارد اما وقتی هر دو را با هم بررسی کردیم، به نتیجه‌ای رسیدیم که اصلاً انتظارش را نداشتیم.»

زیسکا و تیم تحقیقاتی بزرگش در چین و آمریکا برای این تحقیق 6 سال برنج را در مزارع کنترل‌شده کشت کردند و آن را تحت سطوح مختلف دی‌اکسیدکربن و دما قرار دادند و دریافتند با افزایش هر ۲ عامل، همان‌طور که پیش‌بینی شده بود، سطح آرسنیک و آرسنیک غیرآلی در دانه‌های برنج نیز افزایش یافت.

خطرات افزایش آرسنیک برنج باوجود تغییرات اقلیمی

محققان پیش‌بینی می‌کنند باتوجه‌به روند تغییرات اقلیمی، در آینده سطح آرسنیک در برنج بیشتر خواهد شد که این موضوع خطرات جدی برای سلامت مردم، به‌ویژه در کشورهای با مصرف بالا مانند ویتنام، اندونزی، چین، بنگلادش، فیلیپین، میانمار و هند، به‌دنبال خواهد داشت.

آرسنیک به‌طور طبیعی در برخی مواد غذایی، ازجمله ماهی و میگو، همچنین در آب و خاک وجود دارد. آرسنیک غیرآلی در مواد صنعتی یافت می‌شود و در مواردی مانند هنگام استفاده از تکنیک غرق‌آبی‌کردن شالیزارها وارد آب‌ها می‌شود.

آرسنیک غیرآلی با سرطان‌های پوست، مثانه و ریه، بیماری‌های قلبی و مشکلات عصبی در نوزادان مرتبط است. تحقیقات نشان می‌دهد در مناطقی از جهان که مصرف برنج بالاست، آرسنیک غیرآلی خطر ابتلا به سرطان را افزایش می‌دهد.

زیسکا و همکارانش امیدوارند این تحقیق بتواند فشار بیشتری بر مقامات نظارتی بیاورد تا محدودیت‌های سختگیرانه‌تری برای میزان آرسنیک در مواد غذایی تعیین کنند.