آیفون ۱۵ در ایران؛ «گوشی شماره پانزده آمریکایی» با وجود محدودیت‌ها، چقدر با استقبال روبه‌رو شده است؟

هرساله به اواخر تابستان که می‌رسیم، طرفداران آیفون خودشان را برای استقبال از محصول جدید غول کوپرتینیویی آماده می‌کنند. شور و هیجان طرفداران آیفون برای اطلاع از ویژگی‌های نرم‌افزاری و سخت‌افزاری، رنگ و چندین قابلیت ناشناخته دیگر حتی تا چند ثانیه پیش از شروع مراسم، پدیده دیدنی ماه سپتامبر است. در این میان، عده‌ای از طرفداران هم هستند که وقتی از جزئیات مدل جدید مطلع شدند، درست زمانی که درحال فکرکردن به رنگ گوشی موردعلاقه‌شان هستند، ناگهان یادشان می‌آید که به‌خاطر محدودیت‌های موجود در کشورشان با مشکلاتی مثل رجیستر نشدن یا قیمت بالای این گوشی و عدم دریافت خدمات واقعی این پرچمدار مواجه‌اند. آن‌ها کسانی نیستند جز طرفداران ایرانی اپل که با اینکه نمی‌توانند مقابل اپل استور صف ببندند، اما از روز عرضه جهانی این گوشی در فروشگاه‌های مختلف پایتخت دنبال گوشی محبوب خود هستند.

سال گذشته بود که خبر رجیستر‌ نشدن آیفون ۱۴ تیتر یک رسانه‌ها شد. در ابتدا دلایلی که برای این اتفاق عنوان می‌شد، مسائلی مثل اتصال این گوشی‌ها به اینترنت ماهواره‌ای و یا مشکلات سیاسی کشور با آمریکا بود. اما پس از همه این کشمکش‌ها بالاخره مسئولان مربوطه اعلام کردند که واردات رسمی گوشی آیفون به‌دلیل بالابودن میزان ارزبری آن ممنوع است. این مسئله باعث شد که امسال هم خریداران امیدی به رجیسترشدن آیفون ۱۵ نداشته باشند. همین طرفداران ناامید اما همچنان خریدار آیفون ۱۵ هستند و آن‌طور که فروشندگان بازارهای موبایل مطرحی مثل چارسو می‌گویند، در همین یکی‌دو روز عرضه آیفون، علاقه‌مندان به گوشی آمریکایی، خریدهای خود را انجام دادند.

آیفون ۱۵ به ایران آمده است

همان‌طور که فیلترینگ جواب نداده و کاربران با وجود محدودیت‌های متعدد، کماکان حضور جدی در شبکه‌های اجتماعی جهانی دارند، برچسب ممنوعیت واردات برای آیفون هم نتوانسته است مانع از حضور گسترده آن در بازار کشور شود. کافی است به بازارهای موبایل مطرح کشور سر بزنید تا زیر پوست ویترین‌های این مغازه‌ها که حالا ارزش میلیارد تومانی دارند، به آیفون ۱۵ هم برسید.

ما برای بررسی بازار موبایل کشور در صبح اولین روز بعد از پایان تعطیلات تابستانی، یعنی سوم مهرماه، به پاساژ چارسو رفتیم. خلوتی پاساژ آن‌هم درست در اولین زمان بعد از پایان تعطیلات، پدیده دور از انتظاری نبود. بااین‌حال، سعی کردیم از این فرصت استفاده کنیم و با فروشندگان درباره قیمت‌ها و اینکه سوغات امسال کوپرتینو به دستشان رسیده است یا نه، گپ بزنیم. این فروشندگان امیدوار بودند که بازار در ساعات آتی و عصرگاهی شلوغ‌تر شود؛ هرچند تعداد قابل‌توجهی از آن‌ها به‌کلی بازار موبایل را کساد می‌دانستند.

اولین داده‌ای که درباره ورود آیفون ۱۵ به ایران به دستمان رسید، این بود که هنوز همه مغازه‌ها این مدل از گوشی را ندارند. برخی از فروشندگان وقتی می‌شنیدند که به‌دنبال خرید آیفون ۱۵ هستیم، با خنده می‌گفتند که آیفون ۱۵ هنوز نیامده است و هیچ اطلاعاتی از قیمت آن ندارند. لحن صدای برخی از این افراد نیز آغشته به استرس و ترس بود؛ این افراد احتمالاً باور داشتند که نباید به‌راحتی به مردم بگویند یک کالای قاچاق می‌فروشند.

قصه خرید یک کالای قاچاق

آیفون ۱۴ و ۱۵ یک کالای قاچاق است؛ این موضوعی است که مسئولین تصمیم‌گیر بارها به آن اشاره کرده‌اند؛ اما به‌نظر می‌رسد که یکی از پرفروش‌ترین کالاهای قاچاق در بازار موبایل کشور است. یکی از فروشندگان در همین مورد گفت: «آیفون چیزی نیست که با برچسب قاچاق بودن بتوان آن را از مشتریانش گرفت. مشتریان آیفون یک‌سری کاربر وفادار هستند که با وجود تمام تحریم‌های خود شرکت علیه آن‌ها، کماکان از این گوشی استفاده می‌کنند. تحریم‌های جهانی نتوانسته است جلوی آن‌ها را بگیرد، بعد شما فکر می‌کنید آن‌ها از رجیستر نشدن می‌ترسند؟»

در بازار موبایل کشور هنوز هیچ آیفون پانزدهی در پشت ویترین قرار ندارد. حتی آیفون‌های جدید در خود مغازه هم نیستند و زمانی که قصد خرید یک آیفون جدید را داشته باشید، به شما گفته می‌شود که کالایتان یکی‌دو ساعت بعد به دستتان خواهد رسید. درواقع باید بیعانه بپردازید و منتظر بمانید تا بار از انبار به دست‌تان برسد. عده‌ای هم می‌گفتند که آن را پیش‌فروش می‌کنند و هرزمان که آمد، تحویل می‌دهند و زمان مشخصی هم برای این موضوع تعیین نمی‌کردند. بااین‌حال، برخی از فروشندگان گفتند که این مدل از آیفون در آخرین روز شهریورماه به دستشان رسیده است و آن را توی انبارهایشان دارند.

نکته دیگری که با آن مواجه شدیم، اختلاف قیمت عجیب‌وغریب آیفون ۱۵ بود. در بازار موبایل ایران هرکس هر قیمتی که دلش بخواهد روی آیفون جدید گذاشته است و فعلاً نرخ مشخصی که حدود قیمت آیفون ۱۵ را مشخص کند، وجود ندارد. برخی از مغازه‌ها منصف‌تر هستند و برخی نیز قیمت‌هایی ارائه می‌کنند که با نرخ جهانی هم اختلاف عجیب‌وغریبی دارد. این اختلاف قیمت بر سر یک کالا تا ۴۰ میلیون تومان هم می‌رسید. بااین‌حساب، به‌نظر می‌رسد قیمت آیفون ۱۵ از بازه قیمتی ۸۰ میلیون تا ۱۲۰ میلیون تومان در مدل ۱۵ پرو و از حدود ۹۰ میلیون تومان تا ۱۳۰ میلیون تومان برای مدل ۱۵ پرومکس متغیر است. آیفون ۱۵ هم با اینکه در بازار کمیاب‌تر است و کمتر کسی اقدام به واردات آن کرده، اما تقریباً قیمتی معادل ۵۰ میلیون تومان دارد.

یک گوشی برای من کنار بگذار

با وجود این قیمت‌های چند ده میلیون تومانی که صفرهای آن هوش از سر می‌پراند، به‌نظر می‌رسد دوستداران اپل و طرفداران آیفون همچنان به این برند وفادارند. یکی از فروشندگان معتقد است که خریداران آیفون آنچنان با قیمت آن مشکلی ندارند و از قشری هستند که توانایی خرید یک گوشی صد میلیون تومانی را دارند. او تأکید دارد بسیاری از مشتریان همیشگی‌اش از مدت‌ها قبل، پیش‌سفارش گوشی جدید آیفون را داده‌اند تا به‌محض ورود به بازار، یکی برایشان کنار گذاشته شود: «آن‌ها اصلاً قیمت نگرفتند که من بگویم نرخ گوشی چقدر است. فقط درخواست داشتند یک گوشی برایشان کنار گذاشته شود.»

فروشنده دیگری نیز تأکید دارد که خریداران آیفون در ایران، از همان لحظه معرفی آیفون به‌دنبال این کالا بوده و مشتریانی کم‌طاقت هستند. او رقابت در خریدن آیفون جدید در بین قشر طرفداران اپل را در هیچ برند موبایل دیگری ندیده است و باور دارد این وفاداری که اپل به آن دست پیدا کرده، از آن دسته جلب اعتماد‌هایی است که هیچ برندی در دنیا به آن نرسیده: «اینجا ایران است و همه می‌دانیم از نظر سیاسی چه اختلافاتی با کشور مبدأ آیفون وجود دارد، اما دست مسئولان مملکت هم آیفون دیده می‌شود.»

تکنولوژی راه خودش را پیدا می‌کند

یکی از فروشنده‌های پاساژ چارسو باور دارد آیفون ۱۵ به‌محض قرارگرفتن در پشت ویترین، خریداران خود را پیدا کرده و بازار را متحول می‌کند: «آیفون ۱۵ هنوز یک کالای زیرزمینی است. آیفون ۱۴ هم همین راه را پیش گرفت اما در سال گذشته فروش بسیار زیادی در بازار داشت. الان که نرخ آیفون ۱۴ کمی کاهشی هم شده، مشتریان بیشتری پیدا کرده است. به‌خصوص که این قشر باور دارند شاید رجیستری آیفون ۱۴ به‌زودی محقق شود.»

یکی دیگر از فروشندگان هم از صف‌کشیدن مشتریان برای خرید آیفون ۱۵ به‌محض ورود این محصول به ایران خبر داد: «این صف‌ها البته به‌صورت فیزیکی نیست و این شماره فروشندگان آیفون است که دائم زنگ می‌خورد و یک فهرست مجازی درست می‌کند.» او با اشاره به اینکه این روزها تماس و رجیستر‌شدن خیلی برای مردم اولویت ندارد و اتصال این گوشی‌ها به اینترنت برایشان کافی است، گفت: «بسیاری از این طرفداران نوجوانان هستند و راه‌های مختلفی برای گرفتن آنتن پیدا می‌کنند. این گوشی‌ها برچسب قاچاق خورده‌اند اما هزار و یک روش برای استفاده از آن‌ها وجود دارد.» این فروشنده همچنین گفت که استقبال از آیفون ۱۵ به‌دلیل طراحی بی‌نقص آن خیلی بیشتر از آیفون ۱۴ است: «من که شخصاً باور دارم امسال اولین سالی باشد که اپل رکورد سامسونگ را از نظر تعداد فروش در کشور بزند.» او بسیار بلندپروازانه به این موضوع نگاه می‌کند، اما شاید صحبتی که می‌کند بی‌راه هم نباشد. یکی از خریداران آیفون که در صبح امروز در پاساژ خلوت موبایل به‌دنبال خرید این گوشی بود، صحبت‌های این فروشنده را ادامه داد و گفت: «قیمت موبایل‌های پرچمدار حالا تقریباً نزدیک به یکدیگر هستند و هواداران اپل نیز روزبه‌روز بیشتر می‌شوند. از نظر جامعه‌شناسی هم چیزی که به آن برچسب ممنوعیت زده می‌شود و خط قرمزی دورش کشیده می‌شود، توجه افراد بیشتری را جلب می‌کند.»

تمام این موارد نشان می‌‌دهد با تمام سخت‌گیری‌ها و اعمال محدودیت‌ها، تکنولوژی بالاخره راه خودش را پیدا می‌کند. خریداران آیفون ۱۵ هم راهی برای دورزدن محدودیت‌های رجیستری پیدا می‌کنند (مثلا استفاده از دستگاه آی‌کاس که بیشتر از ۳ میلیون تومان هم هزینه ندارد)؛ درست مثل تمام استراتژی‌هایی که برای دیگر محدودیت‌ها از جمله فیلترینگ، تحریم‌ها و… پیدا کردند. باید امیدوار بود که مسئولان مربوطه به این نکته پی ببرند که علم و پیشرفت محدودکردنی نیست و در قرن ۲۱ نمی‌توان راه دوستداران تکنولوژی را سد کرد.