تاکسی‌های اینترنتی در آستانه عقب‌گرد؛ هشدار جدی اسنپ، تپسی و ماکسیم به مجلس

مجلس امروز بررسی لایحه‌ای را در دستور کار دارد که در صورت تصویب نهایی، می‌تواند آینده فعالیت تاکسی‌های اینترنتی مانند اسنپ، تپسی و ماکسیم در شهرهای مختلف را دچار چالش کند‌. لایحه‌ای که با هدف «سامان‌دهی خدمات حمل‌ونقل هوشمند» تدوین شده، اما به باور فعالان این حوزه، با اجرای آن عملاً بار سنگینی از عوارض و محدودیت‌های اجرایی بر دوش این شرکت‌ها گذاشته خواهد شد.

طبق ماده الحاقی این لایحه، صدور مجوز فعالیت پلتفرم‌های حمل‌ونقل هوشمند به شهرداری‌های هر شهر واگذار می‌شود، و شهرداری‌ها نیز مکلف به دریافت عوارض پلکانی بر اساس نوع خدمات هستند؛ به‌گونه‌ای که سرویس‌های دربستی شامل عوارض کامل، سرویس‌های اشتراکی شامل عوارض کاهشی و سرویس‌های عمومی یا پاک از عوارض معاف خواهند بود.

همچنین شرکت‌ها موظف به ارائه‌ برخط اطلاعات دقیق سفر شامل زمان، مسافت، کرایه و مشخصات خودرو به یک سامانه‌ یکپارچه زیر نظر وزارت کشور هستند. اجرای این بند، دغدغه‌های جدی در زمینه امنیت داده‌ها و حریم خصوصی را نیز مطرح کرده است.

در واکنش به این لایحه، سه شرکت اسنپ، تپسی و ماکسیم طی نامه‌ای رسمی خطاب به نمایندگان مجلس، هشدار داده‌اند که این طرح در صورت اجرا می‌تواند منجر به «تضعیف شدید خدمات حمل‌ونقل هوشمند» در کشور شود. این شرکت‌ها خواستار بازنگری در لایحه و پرهیز از مداخله‌های موازی و متداخل شهرداری‌ها شده‌اند.

در بخش‌هایی از این نامه، شرکت‌های مذکور تأکید کرده‌اند که سپردن اختیار صدور مجوز به شهرداری‌ها به معنای تعدد مراکز تصمیم‌گیری، افزایش هزینه‌های عملیاتی و ورود نهادهای غیرمتخصص به سازوکار فناوری‌محور حمل‌ونقل خواهد بود. آن‌ها همچنین نسبت به عواقب اقتصادی طرح هشدار داده‌اند؛ از جمله تأثیر مستقیم آن بر افزایش قیمت سفر، خروج رانندگان از سیستم، و تضعیف رقابت با حمل‌ونقل سنتی.

نامه با اشاره به اهمیت خدمات حمل‌ونقل اینترنتی در کاهش ترافیک، تسهیل زندگی شهروندان و خلق اشتغال، از نمایندگان خواسته تا در بررسی این لایحه نگاه جامع و واقع‌بینانه‌تری در پیش گیرند و منافع عمومی را فدای درآمدزایی کوتاه‌مدت برای شهرداری‌ها نکنند.

این در حالی است که حامیان لایحه، آن را گامی در جهت «عدالت حمل‌ونقلی» و توسعه حمل‌ونقل عمومی می‌دانند.

مخالفان می‌گویند اجرای بی‌ملاحظه این لایحه، ممکن است به جای سامان‌دهی، منجر به عقب‌گرد در عرصه خدمات حمل‌ونقل هوشمند کشور شود. خصوصا با توجه به اینکه پیش از این و در سال ۱۳۹۸، دستورالعمل نظارت شهرداری‌ها بر تاکسی‌های اینترنتی ابلاغ شده بود و معاونت حمل و نقل و ترافیک شهرداری تهران تاکسی‌های اینترنتی را به رسمیت شناخته بود. 

«نیما قاضی»، رئیس انجمن تجارت الکترونیک تهران، می‌گوید مجوز گرفتن این شرکت‌ها در شهرهای جداگانه منجر به فساد گسترده خواهد شد. «محمد خلج»، مدیرعامل گروه اسنپ هم هشدار داده که تصویب این لایحه به معنای بازگشت به امضاهای طلایی و موازی‌کاری است و ضربه‌ای به نوآوری خواهد بود.