«درست به موقع» بدون «ایمنی» مفهومی ندارد

تعهد به تحویل درست به‌موقع در لجستیک و خدمات پستی تنها زمانی معنا پیدا می‌کند که ایمنی در تمامی مراحل زنجیره تأمین رعایت شود. در جهانی که تجارت الکترونیک با سرعتی چشمگیر در حال گسترش است و پیش‌بینی می‌شود بازار آن تا سال ۲۰۲۷ به ۷.۴ تریلیون دلار برسد (McKinsey & Company)، فشار برای تحویل سریع‌تر به شدت افزایش یافته است. اما رشد سریع بدون توجه به ایمنی، نه‌تنها پایداری را به خطر می‌اندازد بلکه اعتماد مشتریان را نیز تهدید می‌کند.

اتحادیه جهانی پست (UPU) بارها تأکید کرده که ایمنی در عملیات پستی، حلقه‌ای حیاتی برای حفظ اعتماد عمومی و جلوگیری از خسارات مادی است. در واقع، حوادث لجستیکی از تصادفات جاده‌ای گرفته تا آسیب به محموله‌ها می‌توانند هزینه‌های عملیاتی را تا ۲۲ درصد افزایش دهند (Post & Parcel، ۲۰۲۴)، که این رقم نشان‌دهنده بار مالی سنگینی برای شرکت‌های پستی و لجستیکی است.

چالش‌های متعددی دستیابی به ایمنی را دشوار می‌کنند. فشارهای تحویل سریع، حواس‌پرتی رانندگان و زیرساخت‌های غیراستاندارد، مهم‌ترین تهدیدات برای ایمنی محسوب می‌شوند. به گزارش اداره ملی ایمنی ترافیک بزرگراه‌های آمریکا (NHTSA)، در سال ۲۰۲۳، حواس‌پرتی عامل ۱۹ درصد از تصادفات مرگبار بوده است؛ آماری که ضرورت مداخلات آموزشی و فنی را برجسته می‌کند. آموزش مداوم کارکنان، به‌ویژه از طریق برنامه‌های مبتنی بر شبیه‌سازی، نقش موثری در کاهش خطای انسانی ایفا می‌کند و طبق بررسی McKinsey در سال ۲۰۲۴، می‌تواند میزان خطاها را تا ۳۵ درصد کاهش دهد. در کنار آموزش، مدیریت موثر ناوگان، با تاکید بر بازرسی‌های منظم و نگهداری پیشگیرانه، به کاهش خطرات فنی و افزایش ایمنی کمک شایانی می‌کند. اتحادیه جهانی پست بر تجهیز ناوگان به فناوری‌های ایمنی، مانند ترمزهای ضد قفل، به‌عنوان یکی از راهبردهای کلیدی تاکید دارد.

نقش فناوری در بهبود ایمنی و کارایی غیرقابل انکار است. استفاده از سیستم‌های ردیابی بلادرنگ و الگوریتم‌های بهینه‌سازی مسیر، شرکت‌های پستی را قادر ساخته است تا ضمن دوری از مسیرهای پرخطر، ایمنی ناوگان را تا ۱۸ درصد و سرعت تحویل را تا ۱۵ درصد افزایش دهند (Post & Parcel، ۲۰۲۴). در انبارها نیز حسگرهای هوشمند به کاهش خطاهای جابه‌جایی و افزایش بهره‌وری کمک کرده‌اند. بسته‌بندی استاندارد، با استفاده از مواد مقاوم در برابر ضربه و رطوبت طبق دستورالعمل‌های UPU، نقش مهمی در حفاظت از محموله‌ها و جلوگیری از تأخیر در تحویل ایفا می‌کند.

رعایت استانداردهای جهانی نه تنها ضامن ایمنی، بلکه عاملی برای افزایش اعتماد مشتریان است. برای نمونه، استفاده از کمربند ایمنی خطر مرگ در تصادفات را تا ۴۵ درصد کاهش می‌دهد (Federal Motor Carrier Safety Administration، ۲۰۲۳)، و شفافیت در اطلاع‌رسانی وضعیت محموله‌ها می‌تواند اعتماد مشتریان به خدمات را تا ۴۰ درصد افزایش دهد (McKinsey & Company، ۲۰۲۳). در این مسیر، هر فرد در زنجیره لجستیک، از رانندگان گرفته تا کارکنان انبار و حتی مشتریان، نقش مهمی در ارتقای ایمنی ایفا می‌کنند.

نگاهی به آینده نیز نشان می‌دهد که فناوری‌های نوین مانند وسایل نقلیه خودران و پهپادهای تحویل، می‌توانند تا سال ۲۰۳۰ نرخ حوادث را تا ۵۰ درصد کاهش دهند و سرعت تحویل را به طور قابل توجهی بهبود بخشند. با این حال، تا تحقق کامل این فناوری‌ها، تمرکز بر آموزش نیروی انسانی، توسعه زیرساخت‌های ایمن و استانداردسازی باید در اولویت قرار گیرد. اتحادیه جهانی پست بر لزوم همکاری جهانی برای ایجاد شبکه‌های پستی ایمن، پایدار و کارآمد تأکید دارد.

در ایران، با بیش از ۱۷ هزار قربانی سالانه در سوانح جاده‌ای (World Health Organization، ۲۰۲۳)، نیاز به اقدامات هماهنگ و فوری برای بهبود زیرساخت‌ها، ارتقای استانداردهای ایمنی و آموزش گسترده‌تر، بیش از پیش احساس می‌شود. همکاری میان اپراتورهای پستی، شرکت‌های لجستیکی و نهادهای دولتی، کلید تحقق تحویل ایمن و درست به‌موقع در کشور است.

در نهایت، هر بسته و هر سفر پستی، تجلی تعهدی است به ایمنی، دقت و اعتماد. تحقق درست به‌موقع، بدون رعایت ایمنی، ممکن نیست.