یک سال با دولت پزشکیان؛ کارشناسان: اقتصاد دیجیتال میان رانت، بلاتکلیفی و تمرکز قدرت است

فعالان حوزه اقتصاد دیجیتال و فین‌تک با انتقاد از سیاست‌ها و تصمیمات دولت و بانک مرکزی، بر ضرورت حمایت واقعی از کسب‌وکارهای نوآور و رفع بلاتکلیفی‌ها تأکید کردند. از ضوابط پلتفرم‌های طلا تا سند الزامات صرافی‌ها و رمزارزها، چالش‌های متعدد نشان می‌دهد تمرکز قدرت و فقدان نهاد مستقل، بزرگ‌ترین تهدید اکوسیستم دیجیتال کشور است.

یک سال پس از آغاز دولت پزشکیان، فعالان اقتصاد دیجیتال هنوز با مشکلاتی از جنس بلاتکلیفی قانونی، تمرکز قدرت و محدودیت‌های عملیاتی مواجه‌اند. در نشست خبری رویداد «یک سال با دولت پزشکیان، وضعیت اکوسیستم فناوری‌های نوین مالی»، فعالان حوزه دیجیتال و فین‌تک با ارائه دیدگاه‌های خود، نقاط ضعف سیاست‌های دولت و نهادهای نظارتی را نقد کردند. آنها هشدار دادند که ادامه این مسیر، نه تنها اشتغال‌زایی و توسعه فناوری را کند می‌کند، بلکه فعالان این حوزه را در معرض ریسک و تحریم‌های بین‌المللی قرار می‌دهد.

رانت پنهان و بلاتکلیفی پلتفرم‌های طلا

«رضا الفت‌نسب»، رئیس اتحادیه کسب‌وکارهای مجازی، درباره ضوابط پلتفرم‌های طلا گفت: «مجوز فروش آنلاین طلا محدود شده و صنف متهم به ایجاد رانت برای عده‌ای شده است؛ در حالی که منشأ این شرایط خود دولت است.»

به گفته وی روند فعلی ممکن است باعث شود اختیار مجوزدهی از صنف خارج و به نهادهای دولتی منتقل شود، مشابه آنچه درباره تاکسی‌های اینترنتی رخ داده است.

الفت‌نسب همچنین از طولانی شدن بررسی ضوابط اشاره کرد و گفت: «از اسفند سال گذشته تاکنون، چندین بازه ۵۰ روزه گذشته و هنوز هیچ تصمیم نهایی گرفته نشده است.»

بانک مرکزی؛ هم قانون‌گذار، هم ناظر و هم قاضی

«نیما قاضی»، رئیس انجمن تجارت الکترونیک، با اشاره به شیوه‌نامه جدید رسیدگی به تخلفات پذیرندگان در نظام پرداخت، گفت: «در یکی از بندهای این آیین‌نامه، بانک مرکزی خود را مرجع تشخیص همه قوانین کشور و اقتصاد دیجیتال قرار داده است.»

او اضافه کرد: «در طول تاریخ ایران حتی یک مدیر بانکی جریمه نشده، اما چهار فعال اقتصاد دیجیتال ۱.۲ همت جریمه شده‌اند و وزرا هم در جلسات خصوصی از نام بردن از بانک مرکزی پرهیز می‌کنند.»

اقتصاد دیجیتال؛ ناجی کشور در شرایط بحرانی

«عباس آشتیانی»، رئیس کمیسیون بلاکچین و رمزارز نصر، تاکید کرد اقتصاد دیجیتال در دوران بحران و جنگ یکی از عوامل نجات کشور بوده است: «اگر وفاق مهم است، نباید محدود به جناح‌های سیاسی باشد؛ بلکه باید میان مدیران دولتی، نسل جوان و کسب‌وکارهای اقتصاد دیجیتال برقرار شود.»

او بر ضرورت ایجاد نهاد مستقل برای حمایت از فین‌تک و نقش فعال معاونت علمی در این مسیر تأکید کرد.

تمرکزگرایی؛ بزرگ‌ترین تهدید اکوسیستم

«علیرضا یعقوبی»، رئیس انجمن فین‌تک، تمرکزگرایی و برداشت اشتباه بانک مرکزی از رمزارزها را بزرگ‌ترین تهدید اکوسیستم دانست: «بانک مرکزی همه رمزدارایی‌ها را معادل رمزپول ملی تعریف کرده است؛ هیچ متخصصی در دنیا چنین تعریفی ندارد و اجرای آن فعالان را با خطر تحریم و مسئولیت سنگین روبه‌رو می‌کند.»

او همچنین تأکید کرد: «بی‌قانونی در کشور عادی شده و ما بیشتر به تطبیق و اجرای قوانین موجود نیاز داریم تا تصویب قوانین جدید.»

جمع‌بندی

نشست «یک سال با دولت پزشکیان» نشان داد که اقتصاد دیجیتال ایران با چالش‌های قانونی، اجرایی و نظارتی جدی روبه‌رو است. فعالان این حوزه هشدار دادند که ادامه روند فعلی، از جمله تمرکز قدرت بانک مرکزی، بلاتکلیفی در ضوابط و شرط سپرده‌گذاری صرافی‌ها، می‌تواند اکوسیستم را کوچک، غیررقابتی و پرخطر کند. آنان تأکید کردند که ایجاد نهاد مستقل حمایت از فین‌تک، شفافیت در مقررات و رفع موانع بلاتکلیفی ضروری است تا این بخش کلیدی اقتصاد دیجیتال بتواند به رشد و اشتغال‌زایی پایدار ادامه دهد.