بلک فرایدی چیست؟ تاریخ دقیق جمعه سیاه ۱۴۰۴ و هرآنچه باید بدانید
در این مقاله همه چیز درباره حراج بزرگ جمعه سیاه از تاریخ تا نکات خرید و تخفیفها را بررسی میکنیم.
بلک فرایدی (Black Friday) یا جمعه سیاه دیگر فقط یک روز خرید ساده در آمریکا نیست؛ این رویداد به یک پدیده فرهنگی و اقتصادی جهانی تبدیل شده است که آغازگر فصل خریدهای تعطیلات پایان سال در سراسر جهان محسوب میشود. در این روز فروشگاههای فیزیکی و آنلاین با ارائه تخفیفهای عجیبوغریب و فروش ویژه، میلیونها خریدار را به سوی خود جذب میکنند. هیجان ناشی از ترس از جا ماندن (FOMO) و وعده دستیابی به کالاهای محبوب با کمترین قیمت باعث افزایش ترافیک وبسایتها و صفهای طولانی در فروشگاهها میشود.
فهرست مطالب
بلک فرایدی چیست؟ ریشه این نامگذاری از کجا آمده است؟ در ایران چه تاریخی دارد و چگونه برگزار میشود؟ آیا تمام این تخفیفها واقعی هستند یا با تخفیف جعلی و فریب تبلیغاتی روبهرو هستیم؟
در این مقاله به تمام این سؤالات پاسخ خواهیم داد. از تاریخچه و تاریخ دقیق جمعه سیاه ۱۴۰۴ (بلک فرایدی 2025) گرفته تا بررسی آمار فروش جهانی، دستهبندی محصولات پرطرفدار، و مهمتر از همه، راهنمای کامل یک خرید درست در این روز پرهیاهو. اگر میخواهید در بزرگترین حراج سال بهترین خریدها را انجام دهید، با ما همراه باشید.
بلک فرایدی چیست؟
بلک فرایدی (Black Friday) که در فارسی به جمعه سیاه ترجمه میشود، بهطور سنتی، فردای روز شکرگزاری در ایالات متحده آمریکا است. این روز نمادی از آغاز فصل خرید کریسمس و تعطیلات پایان سال میلادی به شمار میرود. ویژگی اصلی آن، ارائه تخفیفهای بسیار زیاد و حراجهای گسترده توسط خردهفروشان، هم در فروشگاههای فیزیکی و هم در فروشگاههای اینترنتی است.

معنی بلک فرایدی
بسیاری تصور میکنند که این نامگذاری به دلیل سودآوری عظیم فروشندگان در این روز است؛ یعنی روزی که کسبوکارها از وضعیت قرمز (ضرر) به وضعیت سیاه (سود) در دفاتر حسابداری خود میرسند. اگرچه این تعبیر امروزه از نظر اقتصادی کاملاً درست است و فروشندگان در این روز به سوددهی قابل توجهی میرسند، اما ریشه اصلی این اصطلاح، داستانی متفاوت و کمی تاریکتر دارد.
چرا به آن جمعه سیاه میگویند؟
ریشه اصطلاح جمعه سیاه به دهه ۱۹۶۰ میلادی در شهر فیلادلفیا، پنسیلوانیا بازمیگردد. در آن زمان، پلیس راهنمایی و رانندگی فیلادلفیا از این اصطلاح برای توصیف هرجومرج، ترافیک سنگین، ازدحام جمعیت و آشفتگی ناشی از هجوم خریداران به مرکز شهر در فردای روز شکرگزاری استفاده میکرد.
برای افسران پلیس که مجبور بودند در شیفتهای طولانی و پراسترس با این آشوب دستوپنجه نرم کنند، آن روز واقعاً سیاه بود. خردهفروشان در ابتدا از این بار منفی اصطلاح جمعه سیاه بیزار بودند و حتی سعی کردند آن را به جمعه بزرگ (Big Friday) تغییر دهند، اما این تلاش ناموفق بود و اصطلاح جمعه سیاه بهتدریج فراگیر شد.
در دهه ۱۹۸۰ میلادی خردهفروشان توانستند با موفقیت این روایت را تغییر دهند و همان تعبیر مثبت سودآوری را بهعنوان معنای رسمی این روز جا بیندازند.
تاریخ دقیق بلک فرایدی ۱۴۰۴ چه روزی است؟
تاریخ بلک فرایدی ثابت نیست، زیرا به روز شکرگزاری در آمریکا وابسته است. روز شکرگزاری همیشه در چهارمین پنجشنبه ماه نوامبر برگزار میشود و بلک فرایدی، فردای آن روز است.
تاریخ بلک فرایدی 2025 (جمعه سیاه ۱۴۰۴):
- در تقویم میلادی: جمعه، ۲۸ نوامبر ۲۰۲۵
- در تقویم شمسی: جمعه، ۷ آذر ۱۴۰۴
بنابراین، برای خرید در بلک فرایدی ۱۴۰۴ باید روز ۷ آذر را در تقویم خود علامت بزنید. البته به یاد داشته باشید که بسیاری از کمپینها زودتر شروع میشوند. روز قبل از آن، یعنی پنجشنبه ۶ آذر (۲۷ نوامبر)، پنجشنبه سیاه یا همان روز شکرگزاری (Thanksgiving) است که فروشگاههای بینالمللی در سالهای اخیر برخی فروشهای ویژه را در این روز آغاز میکنند.
بلک فرایدی چند روز طول میکشد؟
اگرچه در نام این رویداد کلمه جمعه وجود دارد، اما در واقعیت بلک فرایدی دیگر محدود به ۲۴ ساعت نیست. این رویداد به یک دوره خرید طولانیمدت تبدیل شده است. بسیاری از فروشگاهها، بهخصوص فروشگاههای آنلاین مانند آمازون، کمپینهای خود را از ابتدای هفته (دوشنبه) آغاز میکنند و هر روز تخفیفهای جدیدی ارائه میدهند.
همچنین در آمریکا بسیاری از فروشهای آنلاین از عصر پنجشنبه شکرگزاری آغاز میشوند و حراجها در روزهای شنبه و یکشنبه نیز ادامه مییابند؛ این ماراتن خرید با «دوشنبه سایبری» (اولین دوشنبه بعد از بلک فرایدی) به اوج خود میرسد.

بنابراین، میتوان گفت که ما با یک بازه زمانی ۴ تا ۵ روزه (از پنجشنبه تا دوشنبه) یا حتی یک هفته کامل روبهرو هستیم. در ایران نیز بسیاری از فروشگاههای اینترنتی کمپینهای خود را به مدت ۳ روز، یک هفته یا حتی بیشتر برگزار میکنند.
تاریخچه بلک فرایدی
همانطور که اشاره شد، منشأ این روز به هرجومرج خرید در فیلادلفیا بازمیگردد، اما اهمیت اقتصادی آن ریشه عمیقتری دارد.
منشأ بلک فرایدی در آمریکا
در قرن بیستم، خردهفروشان در آمریکا یک قانون نانوشته داشتند: فصل خرید کریسمس تا قبل از روز شکرگزاری آغاز نمیشود. این سنت آنقدر قوی بود که در سال ۱۹۳۹، زمانی که روز شکرگزاری (آخرین پنجشنبه ماه) مصادف با ۳۰ نوامبر شده بود، خردهفروشان نگران کوتاهی فصل خرید شدند. آنها با لابیگری، «فرانکلین روزولت»، رئیسجمهور وقت، را متقاعد کردند که روز شکرگزاری را یک هفته به جلو بیاورد. این نشان میدهد که قدرت اقتصادی این فصل خرید چقدر از گذشته اهمیت داشته است.
در دهههای ۱۹۸۰ و ۱۹۹۰ با افزایش رقابت و ظهور مراکز خرید بزرگ، بلک فرایدی به شکلی که امروز میشناسیم متولد شد. در موازات آن نیز پدیدهای به نام Doorbuster (صفشکن) اتفاق افتاد؛ یعنی اعمال تخفیفهای بسیار زیاد روی تعداد محدودی کالا که باعث میشد مردم از نیمهشب در صفها منتظر بمانند و گاهی منجر به درگیریهای فیزیکی نیز میشد.
گسترش به سایر کشورها
با ظهور اینترنت و غولهای تجارت الکترونیک مانند آمازون و eBay در اواخر دهه ۱۹۹۰ و اوایل ۲۰۰۰ بلک فرایدی از مرزهای آمریکا فراتر رفت. آمازون با ارائه تخفیفهای بلک فرایدی در وبسایتهای اروپایی خود این سنت را به قاره سبز معرفی کرد.

امروزه، بلک فرایدی در اروپا، ترکیه، دبی (که گاهی با نام «جمعه سفید» یا «جمعه زرد» تبلیغ میشود) کانادا، استرالیا و بسیاری از کشورهای آسیایی از جمله ایران به یک رویداد مهم در تقویم بازاریابی تبدیل شده است.
بلک فرایدی در ایران چگونه برگزار میشود؟
بلک فرایدی در ایران عمدتاً یک رویداد خرید آنلاین است. برخلاف آمریکا، ما شاهد صفهای طولانی در مقابل فروشگاههای فیزیکی نیستیم، بلکه تمرکز اصلی روی فروشگاههای اینترنتی بزرگ و کوچک است؛ در سالهای اخیر حتی فروشگاههایی که در بستر شبکههای اجتماعی فعالیت میکنند نیز بلک فرایدی را برگزار کردهاند.
نحوه اجرای کمپینهای بلک فرایدی در ایران
کمپینهای بازاریابی در ایران معمولاً از چند روز قبل با تبلیغات گسترده ایمیلی، پیامکی و شبکههای اجتماعی آغاز میشود. فروشگاهها اغلب کمپینهای خود را حراجمعه یا اسامی مشابه مینامند و آن را برای چند روز متوالی (مثلاً از پنجشنبه تا یکشنبه) برگزار میکنند.
در این ایام، سایتهای بررسی کالا و پلتفرمهای مقایسه قیمت مانند ترب و ایمالز نقش بسیار مهمی ایفا میکنند. آنها صفحات ویژهای برای رصد قیمتها و تخفیفهای فروشگاههای مختلف ایجاد میکنند که به کاربران در پیداکردن تخفیف واقعی و پیشنهادهای لحظهای کمک زیادی میکند.
تفاوت بلک فرایدی در ایران با جهان:
- تمرکز اصلی بر ترافیک آنلاین است، نه ازدحام فیزیکی.
- یکی از بزرگترین تفاوتها و چالشها در ایران پدیده قیمتسازی یا تخفیف جعلی است. برخی از فروشندگان قیمت محصولات خود را چند هفته قبل از بلک فرایدی افزایش میدهند تا در روز حراج، تخفیف سنگینی روی آن اعمال کنند و خریدار را فریب دهند.
- در ساعات اوج کمپین، شلوغی سرورها، افزایش ترافیک وبسایت و بروز مشکلات پرداخت در درگاههای بانکی، از مسائل رایج بلک فرایدی در ایران است.
- اگرچه در سطح جهانی تخفیفها روی همه چیز اعمال میشود، در ایران معمولاً تمرکز بر کالاهای دیجیتال، پوشاک و لوازم خانگی پررنگتر است.
چه محصولاتی شامل تخفیف بلک فرایدی میشوند؟
در بلک فرایدی تقریباً هر چیزی را میتوان با تخفیف پیدا کرد، اما برخی دستهبندیها محبوبیت و آمار فروش بالاتری دارند. طبق دادههای جهانی (مانند گزارش Salesforce از آمار فروش بلک فرایدی 2024) دستهبندیهای زیر بیشترین سهم را در فروش دارند و در میان خریداران محبوب هستند:

لوازم الکترونیکی
این دسته، پادشاه بلامنازع بلک فرایدی است؛ البته آمار موثقی از میزان فروش محصولات مختلف در بلک فرایدی در دست نیست، اما به گزارش ادوبی، در کل فصل تعطیلات سال ۲۰۲۴ فروش لوازم الکترونیکی در سطح جهانی به ۵۵.۳ میلیارد دلار رسید. تلویزیونها، لپتاپها، گوشیهای هوشمند، هدفونها، کنسولهای بازی (پلیاستیشن و ایکسباکس) و گجتهای پوشیدنی از محصولات محبوب بودهاند.
تخفیفها در این بخش میتواند بسیار چشمگیر باشد، اما باید مراقب محصولات قدیمی یا مدلهایی که (با کیفیت پایینتر) صرفاً برای بلک فرایدی تولید شدهاند، بود. طبق آمارها، نرخ تخفیف واقعی در این بخش متغیر است اما میتواند به ۳۰ تا ۴۰ درصد برسد.
پوشاک و مد
دومین دسته بزرگ، پوشاک و مد است که در تعطیلات سال ۲۰۲۴ فروشی معادل ۴۵.۶ میلیارد دلار را ثبت کرد. فروشگاههای پوشاک از این فرصت برای خالیکردن انبارهای فصلی خود استفاده میکنند. محصولات محبوب این دستهبندی، کفشهای ورزشی، لباسهای زمستانی، کیف و اکسسوری است. در این دسته، یافتن تخفیف واقعی ۵۰ تا ۷۰ درصدی بسیار رایجتر از سایر دستهها است.
لوازم خانگی و مبلمان
این دسته با فروش ۲۹.۲ میلیارد دلاری در فصل تعطیلات ۲۰۲۴ در رتبه بعدی قرار دارد: محصولاتی مانند لوازم آشپزخانه هوشمند، سرخکنهای بدون روغن (هواپزها)، جاروبرقیهای رباتیک و قهوهسازها. فروشگاههایی مانند والمارت و Target در آمریکا تخفیفهای سنگینی در این بخش ارائه میدهند که اغلب شامل باندلهای محصولی میشود.
لوازم آرایشی و بهداشتی
این دسته یکی از بالاترین میانگینهای تخفیف را دارد. براساس آمارها، نرخ تخفیف میانگین جهانی در بخش آرایشی و بهداشتی در سال ۲۰۲۴ حدود ۴۰ درصد بوده است.
اسباببازی
با توجه به نزدیکی به کریسمس و تعطیلات آخر سال میلادی، والدین از این فرصت برای خرید هدایا استفاده میکنند. دستهبندی اسباببازی در فصل تعطیلات سال ۲۰۲۴ فروشی معادل ۸.۲ میلیارد دلار داشت.
از کدام فروشگاهها خرید کنیم؟
انتخاب فروشگاه اینترنتی مناسب نیمی از موفقیت در حراج بلک فرایدی است. در این روز پرهیاهو، اعتماد و اعتبار حرف اول را میزند. طبق گزارشهای مختلف، مصرفکنندگان وبسایت قابل اطمینان را کلید اعتماد به یک کسبوکار میدانند و اکثر کاربران پس از تجربه اختلال در سایت، اعتماد خود را از دست میدهند؛ بدین ترتیب وفاداری مشتری نیز به آن کسبوکار کاهش میباید.

در سطح جهانی:
- آمازون: بزرگترین بازیگر این عرصه که هفته بلک فرایدی را تعریف کرده است.
- والمارت و تارگت: غولهای خردهفروشی فیزیکی که رقابت سنگینی در حوزه آنلاین نیز دارند.
- Best Buy: مرجع اصلی تخفیفهای لوازم الکترونیکی.
- ایبی (eBay): محلی برای یافتن تخفیف روی کالاهای نو و دست دوم.
در ایران:
بهجای معرفی نام فروشگاه خاص، بر این نکته تأکید میکنیم که فروشگاههای اینترنتی بزرگ و معتبر که سابقه طولانیتری در برگزاری کمپینهای بلک فرایدی دارند، معمولاً گزینههای مطمئنتری هستند. آنها زیرساختهای قویتری برای مدیریت افزایش ترافیک وبسایت و پردازش سفارشها دارند.
همچنین استفاده از سرویسهای مقایسه قیمت مانند ترب و ایمالز برای بررسی اعتبار فروشنده و تاریخچه قیمت، پیش از افزودن کالا به سبد خرید، اکیداً توصیه میشود. همچنین پیشنهاد میشود در طول حراج بلک فرایدی خرید از سایتهای خارجی مثل آمازون را نیز در نظر بگیرید، چون ممکن است محصولات تخفیفدار باارزشی پیدا کنید؛ اگر محصولی را پیدا کردید که تخفیف بالایی داشت، میتوانید از طریق سایتهای واسطه آن را خریداری کنید.
چالشها و ریسکهای خرید در بلک فرایدی
هیجان خرید در بلک فرایدی نباید شما را از چالشها و خطرات آن غافل کند. رفتار مصرفکننده در این روز تحت تأثیر شدید روانشناسی فروش است و کلاهبرداران نیز از این فرصت سوءاستفاده میکنند.

تخفیفهای فیک و قیمتسازی
این بزرگترین ریسک بهخصوص در بلک فرایدی ایران است. به گزارش وبسایت Which، تحقیقات در بریتانیا نشان میدهد که از ۲۰۰ معاملهای که آنها بررسی کردهاند، تمامی آنها در شش ماه قبل یا بعد از بلک فرایدی، با قیمتی مشابه یا حتی ارزانتر در دسترس بودهاند.
- ترفند قیمت قبلی: فروشگاهها ادعا میکنند «قیمت قبلی: ۵ میلیون، قیمت حراج: ۳ میلیون». اما آن قیمت قبلی ممکن است مربوط به ۱۱ ماه پیش باشد، نه قیمت هفته گذشته.
- ترفند RRP (قیمت پیشنهادی مصرفکننده): بسیاری از فروشگاهها، بهخصوص آمازون، قیمت حراج را با RRP مقایسه میکنند. RRP قیمتی است که تولیدکننده آن محصول پیشنهاد میدهد، ولی این قیمت الزامآور نیست و فروشنده میتواند بالاتر از قیمت RRP بفروشد.
شلوغی سرورها و مشکلات فنی
در ساعات اولیه بلک فرایدی هجوم کاربران برای خرید آنلاین باعث افزایش ترافیک وبسایتها میشود. این ترافیک سنگین میتواند منجر به کندی سایتها، عدم بارگذاری صفحات، حذف کالاها از سبد خرید یا بروز مشکلات پرداخت شود.
مشکلات امنیت و کلاهبرداری
در این ایام ایمیلها و پیامکهای فیشینگ با موضوع «تخفیف لحظهای بلک فرایدی» به اوج میرسد. کلاهبرداران با طراحی صفحات پرداخت جعلی یا وبسایتهای تقلبی به دنبال سرقت اطلاعات بانکی یا شخصی شما هستند. امنیت خرید اینترنتی در این روزها باید اولویت اصلی شما باشد.
خرید هیجانی و روانشناسی فروش
استراتژی فروش در بلک فرایدی بر پایه ایجاد حس فوریت است: FOMO یعنی این حس که اگر الان نخرم، این فرصت را برای همیشه از دست میدهم. همچنین تخفیفهای بسیار زیاد روی تعداد محدودی کالا در بازه زمانی کوتاه شما را وادار به خرید هیجانی و بدون فکر میکند.
نکات مهم برای خرید هوشمندانه در بلک فرایدی
برای اینکه قربانی تبلیغات هدفمند فروشندگان نشوید و بهترین استفاده را از تخفیف بلک فرایدی ببرید، باید یک استراتژی خرید هوشمندانه داشته باشید.
کارهایی که باید قبل از حراج انجام دهید:
- تهیه لیست خرید بلک فرایدی: مهمترین قدم این است. از مدتها قبل دقیقاً مشخص کنید به چه چیزهایی نیاز دارید. این کار از خرید هیجانی جلوگیری میکند.
- تعیین بودجه دقیق: سقف خرید خود را مشخص کنید و تحت هیچ شرایطی از آن فراتر نروید. همچنین به یاد داشته باشید که ابزارهای «الان بخر، بعداً پرداخت کن» (BNPL) میتوانند وسوسهانگیز باشند اما ممکن است شما را به دردسر بیندازند.
- بررسی تاریخچه قیمتها: این مهمترین راه برای تشخیص تخفیف واقعی است. از مدتی قبل قیمت کالاهای موجود در لیست خرید خود را یادداشت کنید یا از ابزارهای ردیابی قیمت استفاده کنید.
کارهایی که باید در حین حراج انجام دهید:
- مقایسه فروشگاهها: یک کالا ممکن است در چند فروشگاه تخفیف خورده باشد. سریعاً قیمتها را مقایسه کنید.
- بررسی هزینههای پنهان: قیمت نهایی را در سبد خرید چک کنید. گاهی هزینه ارسال سنگین، تخفیف را بیاثر میکند.
- بررسی سیاست بازگشت کالا: مطمئن شوید که کالای خریداریشده در حراج، امکان مرجوعی یا گارانتی دارد.
- استفاده از کارت تخفیف و کدهای اضافه: گاهی اوقات میتوانید علاوهبر تخفیف اصلی، از کد تخفیف اولین خرید یا کدهای تخفیف اپلیکیشن نیز استفاده کنید.
- امنیت خرید: فقط از درگاههای پرداخت امن و وبسایتهای دارای گواهی SSL (علامت قفل کنار آدرس) خرید کنید. به ایمیلهای ناشناس اعتماد نکنید.
تفاوت بلک فرایدی و سایبر ماندی چیست؟
اگرچه امروزه مرز بین این دو روز بسیار کمرنگ شده است، اما در اصل تفاوتهایی با هم داشتند.
در بلکفرایدی قبلاً تمرکز روز خریدهای فیزیکی و هجوم به فروشگاهها بود و همچنین مردم بیشتر به سمت کالاهای بزرگ و گرانقیمت مانند تلویزیون، لوازم خانگی و کنسولهای بازی میرفتند. در سوی دیگر سایبرماندی در سال ۲۰۰۵ ابداع شد تا مردم را به خرید آنلاین تشویق کند. این روز مخصوص فروشگاههای اینترنتی بود و تمرکز آن بیشتر بر گجتهای کوچکتر، نرمافزار، فروشگاه پوشاک آنلاین و سفرها بود.

امروزه بلک فرایدی خود به یک غول فروش آنلاین تبدیل شده است. به گفته Salesforce، آمار فروش آنلاین در سایبرماندی ۲۰۲۴ در جهان به ۴۹.۷ میلیارد دلار رسید، آمار کل فروش نیز در سایبرویک ۳۱۴.۹ میلیارد دلار بود. در عمل، این دو رویداد در هم ادغام شدهاند و یک دوره ۵ روزه به نام هفته سایبری (Cyber Week) تشکیل دادهاند که بیشترین نرخ تبدیل را برای فروشندگان رقم میزند.
بلک فرایدی در کشورهای مختلف
این رویداد در هر کشوری رنگوبوی متفاوتی به خود گرفته است.
بلک فرایدی در آمریکا
- تاریخ: ۲۸ نوامبر 2025.
- مدت: از عصر پنجشنبه سیاه (روز شکرگزاری) تا دوشنبه (سایبرماندی).
- آمار: به گزارش ادوبی، در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۹۷ میلیون آمریکایی در این آخر هفته خرید کردند. فروش آنلاین در بلک فرایدی به ۱۰.۸ میلیارد دلار و در سایبر ماندی به ۱۳.۳ میلیارد دلار رسید.
- فروشگاههای معروف: Amazon, Walmart, Target, Best Buy.
بلک فرایدی در ترکیه
- تاریخ: ۲۸ نوامبر 2025 (۷ آذر ۱۴۰۴).
- نام: در ترکیه نیز با نام Black Friday یا افسانه جمعه (Efsane Cuma) شناخته میشود.
- مدت: معمولاً یک کمپین ۴ تا ۵ روزه است.
- محصولات محبوب: بلک فرایدی ترکیه عمدتاً بر فروشگاه پوشاک، منسوجات و لوازم خانگی متمرکز است.
- فروشگاههای معروف: Trendyol, Hepsiburada, Amazon.com.tr.
بلک فرایدی در دبی (امارات متحده عربی)
- تاریخ: از ۲۸ نوامبر 2025 آغاز میشود.
- نام: در خاورمیانه و دبی، به دلیل احترام فرهنگی به روز جمعه، اغلب با نام جمعه سفید (White Friday) یا جمعه زرد (Yellow Friday) برندسازی شده است.
- مدت: بلک فرایدی در دبی معمولاً یک کمپین ۳ تا ۷ روزه است.
بلک فرایدی در اروپا و انگلستان
- تاریخ: ۲۸ نوامبر 2025.
- مدت: در انگلستان این رویداد بسیار شبیه به آمریکاست و توسط آمازون به شهرت رسید. در سایر کشورهای اروپا مانند آلمان، فرانسه و ایتالیا نیز برگزار میشود، اگرچه در فرانسه محبوبیت کمتری دارد.
- فروشگاههای معروف: Amazon UK, Currys, John Lewis, Argos.
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.