8 شاعر برتر قرن 21 که خواندن آثار آن‌ها برای هر شخصی ضروری است

ایرانیان از گذشته تا اکنون، همواره از علاقه‌مندترین و مشتاق‌ترین ملت‌ها نسبت به شعر و ادب بوده‌اند. نتیجه‌ی این ذوق و اشتیاق، پیدایش زبده‌ترین شاعران و نویسندگان و آفرینش زیباترین و متعالی‌ترین آثار در هر دوره‌ی تاریخی ایران بوده است. همان‌گونه که شعر و ادب فارسی در قرون گذشته توسط اساطیری چون فردوسی و حافظ و سعدی و مولانا به رفیع‌ترین درجات خود رسید، نویسندگان معاصر هم آثاری بسیار برجسته و قابل تأمل آفریده‌اند که بعضاً از مرزهای ملی هم فراتر رفته و مورد استقبال جهانیان قرار گرفته است. در این مقاله تلاش می‌شود تا در خصوص تعدادی از برترین شاعران قرن حاضر به‌طور مختصر اطلاعاتی ذکر شود.

1. شهریار

سید محمد حسین بهجت تبریزی متخلص به شهریار در یازدهم دی‌ماه سال 1285 شمسی متولد شد و در بیست‌وهفتم شهریورماه سال 1367 شمسی نیز دار فانی را وداع گفت. شهریار از مشهورترین و چیره‌دست‌ترین شاعران معاصر محسوب می‌شود که آثاری جاودان و استوار، هم به زبان فارسی و هم به زبان ترکی آذربایجانی، از خود برجای گذاشته است. منظومه‌ی «حیدربابایه سلام» شهریار که به زبان ترکی سروده شده از مشهورترین آثار در سبک خود شناخته می‌شود و تا کنون به بیش از 80 زبان زنده‌ی دنیا ترجمه شده است و شیفتگان بسیاری دارد. شهریار شیفته‌ی شعر حافظ بود و خود نیز در غزل مهارت بی‌نظیری داشت تا جایی که برخی از غزلیات او مانند غزل «آمدی جانم به قربانت» و «علی ای همای رحمت» از معروف‌ترین غزلیات تاریخ ادبیات فارسی محسوب می‌شوند. داستان عشق جوانی شهریار که او غزلیات عاشقانه‌ی زیبا و درخشانی راجع‌به آن سروده شده است، از لطیف‌ترین عاشقانه‌ها در میان عموم مردم است.

2. احمد شاملو

احمد شاملو، در بیست‌ویکم آذرماه سال 1304 شمسی متولد شد و در دوم مردادماه سال 1379 شمسی چشم از جهان فروبست. شاملو که به «الف. بامداد» و «الف. صبح» تخلص می‌کرد به عنوان پدر شعر سپید فارسی شناخته می‌شود. شاملو در کنار شاعری، به کار ترجمه نیز می‌پرداخت که ترجمه‌ی کتاب شازده کوچولو از معروف‌ترین نمونه‌های ترجمه‌ی او شناخته می‌شود و هم‌چنین در فرهنگ‌نویسی و پژوهش نیز چیره‌دست بود و مجموعه‌ی کتاب کوچه و تصحیح حافظ او را می‌توان مهم‌ترین اثر در کارنامه‌ی پژوهشی‌اش دانست. شاملو صدایی گرم داشت و اشعاری از خود، حافظ و خیام را نیز به زیبایی دکلمه کرده است. عشق شاملو به همسرش (آیدا سرکیسیان) در زمره‌ی معروف‌ترین روابط عاشقانه‌ی معاصر است؛ شاملو چندین دفتر شعر را به سرایش این عشق خود نسبت به آیدا اختصاص داد که این اشعار عاشقانه در سبک خود کم‌نظیر و در اوج شکوه هستند. در اکثر مواقع آثار شاملو در میان اشعار عاشقانه زیبا از شاعران برجسته همچون حافظ و سعدی و... به چشم می‌خورد.

3. سیمین بهبهانی

سیمین خلیلی معروف به سیمین بهبهانی، زاده‌ی بیست‌وهشتم تیرماه سال 1306 شمسی و درگذشته‌ی بیست‌و‌هشتم مردادماه سال 1393 شمسی، یکی از معروف‌ترین و تأثیرگذارترین شاعران زن معاصر است. سیمین بهبهانی در طول زندگی کاری خود بیش از 600 غزل سرود که برخی از این غزلیات در وزن‌های بی‌سابقه و کاملاً نوآورانه سروده شده بودند و از این رو این شاعر توانا را به عنوان «نیمای غزل» نیز می‌شناسند. غزلیات او از نمونه‌های عالی غزل اجتماعی و میهنی در عصر حاضر محسوب می‌شوند که موضوعاتی مهم مانند عشق به میهن، آزادی بیان و حقوق زن را به استادانه‌ترین روش در خود جای داده‌اند. هم‌چنین غزلیات او به قدری شیوا هستند که بارها توسط بهترین موسیقی‌دانان ایران مورد اجرا و نشر قرار گرفته‌اند.

4. پروین اعتصامی

رخشنده اعتصامی، معروف به پروین اعتصامی، در بیست‌وپنجم اسفندماه سال 1285 هجری در تبریز متولد و در پانزدهم فروردین‌ماه سال 1320 شمسی در تهران درگذشت. اشعار این شاعر معروف، مضامین و آرمان‌های اجتماعی مهمی چون ظلم‌ستیزی و مخالفت با ستم و ستم‌گران و حمایت و ابراز هم‌دردی با محرومان و ستم‌دیدگان را در خود پرورانده است. دکتر شفیعی‌کدکنی، پروین را «مستقل‌ترین شاعر دوره‌ی شعر فارسی پس از مشروطیت» می‌داند و ملک‌الشعرای بهار؛ قطعه‌های او را «اوج بلاغت و سخن‌دانی» معرفی می‌کند. پروین اعتصامی شیوه‌ی مناظره (گفت‌گو) را در شعر خود استادانه و فراوان بهره گرفته است و از این نظر نیز جایگاهی ویژه در میان شاعران معاصر دارد.

5. امیرهوشنگ ابتهاج

امیرهوشنگ ابتهاج متخلص به «ه. الف. سایه»، در ششم اسفندماه سال 1306 شمسی در رشت متولد شد. ابتهاج را می‌توان از ارکان اصلی شعر و غزل عاشقانه در عصر معاصر دانست. زبان او در غزل، هم از استواری و شکوه شعر کهن بهره می‌برد و هم مضامین تازه و جدیدی را در خود پرورانده است. شعر عاشقانه‌ی ابتهاج، روان، متعالی و پرمعنی است و همواره از دلخواه‌ترین انتخاب‌های مخاطبان این سبک ادبی بوده است. هم‌چنین از نقش مهم سایه در موسیقی ایرانی هم نمی‌توان غافل شد؛ او چندین سال سرپرست «برنامه‌ی گل‌ها» از رادیو بود که آثاری جاودان در آن تولید شد و خود نیز تصنیف‌های بسیاری تقدیم جامعه‌ی موسیقی کشور کرده است. تصنیف «تو ای پری کجایی» و «ایران ای سرای امید» ابتهاج از عالی‌ترین قطعات موسیقی سنتی ایران محسوب می‌شوند.

6. فریدون مشیری

فریدون مشیری، زاده‌ی سی‌ام شهریورماه سال 1305 شمسی و درگذشته‌ی سوم آبان‌ماه سال 1379 شمسی، از مشهورترین و ماهرترین شاعران در سبک خود شناخته می‌شود. فریدون مشیری در اشعار خود راه میانه‌ای را برگزید که بر گیرایی و محبوبیت سخن او افزود؛ یعنی نه اسیر تعصبات سنت‌گرایان شد و نه درگیر ساختارشکنی افراطی پیروان ادبیات مدرن. زبان فریدون مشیری لطیف و فصیح و روان و اشعار او آیینه‌ی پیشامدهای پیرامونش است. اشعار عاشقانه‌ی این شاعر متین، به‌خصوص شعر معروف «کوچه»، از زیباترین و مشهورترین اشعار عاشقانه‌ی ادبیات معاصر محسوب می‌شوند؛ تا جایی که کم‌ترین کسی با این شعر زیبا خاطره‌ای نداشته است. هم‌چنین آثار مشیری از گذشته تا اکنون از مورد استقبال‌ترین اشعار نزد خوانندگان بوده و بارها به صورت تصنیف‌های جاودان اجرا شده‌اند.

7. مهدی اخوان ثالث

مهدی اخوان ثالث، متولد دهم اسفندماه سال 1307 شمسی و درگذشته‌ی چهارم شهریورماه سال 1369 شمسی است. اخوان ثالث از تواناترین شاعران معاصر در سبک‌ها و قالب‌های مختلف ادبی بود؛ او هم به زبان کهن در نهایت صلابت و استواری شعر می‌سرود و هم در سرایش شعر نو از بهترین شاگردان نیما محسوب می‌شود. اشعار اخوان آیینه‌ی تمام‌نمای وضعیت اجتماعی و سیاسی ایران در آن عصر هستند. اخوان در سرودن شعر به سبک خراسانی توانا و استاد بود و از بهترین شاعران معاصر در ادبیات حماسی معرفی می‌شود، در این مطلب می‌توانید درباره این سبک بیشتر بخوانید. شعر «زمستان» مهدی اخوان ثالث که بعد از آزادی او از زندان و پس از کودتای 28 مرداد سروده شده، بدون‌تردید از عالی‌ترین و مشهورترین نمونه‌های اشعار اجتماعی قرن اخیر است.

8. فروغ فرخ‌زاد

فروغ‌الزمان فرخ‌زاد، زاده‌ی هشتم دی‌ماه سال 1313 شمسی و متوفی به بیست‌و‌چهارم بهمن‌ماه سال 1345 شمسی، از مشهورترین زنان شاعر و پیش‌رو در ادبیات معاصر است. فروغ در طول حیات کوتاه خود چند دفتر شعر به چاپ رساند که تحسین و استقبال اهل ادب را به همراه داشت. اشعار فرخ‌زاد مؤلفه‌هایی دارد که او را در شمار شعرای برتر معاصر قرار می‌دهد و تا کنون به چندین زبان زنده‌ی دنیا از جمله انگلیسی، عربی، فرانسوی، اسپانیایی و آلمانی نیز ترجمه شده است. فروغ در اواخر عمر با ابراهیم گلستان آشنا شد که این آشنایی او را به عالم سینما کشاند که نتیجه‌ی آن مشارکت در چند فیلم سینمایی بود. او سرانجام بر اثر حادثه‌ی رانندگی جان باخت.