چگونه یک تلسکوپ خوب انتخاب کنیم؟

ستاره‌شناسی دانش جذابی است و یک ستاره‌شناس آماتور بودن اتفاق هیجان‌انگیزی است. پس از شناخت آسمان شب با چشم غیرمسلح چیزی که برای تجربه‌ی بیشتر احتیاج دارید یک تلسکوپ است اما تنوع تلسکوپ‌ها به‌قدری زیاد است که تصمیم‌گیری صحیح را به یک چالش تبدیل می‌کند.

ابتدا باید بدانید چه فاکتورهایی در خرید یک تلسکوپ مؤثرند تا بتوانید انتخاب درستی داشته باشید. قبل از هر چیز باید بدانید از تلسکوپ‌تان چه چیزی می‌خواهید؟ آسمانی که اغلب می‌توانید در آن رصد کنید چقدر تاریک است؟ تجربه‌ی شما در شناخت و رصد آسمان چقدر است؟ چقدر می‌خواهید هزینه کنید؟ وزن تلسکوپی که می‌توانید حمل کنید چقدر است؟‌چقدر فضا برای نگه‌داری تلسکوپتان دارید؟ باید به همه‌ی این سؤالات پاسخ دهید تا تلسکوپی را پیدا کنید که برای سال‌ها پاسخگوی نیازهایتان باشد. در ادامه درباره‌ی مهم‌ترین مشخصه‌های تلسکوپ‌ها حرف می‌زنیم.

گشودگی دهانه مهم‌ترین خصوصیت هر تلسکوپ

مهم‌ترین قسمت هر تلسکوپ قطر آینه یا عدسی‌ای است که در تلسکوپ به کار گرفته‌شده است. قطر آینه یا عدسی مشخصه‌های میزان جمع‌آوری نور و قدرت تفکیک تلسکوپ را تعیین می‌کند. هرچه گشودگی دهانه‌ی تلسکوپ بیشتر باشد توانایی بیشتر برای جمع‌آوری نور دارد، برای مثال یک سطح یک آینه‌ی ۶ اینچی چهار برابر آینه‌ی سه اینچی است و درنتیجه چهار برابر بیشتر نور جمع می‌کند و می‌توان گفت جرم آسمانی‌ای که تلسکوپ را به سمتش نشانه رفته‌ایم چهار برابر روشن‌تر دیده می‌شود.

بزرگنمایی همه‌چیز نیست

نکته‌ی جالب‌توجه این است که گشودگی دهانه‌ی تلسکوپ یا قطر آینه میزان بزرگنمایی را تعیین نمی‌کند. معمولاً تازه‌کارها در اولین برخورد با تلسکوپ می‌پرسند که چقدر اجرام را بزرگ‌تر نشان می‌دهد و ساده‌ترین جواب هرچقدر شما بخواهید است. در واقع چشمی‌ای که روی تلسکوپ قرار می‌گیرد تعیین‌کننده‌ی میزان بزرگنمایی است که البته باید آن را متناسب با شرایطی مانند قطر دهانه و شرایط جوی انتخاب کنید. بزرگنمایی بیش‌ازحد تصویر شما را تار می‌کند، یک فرمول ساده برای بهترین بزرگنمایی وجود دارد: قطر دهانه‌ی تلسکوپ‌تان به اینچ را ۵۰ برابر کنید. یعنی یک تلسکوپ ۴ اینچی تنها می‌تواند بزرگنمایی ۲۰۰ برابر به شما بدهد. البته این ناامیدکننده نیست چون جزئیاتی مانند حلقه‌های زحل و قمرهای مشتری با بزرگنمایی ۷۵ برابر دیده می‌شوند.

آیا بزرگتر همیشه بهترین گزینه است؟

وقتی شرایط آسمان شما را محدود می‌کند چرا سراغ یک تلسکوپ با اندازه‌ی بالای ۱۰ اینچ بروید؟ حتی اگر بودجه‌ی کافی برای خرید همچنین تلسکوپی در اختیار دارید مسئله‌ی قابلیت حمل تلسکوپ مطرح است. تلسکوپ شما باید چیزی باشد که بتوانید به‌سادگی آن را جمع و باز کنید و در مکان‌های مختلف استفاده کنید، تلسکوپ‌های بسیار بزرگ برای رصدخانه‌ها هستند و بهتر است به‌صورت ثابت استفاده شوند.

انواع تلسکوپ

حالا که مهم‌ترین مشخصه‌های تلسکوپ‌ها را می‌دانید باید از نظر ساختاری نیز با عملکرد آن‌ها آشنا باشید تا بهترین گزینه را برای خودتان انتخاب کنید.

تلسکوپ‌های بازتابی

در تلسکوپ‌های بازتابی از آینه برای تشکیل تصویر استفاده می‌شود. آینه‌ی این تلسکوپ‌ها از نوع آینه‌ی مقعر است که نور را جمع‌آوری می‌کند و برای عدسی چشمی می‌فرستند. این تلسکوپ‌ها نیز به دو دسته‌ی تلسکوپ‌های نیوتونی و کاسگرین تقسیم می‌شوند که در تلسکوپ‌های کاسگرین چشمی درست پشت تلسکوپ قرارگرفته است.

تلسکوپ‌های شکستی

تلسکوپ‌های شکستی که با نام تلسکوپ‌های گالیله‌ای هم شناخته می‌شوند تلسکوپ‌هایی هستند که برای ایجاد تصویر از عدسی استفاده می‌کنند. عدسی شیئی در این تلسکوپ‌ها برای جمع آموری نور و عدسی چشمی برای بزرگنمایی تصویر استفاده می‌شود. این تلسکوپ‌ها به تلسکوپ‎‌های شکستی آکروماتیک و تلسکوپ شکستی آپوکروماتیک تقسیم می‌شوند.

تلسکوپ‌های بازتابی- شکستی

این تلسکوپ‌ها ترکیبی از دونوع بالا هستند و از هردو ابزار آینه و عدسی برای تشکیل تصویر استفاده می‌کنند. مهم‌ترین مزیت این تلسکوپ‌ها جمع‌وجور بودن و اندازه‌ی مناسب آن‌هاست. تلسکوپ‌های اشمست کاسگرین یا ماکستوف کاسگرین معروف‌ترین انواع این تلسکوپ هستند.

هرچیزی قیمت خودش را دارد

داشتن یک تلسکوپ وسوسه برانگیز است اما در مقابل خریدن ارزان‌ترین تلسکوپ‌های موجود که قیمتی در حدود ۲۰۰ دلار دارند مقاومت کنید، شاید بهترین انتخاب در این رنج قیمت یک دوربین دوچشمی خوب باشد.  حتی اگر پولش را دارید هم گران‌ترین و سنگین‌ترین تلسکوپ را نخرید. باید از چیزی شروع کنید که کاربرد بیشتری داشته باشد و قابل کنترل باشد. به هرحال تلسکوپ ابزار به نسبت گرانی است و شاید بهتر باشد برای داشتن یک گزینه‌ی خوب و کاربردی گزینه‌ی خرید قسطی را در نظر بگیرید. اتفاق خوبی است که بتوانید تلسکوپ را به‌عنوان یک کالای قسطی بخرید، شما تلسکوپ‌تان را در اختیار خواهید داشت و در ماه‌های بعد هزینه‌ی آن را خواهید پرداخت. دیجی‌کالا فروش اقساطی بسیاری از کالاها را انجام می‌دهد و دیجی پی ابزاری است که امکان خرید قسطی را برای کاربران فراهم کرده است.