بازار کار رشته‌ی روانشناسی در ایران و میزان درآمد روانشناسان

روانشناسان متخصصانی هستند که جنبه های شناختی، رفتاری و عاطفی سلامت روان را مطالعه و درمان می‌کنند. در حقیقت روانشناسی، علم مطالعه رفتار و فرایندهای ذهن انسان است. روانشناسان با افراد مختلف، خانواده ها، زوج ها به‌صورت شخصی یا در قالب گروه درمانی کار می کنند. بازار کار رشته ی روانشناسی در ایران در مقطع کارشناسی ارشد و دکتری با توجه به گرایش‌های متنوع آن متفاوت است و بستگی به نوع گرایش و تخصص روانشناس دارد. همچنین عوامل موثر دیگری در بازار کار این رشته وجود دارند که در این مقاله آن‌ها را بررسی خواهیم کرد. همچنین میزان حقوق روانشناسان را در ایران بررسی می‌کنیم.

ابتدا بهتر است با این رشته و گرایش‌های آن بیشتر آشنا شویم.

رشته روانشناسی و گرایش‌های آن

همان‌طور که گفتیم، رشته روانشناسی علم مطالعه رفتار و ذهن انسان است. کسانی که در این رشته رتبه قبولی به‌دست می‌آورند، باید در دانشگاه در مقطع لیسانس 144 واحد درسی بگذرانند. گرایش‌های کارشناسی ارشد این رشته عبارت‌اند از:

• روانشناسی عمومی
• روانشناسی بالینی
• روانشناسی تربیتی
• روانشناسی اجتماعی و علوم شناحتی
• روانسنجی
• روانشناسی بالینی کودک و نوجوان
• روانشناسی و آموزش کودکان استثنائی
• روانشناسی اسلامی
• روانشناسی صنعتی و سازمانی

همچنین دانشگاه های برتر برای تحصیل در این رشته دانشگاه تهران، علامه طباطبائی و دانشگاه شهید بهشتی است.

بازار کار رشته ی روانشناسی در ایران چگونه است؟

بازار کار رشته روانشناسی بسته به مقطع تحصیلی در دانشگاه می‌تواند بسیار متفاوت باشد. به‌همین‌دلیل در ادامه، بازار کار این رشته را در مقاطع مختلف لیسانس، فوق لیسانس و دکتری بررسی می‌کنیم.

بازار کار رشته روانشناسی در مقطع کارشناسی

در رشته روانشناسی افراد برای آن‌که بتوانند به‌عنوان یک روانشناس یا مشاور در کلینیک ها یا مطب‌های خصوصی کار کنند، باید حداقل دو مقطع این رشته را گذرانده باشند؛ به‌عنوان‌مثال، دو مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد یا کارشناسی ارشد و دکتری. به‌همین‌دلیل، بازار کار این رشته در مقطع لیسانس چندان خوب نیست زیرا این افراد مجوز کار به‌عنوان روانشناس را ندارند. با‌این‌حال، موقعیت‌های شغلی متنوعی همچنان برای این افراد وجود دارد که عبارت‌اند از:

• معلم یا مربی مهد کودک: افرادی که در رشته روانشناسی تحصیل کرده‌اند، می‌توانند به‌عنوان پرستار کودک یا مربی مهدکودک مشغول به کار شوند. این افراد معمولا بهتر می‌توانند با کودکان ارتباط برقرار کنند.
• کار در مراکز دولتی مانند بهزیستی، زندان‌ها و اصلاح تربیت: این روانشناسان در مراکز دولتی مسئولیت مشاوره و حل مشکلات روحی روانی بیماران را بر عهده دارند.
• نماینده فروش و بازاریابی: از آنجایی که روانشناسان مهارت‌های بین فردی را فرا گرفته‌اند و در تشخیص شخصیت افراد نیز بهتر از دیگران هستند، می‌توانند در این شغل آینده بسیار خوبی داشته باشند.
• تکنسین روانپزشک: فارغ‌التحصیلان رشته روانشناسی با مدرک لیسانس می‌توانند کنار سایر روانشناسان یا روانپزشکان کار کنند و وظایف مختلفی را بر عهده بگیرند.
• کارشناس منابع انسانی: همان‌طور که گفتیم، به دلیل آنکه روانشناسان روابط عمومی قوی‌تری دارند و راحت‌تر می‌توانند با دیگران ارتباط برقرار کنند، شغل کارشناس آموزش و منابع انسانی و همچنین جذب و استخدام برای آن‌ها می‌تواند آینده بسیار خوبی داشته باشد.
• مشاور شغلی یا تحصیلی: وظیفه این مشاوران کمک به افراد برای انتخاب رشته یا شغل مناسب بر اساس ویژگی‌های شخصیتی آن‌ها است.
• و ...

برای مشاهده آگهی‌های استخدام و جذب روانشناس در مراکز خیریه کلیک کنید.

بازار کار رشته روانشناسی در مقطع کارشناسی ارشد

همان‌طور که گفتیم، رشته روانشناسی در مقطع ارشد، گرایش‌های متفاوتی دارد و بازار کار رشته ی روانشناسی در ایران بسته به این گرایش‌ها، متغیر است. با‌این‌حال، روانشناسانی که مدرک فوق لیسانس دارند، می‌توانند مطب، کلینیک خصوصی یا مراکز توانبخشی تاسیس کنند. همچنین این افراد مجوز کار درمانگری نیز دارند. این روانشناسان هرچه قدر مهارت‌های بالاتری داشته باشند، می‌توانند راحت‌تر کار پیدا کنند. به‌همین‌دلیل به دانشجویان رشته روانشناسی توصیه می‌شود تا در حین تحصیل خود، در کارآموزی‌ها یا کارگاه‌های آموزشی مختلف نیز شرکت کنند. همچنین شهر محل زندگی در بازار کار این رشته نیز تاثیر می‌گذارد. در شهرهای بزرگ مخصوصا تهران نسبت به شهرهای کوچک، موقعیت‌های شغلی بیشتری برای این افراد وجود دارد. همچنین فرهنگ مراجعه به درمانگر در این شهرها رایج‌تر است.

موقعیت‌های شغلی فارغ‌التحصیلان مقطع کارشناسی ارشد رشته روانشناسی شامل تاسیس کلینیک و مطب خصوصی، استخدام در کلینیک‌های روانشناسی به عنوان رواندرمانگر و فعالیت به عنوان روانشناس سازمانی در شرکت های مختلف است. روان‌شناسان صنعتی سازمانی می‌توانند به کارفرمایان کمک کنند تا سازمان‌های خود را بهتر درک کنند و به افزایش بهره‌وری و حفظ کارمندان خود کمک کنند. در حقیقت روانشناسان سازمانی وظبفه طراحی نظرسنجی‌های مختلف، تجزیه و تحلیل، تحقیق برای توسعه ابزارهای ارزیابی و تجزیه و تحلیل آماری را بر عهده دارند.

بازار کار رشته روانشناسی در مقطع دکتری

گرایش‌‌های مقطع دکتری در رشته روانشناسی شامل سه گرایش کلی روانشناسی عمومی، سلامت و بالینی است. بازار کار رشته ی روانشناسی در ایران در گرایش بالینی، نسبت به دو گرایش دیگر از وضعیت بهتری برخوردار است. روانشناسان بالینی از درمان‌ها و روش‌های مختلف برای کمک به بیماران و مراجعان برای غلبه بر طیفی از مشکلات از جمله افسردگی، اعتیاد، اضطراب، اختلالات عصبی، بیماری‌های روانی و ناتوانی های یادگیری استفاده می‌کنند. برخی از مسئولیت‌های یک روانشناس بالینی عبارت‌اند از:

• ارزیابی رفتار و نیازهای مراجع از طریق مشاهده، مصاحبه و آزمون‌های روانسنجی
• توسعه، اجرا و نظارت بر درمان‌ها و استراتژی‌های درمانی مناسب
• انجام تحقیق
• نوشتن گزارش
• ارائه حمایت و مشاوره به مراجعین
• ملاقات، مشاوره و برقراری ارتباط با سایر متخصصان
• کمک به مراجعان برای ایجاد تغییرات مثبت در زندگی خود

فارغ‌التحصیلان رشته روانشناسی سلامت در حقیقت به بررسی و تحلیل رفتارهای روانشناختی مختلف می‌پردازند و عمده فعالیت این افراد به‌طور کلی آموزش، پیشگیری و درمان بیماری‌های روحی مختلف است. وظایف این روانشناسان، ارزیابی گروهی از بیماران با استفاده از طراحی تست‌های شخصیت و روانسنجی است. همچنین روانشناسان سلامت در هر دو حوزه بالینی و تحقیقاتی فعالیت می‌کنند و در توسعه و پیشگیری از بیماری، کاهش درد و عوامل بهبودی تخصصص دارند.

افرادی که در گرایش روانشناسی عمومی تحصیل کرده‌اند، امنیت شغلی بالایی دارند و فعالیت در این گرایش معمولا درآمد بالاتری دارد. وظایف این روانشناسان عبارت‌اند از:

• گفتگو با مراجعین و تقویت سلامت روانی مثبت و رشد شخصی آن‌ها
• ارزیابی نیازهای بیماران و تطبیق بر اساس آن‌ها
• بررسی عوامل موثر بر رفتار انسان
• تدوین برنامه های درمانی
• طراحی تست های روانشناسی مختلف و تحلیل نتایج آن‌ها

حقوق روانشناس در ایران و جهان چقدر است؟

میزان حقوق روانشناس در ایران به عوامل مختلفی مانند شهر محل کار، میزان سابقه کاری، مهارت‌های فردی، گرایش روانشناس و ... بستگی دارد. در جدول زیر، حقوق میانگین 118 نفر از روانشناسان گزارش شده است که خلاصه آن را مشاهده می‌کنید:

شهر	میزان حقوق (میلیون تومان)
تهران	3.9 میلیون تومان
شهرهای کوچک	3.4 میلیون تومان

به دلیل کمبود داده در شهرهای بزرگ، حقوق در این شهرها بیان نشده است.

همچنین میزان درآمد روانشناسان در معروف‌ترین کشورهای جهان در جدول زیر آورده شده است:

کشور	میانگین حقوق سالیانه (دلار آمریکا)
آمریکا	85340
اتریش	62143
انگلستان	62066
فرانسه	167018
کانادا	74097

همان‌طور که مشاهده می‌کنید، بالاترین میزان درآمد روانشناسان در کشور فرانسه است.

بازار کار رشته روانشناسی در خارج از کشور

حال که بازار کار رشته ی روانشناسی در ایران را به‌طور کامل بررسی کردیم، بهتر است نگاه کوتاهی به بازار کار این رشته در خارج از کشور نیز بیندازیم. قابل ذکر است که رشته روانشناسی در برخی از کشورهای خارجی از بازار کار بسیار خوبی برخوردار است. برخی از این کشورها عبارت‌اند از:

• آمریکا
• اتریش
• انگلستان
• فرانسه
• دانمارک
• هلند
• استرالیا
• کانادا
• آلمان
• ایتالیا

قابل ذکر است که برای مهاجرت و کار در این کشورها، نیاز به معادلسازی مدرک تحصیلی خود و یادگیری زبان اصلی آن کشور خواهید داشت.

جمع‌بندی

رشته روانشناسی یکی از پرطرفدارترین رشته‌های دانشگاهی در حوزه علوم انسانی است. این رشته در مقطع ارشد و دکتری گرایش‌های متنوعی دارد و بازار کار رشته ی روانشناسی در ایران بسته به این گرایش‌ها و همچنین شهر محل کار می‌تواند بسیار متفاوت باشد. در بین این گرایش‌ها، گرایش روانشناسی عمومی و روانشناسی بالینی بازار کار بسیار خوبی در ایران دارند. همچنین دانشجویان رشته روانشناسی برای کار به‌عنوان رواندرمانگر یا تاسیس مطب و کلینیک، باید حداقل دو مدرک این رشته را داشته باشند. فارغ‌التحصیلان مقطع لیسانس می‌توانند به عنوان دستیار سایر روانشناسان، کارشناس منابع انسانی یا روانشناس در مراکز دولتی مانند بهزیستی، مراکز خیریه و ... کار کنند. حقوق یک روانشناس در ایران در شهرهایی مانند تهران با شهرهای کوچک‌تر متفاوت است. در کل می‌توان گفت حقوق این شغل در کشور ایران چندان بالا نیست. همچنین بازار کار این رشته در کشورهای خارجی مانند اتریش، استرالیا، کانادا، فرانسه و ... بسیار خوب است و حقوق روانشناسان در کشور فرانسه از سایر کشورهای جهان بالاتر است.