نقشه راه بک اند در 2025 برای مبتدیان

برنامه‌نویسی Backend بر ایجاد منطق سمت سرور، پایگاه‌های داده و رابط‌های برنامه‌نویسی کاربردی (API) متمرکز است. این حوزه شامل کار روی عملکرد و قابلیت‌های وب‌سایت می‌شود که کاربران قادر به مشاهده آن نیستند؛ بلکه فقط از امکانات توسعه‌داده‌شده استفاده می‌کنند. 

از آنجایی‌که برنامه‌نویسی بک‌اند یکی از پردرآمدترین و پرتقاضاترین مشاغل در دنیا است، این محتوا را به توصیف نقشه راه آن اختصاص داده‌ایم؛ نقشه راهی که از مقدمات، یعنی مبانی اینترنت و وب شروع شده و به ایستگاه آخر و کار با هوش مصنوعی ختم می‌شود.

نقشه راه بک اند (backend developer) در 2025

هرچه زیرساخت بک‌اند یک سایت یا پلتفرم بهتر باشد، فضایی قوی‌تر و مقیاس‌پذیرتر را در اختیار کاربران و دیگر برنامه‌نویسان قرار می‌دهد. ازاین‌رو، ما در ابتدا به توصیف موارد ابتدایی در نقشه راه بک اند می‌پردازیم.

1. دانش پایه درباره اینترنت و وب

اولین مرحله نقشه راه Backend، آشنایی با عناصر اصلی وب شامل پروتکل‌ها، قوانین و استانداردها است. برای مثال، یک توسعه‌دهنده بک‌اند باید بداند که پروتکل HTTPS چیست و چگونه در بستر TCP/IP کار می‌کند.

2. آشنایی با برنامه‌نویسی و منطق آن

قدم بعدی در نقشه راه بک اند، ایجاد یک زیرساخت قوی است. منظور از زیرساخت، همان بخش سایت است که توسط زبان‌ها و فناوری‌های برنامه‌نویسی، در کنار منطق الگوریتم‌ها ایجاد می‌شود. این بخش از انواع زبان‌های سمت سرور، پایگاه‌های داده و APIها تشکیل شده است. هرکدام از این موارد کاربرد خاصی دارند و به شرح زیر هستند:

• زبان‌های برنامه نویسی بک اند: به ما اجازه می‌دهند تا منطق مدنظرمان را به زبان ساده بنویسیم و پس از اتمام کار، کامپایلرها آن را تبدیل به کدهای قابل درک برای کامپیوتر می‌کنند. Go، Python، Ruby، PHP از جمله زبان‌ها در توسعه بک‌اند هستند که نقاط قوت و اکوسیستم خاص خود را دارند. پایتون از محبوب‌ترین زبان‌های برنامه‌نویسی در حوزه‌های مختلف از جمله هوش مصنوعی و توسعه وب است که با شرکت در یک دوره آموزش برنامه نویسی پایتون، می‌توانید به آن مسلط شوید.
• پایگاه‌های داده: شامل SQL و NoSQL است که برای ذخیره‌سازی داده‌هایی مانند تصاویر، ویدیو و انواع دیگر محتوای سایت به‌ کار می‌روند.
• APIها و سرویس‌های وب: سیستم‌های نرم‌افزاری مختلف که اجازه می‌دهند تا سرویس‌های گوناگون با هم ارتباط برقرار کنند. این سرویس‌ها استفاده از منابع سرور را به حداقل می‌رسانند.
• امنیت و احراز هویت: در این حوزه، برنامه‌نویس باید بهترین و جدیدترین شیوه‌های امنیتی را برای محافظت از داده‌ها و اطلاعات کاربران یک سایت پیاده کنند.
• بهینه‌سازی عملکرد: این دانش تضمین می‌کند که سرویس‌ها و اپلیکیشن‌های وب می‌توانند ترافیک‌های بالا را مدیریت کنند. 

3. یادگیری فریم‌ورک‌های بک‌اند

یکی از مهم‌ترین مراحل در رودمپ بک اند، یادگیری و درک عمیق فریم‌ورک‌های Backend است. فریم‌ورک‌ها ابزارهایی برای توسعه نرم‌افزار هستند که شامل کتابخانه‌ای از کدهای پراستفاده می‌شوند. این فریم‌ورک‌ها باعث می‌شوند که بتوانیم از هر بخش کد، استفاده‌های چندباره داشته باشیم. بنابراین فرآیند توسعه و عیب‌یابی ساده‌تر می‌شود.

4. یادگیری و کار با سیستم‌های کنترل نسخه

سیستم کنترل نسخه (VCS) یک ابزار است که به شما کمک می‌کند تا تغییرات برنامه‌ و کدهای خود را مدیریت کنید. به زبان ساده‌تر، هر VCS به شما امکان به‌روز کردن تغییرات، ویرایش آن‌ها، برگرداندن تغییرات جدید به نسخه قبلی و ثبت تاریخچه‌ای از تمام تغییرات را می‌دهد. 

5. شروع برنامه‌نویسی بک‌اند و ساخت پروژه 

بهترین راه برای یادگیری هر فناوری یا مهارت، کسب تجربه و کار عملی است. این دانش عملی را می‌توان با ساخت پروژه‌های متعدد و گوناگون به‌دست آورد. در حین ساختن پروژه‌ها، با چالش‌های دنیای واقعی مواجه می‌شوید و با حل آن‌ها مهارت‌های بیشتری کسب خواهید کرد.

6. یادگیری هوش مصنوعی و پرامپت‌نویسی

یادگیری هوش مصنوعی، از آن جهت بسیار مهم است که این تکنولوژی، قرار است آینده ما را از آن خود کند؛ همان‌طور که اینترنت به جز جدانشدنی زندگی‌مان تبدیل شده است. 

بنابراین اگر می‌خواهید سفری موفق در نقشه راه بک اند داشته باشید، حتما کار با هوش مصنوعی را یاد بگیرید. برای مثال، اگر بتوانید پرامپت‌‌های مناسب بنویسید، می‌توانید بخش زیادی از وظایف برنامه‌نویسی روتین خود را به AI بسپارید و در زمان‌تان صرفه‌جویی زیادی کنید.

زبان‌های برنامه‌نویسی بک‌اند کدامند؟

به‌طور کلی، توسعه Backend از چندین فناوری و زبان مانند Go، Python، Ruby، Java، PHP تشکیل شده است. هرکدام از این زبان‌ها مزایای خود را دارند که با توجه به هدف شما انتخاب می‌شوند. ازآنجایی‌که این پنج زبان در دنیای بک اند بسیار محبوب هستند، مزایای آن‌ها را در ادامه لیست کرده‌ایم:

	PHP	Python	Ruby	Go	Java
1	مقرون‌به‌صرفه به‌دلیل منبع باز بودن و عدم نیاز به خرید مجوز	تطبیق‌پذیری بالا و مناسب برای اهداف مختلف مانند: توسعه وب یادگیری ماشین تجزیه‌وتحلیل داده‌ها   محاسبات علمی	ساده‌سازی فرآیند توسعه سایت با تمرکز روی بهره‌وری برنامه‌نویسان و ساده‌سازی ارکان و ساختار برنامه	یک زبان کامپایل‌شده با امکان ترجمه سریع دستورالعمل‌های ماشین و اجرای آنی کدها	استقلال پلتفرم و امکان اجرای یک‌باره کد روی پلتفرم‌های مختلف، به‌دلیل حضور JVM (ماشین مجازی جاوا)
2	سازگاری بین پلتفرمی و امکان اجرای زبان روی سیستم‌عامل‌های مختلف	سهولت در یادگیری و استفاده، به‌ویژه برای مبتدیان به‌دلیل سینتکس ساده و خوانایی بالا	امکان توسعه سریع برنامه و سایت	دارای قابلیت Concurrency برای مدیریت کارآمد چندین وظیفه به‌طور همزمان	دارای قابلیت‌های امنیتی داخلی، برای حفظ امنیت تبادل اطلاعات بین کاربران وب و سایت
3	کار با چندین پایگاه داده پراستفاده و محبوب مانند MySQL و PostgreSQL	دارای کتابخانه‌های غنی و استاندارد برای حوزه‌های متنوع، از جمله:  NumPy Pandas Django	ایده‌آل برای استارتاپ‌هایی که به MVPهای سریع یا نمونه‌های اولیه نیاز دارند.	دارای سینتکس بسیار ساده و خوانا با تعداد کمی از کلمات کلیدی	مقیاس‌پذیری عالی و امکان مدیریت برنامه‌هایی در مقیاس بزرگ، مانند سیستم‌های بانکی
4	دارای اکوسیستم و انجمن فعال برای عیب‌یابی و ایده‌یابی	ماهیت Cross Platform و اجرای کدها به‌طور یکپارچه روی سیستم عامل‌های مختلف	سینتکس بسیار ساده با ساختار کد قابل خواندن	سرعت بالا در کامپایل کدها و امکان ساخت، تست و به‌کارگیری سریع برنامه‌ها	اکوسیستم غنی با فریمورک‌های قدرتمند، همچون Spring Boot
5	دارای قابلیت‌های از پیش ساخته‌شده شامل کتابخانه‌ها و فریمورک‌های گسترده همچون لاراول	پاسخ‌دهی به سوالات توسط برنامه‌نویسان حرفه‌ای در انجمن پایتون	دارای یک فریمورک بسیار قوی به‌نام Ruby on Rails، با تمرکز روی ارائه ابزارهای قوی و توسعه وب اپلیکیشن‌های کارآمد در کوتا‌ه‌ترین زمان	شامل کتابخانه استاندارد و  جامع با امکاناتی برای I/O فایل، شبکه، ساختار داده و آزمایش برنامه‌ها	بهینه‌شده برای عملیات با سرعت بالا در سیستم بزرگ
6	انعطاف‌پذیری بسیار بالا با امکان تغییر آسان عملکرد کدها، حتی پس از شروع پروژه	دارای اسناد راهنما و به‌روزرسانی‌های مکرر در Python Community	مبتنی بر فعالیت کاربران و دارای شبکه پشتیبانی قوی برای یادگیری این زبان و عیب‌یابی کدها	پشتیبانی از مشارکت توسعه‌دهندگان در جهت عرضه کتابخانه‌ها، فریمورک‌ها و ابزارهای جدید با هدف افزایش سازگاری برنامه‌ها با پلتفرم‌های نوظهور	پشتیبانی از Microservices و ایده‌آل برای ساخت وب اپلیکیشن‌های مقیاس‌پذیر و ماژولار

درآمد برنامه‌نویس بک‌اند در ایران چه‌قدر است؟

طبق بررسی ما در سایت جابینجا، برنامه‌نویسان بک‌اند در ایران و شهر تهران، در سال 1403 بین 13 تا 50 میلیون تومان حقوق می‌گیرند. حقوق 13 میلیون تومان برای برنامه‌نویسان تازه‌کار و حقوق 50 میلیون تومان، برای افرادی با بیش از 7 سال سابقه در سمت‌های برنامه‌نویس ارشد است.

در شهرهای دیگر این مبلغ پایین‌تر است. برای مثال، در اصفهان یک برنامه‌نویس با کمتر از سه سال سابقه کار، حداقل 22 میلیون تومان حقوق در نظر گرفته شده است.

در شهر مشهد، این رقم برای برنامه‌نویس ارشد بک‌اند حداقل 18 میلیون تومان است. 

نکته: شرکت‌های مختلف، دستمزد و حقوق‌های متفاوتی پرداخت می‌کنند. بنابراین باید رزومه خود را بسازید و مذاکره با کارفرماهای مختلف را شروع کنید. این مبالغ فقط یک تخمین از حقوق‌های فعلی هستند و تعیین‌کننده قیمت نهایی قرارداد شما نخواهند بود.

درآمد برنامه‌نویس بک‌اند در بازار بین‌المللی چه‌قدر است؟

ازآنجایی‌که اروپایی‌ها، به‌ویژه آلمانی‌ها و هلندی‌ها تمایل بیشتری به همکاری با ایرانیان و ارسال ویزای کاری برای آن‌ها دارند، ما در ابتدا میانگین حقوق و دستمزد توسعه‌دهندگان بک‌اند در این دو کشور را بررسی می‌کنیم. سپس به سراغ کشورهای آمریکا و سوئیس هم می‌رویم که امکان مهاجرت را برای برخی از ایرانیان واجد شرایط فراهم کرده‌اند.

در آلمان، حقوق یک برنامه‌نویس بک‌اند بین 57 هزار تا 76 هزار یورو در سال است. درحالی‌که در هلند، 62.500 تا 82.500 در سال است.

در کشور آمریکا هم این حقوق از 91,009 دلار در سال شروع شده و تا 115,004 هم می‌تواند افزایش یابد.

کشور سوئیس، به برنامه‌نویسان بک‌اند خود بین 92 هزار تا 125 هزار فرانک حقوق سالانه می‌دهد. 

قدم‌های شروع نقشه راه Backend و موفقیت در آن:

شامل دستورالعمل‌های گام‌به‌گام زیر است:

• اصول و مبانی وب را بیاموزید و روی مفاهیمی همچون پروتکل‌ها و انواع داده‌های قابل تبادل در وب مطالعه کنید؛
• مفاهیم اصلی برنامه‎‌نویسی شامل متغیرها، حلقه‌ها، توابع و ساختارهای داده را درک کنید؛
• در دوره‌های برنامه‌نویسی برای مبتدیان شرکت کنید تا نحوه اسکریپت‌نویسی سمت سرور، پایگاه داده‌ها، APIها و اجرای برنامه‌ها بیاموزید؛
• یک زبان برنامه‌نویسی بک‌اند و فریمورک ساده را برای شروع انتخاب کنید و پروژه خود را بنویسید. پیشنهاد ما، زبان پایتون است که سینتکس خوانایی دارد و یادگیری آن برای مبتدیان ساده است؛
• با پایگاه‌های داده اصلی شامل MySQL یا NoSQL کار کنید و انواع کوئری‌نویسی را امتحان کنید؛
• پروژه خود را از همان ابتدا به یک سیستم کنترل نسخه وصل کنید تا بتوانید تغییرات آن را ثبت و در زمان نیاز تغییر دهید. بهترین سیستم VCS با مقبولیت جهانی Git و GitHub است؛
• موضوعات پیشرفته و تکمیلی مانند هوش مصنوعی را یاد بگیرید تا با پیشرفت تکنولوژی و کم شدن زمان، بهره‌وری و خلاقیت خود را حفظ کنید.