انقلاب دیجیتال در املاک ایران: دیرباز، اولین سکوی خصوصی که تاریخ‌ساز شد
این پلتفرم قصد دارد با توسعه‌ی زنجیره‌ی خدمات ارزش‌افزوده، به یک اکوسیستم کامل در بازار املاک تبدیل شود.
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
سلب مسئولیت: دیجیاتو صرفا نمایش‌دهنده این متن تبلیغاتی است و تحریریه مسئولیتی درباره محتوای آن ندارد.
بازار املاک ایران، این غول خفته‌ی دهه‌ها، در آستانه‌ی تحولی بی‌سابقه قرار گرفته است. تحولی که نه تنها می‌تواند چهره‌ی معاملات ملکی را برای همیشه تغییر دهد، بلکه نویدبخش پایان دوران تاریک کلاهبرداری‌های پیچیده، فرآیندهای فرسایشی و عدم شفافیت در یکی از بزرگ‌ترین بازارهای اقتصادی کشور است. در قلب این انقلاب دیجیتال، نامی تازه می‌درخشد: دیرباز (Dirbaaz.com)؛ استارتاپی جوان از دل پارک علم و فناوری شیراز که توانست با الهام از نمونه‌های موفق جهانی، تاریخ‌سازی کند و به عنوان اولین سکوی خصوصی در ایران، به سامانه‌ی رسمی ثبت اسناد و املاک کشور متصل شود. این موفقیت، تنها یک دستاورد فنی نیست؛ بلکه نقطه‌ی عطفی در تعامل هوشمندانه‌ی بخش خصوصی با نهادهای حاکمیتی است که می‌تواند الگویی برای سایر حوزه‌ها باشد.
پیشینه‌ی جهانی: MLS، الگویی با ۱۴۰ سال قدمت
پیش از آنکه به داستان دیرباز بپردازیم، باید به ریشه‌های این تحول در جهان نگاهی بیندازیم. سیستم MLS (Multiple Listing Service) که امروز ستون فقرات بازار املاک در کشورهای پیشرفته محسوب می‌شود، قدمتی غرورآمیز دارد. بر اساس اسناد تاریخی انجمن ملی مشاوران املاک آمریکا (NAR)، اولین سیستم MLS در سال ۱۸۸۵ توسط هیئت املاک سن دیگو ایجاد شد. این یعنی MLS قدمتی حدود ۱۴۰ ساله دارد و طی این مدت، از یک سیستم توزیع دستی لیست‌های املاک، به پلتفرمی هوشمند، یکپارچه و بین‌المللی تبدیل شده است. MLS امروز نه تنها شفافیت و سرعت را به معاملات تزریق کرده، بلکه با استانداردسازی فرآیندها، اعتماد عمومی را به بازار املاک بازگردانده است.
دیرباز با درک این پیشینه‌ی غنی، صرفاً یک کپی‌بردار نبود؛ بلکه با بومی‌سازی هوشمندانه‌ی MLS، آن را با نیازها و چالش‌های خاص بازار ایران تطبیق داد. این رویکرد، دیرباز را از بسیاری از استارتاپ‌های داخلی متمایز می‌کند که اغلب یا بدون درک عمیق از الگوهای جهانی عمل می‌کنند، یا در تله‌ی تقلید کورکورانه گرفتار می‌شوند.
قوانین جدید: فرصتی برای تحول یا مانعی برای نوآوری؟
در سال‌های اخیر، دو قانون کلیدی در حوزه‌ی املاک ایران تصویب شده که می‌توانستند هم فرصت باشند و هم تهدید. قانون ساماندهی بازار زمین، مسکن و اجاره‌بها و قانون الزام به ثبت رسمی معاملات اموال غیرمنقول (به اختصار «قانون الزام») هر دو با هدف شفاف‌سازی، پیشگیری از فساد و مکانیزه‌سازی فرآیندها تدوین شدند. اما اجرای این قوانین با چالش‌های بزرگی همراه بود.
قانون ساماندهی، تکالیف مستقیمی را بر عهده‌ی وزارت راه و شهرسازی گذاشت. این وزارتخانه در پاسخ، سامانه‌ی «خودنویس» را راه‌اندازی کرد؛ اما به گفته‌ی مدیران دیرباز، «این سامانه نه تنها رضایت کاربران را جلب نکرده، بلکه بسیاری از تکالیف قانونی را نیز به صورت کامل اجرا نکرده است. مهم‌تر آنکه، وزارت راه اصرار بر انحصارگرایی دارد و حاضر نیست خدمات خود را در اختیار شرکت‌های خصوصی قرار دهد. این رویکرد، در حالی است که دیرباز با وجود تمام ظرفیت‌های فنی، هنوز نتوانسته همکاری مثبتی از سوی این وزارتخانه دریافت کند.»
اما قانون الزام، که مسئولیت اصلی اجرای آن بر عهده‌ی سازمان ثبت اسناد و املاک کشور است، رویکرد متفاوتی داشت. این قانون که از اوایل سال ۱۴۰۳ لازم‌الاجرا شده، به طور صریح به نقش سکوهای خصوصی در ایفای مسئولیت اجتماعی اشاره می‌کند. اینجا بود که دیرباز فرصت را غنیمت شمرد و با ارائه‌ی بیزینس‌پلن جذاب، زنجیره‌ی خدمات ارزش‌افزوده گسترده و بهره‌گیری از دانش متخصصان تیم خود، توانست توجه سازمان ثبت اسناد را جلب کند.
دیرباز: استارتاپی که پیشرو در اجرای قوانین جدید بود
آنچه دیرباز را از سایر استارتاپ‌ها متمایز می‌کند، انطباق کامل با قوانین موجود است. برخلاف بسیاری از نوآوری‌ها که نیازمند تغییر قوانین یا مصوبات جدید هستند، دیرباز نشان داد که می‌توان بدون نیاز به تغییر قانون، تحولی بزرگ ایجاد کرد. این سامانه تمام فرآیندهای سنتی بازار املاک ایران را با کمترین تغییر به سمت تکنولوژی روز و استانداردهای بین‌المللی هدایت کرده است.
مرکزیت شرکت توسعه‌دهنده‌ی دیرباز، یعنی شرکت «راهبرد کالای نوین فارس»، در شیراز و پارک علم و فناوری این شهر است. این دوری از پایتخت، می‌توانست یک نقطه‌ی ضعف باشد؛ اما دیرباز با پیگیری‌های مستمر و ارائه‌ی نمونه‌های موفق، توانست این چالش را نیز به فرصت تبدیل کند. این سامانه موفق شد حمایت‌های معاونت علمی ریاست جمهوری، اتحادیه‌ی کسب‌وکارهای مجازی، معاونت‌های پیشگیری و راهبردی قوه‌ی قضاییه و همچنین اتاق ایران را جلب کند. اما مهم‌ترین دستاورد، کسب رضایت و مجوز سازمان ثبت اسناد و املاک کشور بود.
نشست خبری ۲۷ مهر ۱۴۰۴: اعلام رسمی یک خبر تاریخی
رویکرد دیرباز و تلاش‌های مستمر آن، سرانجام در یکشنبه ۲۷ مهرماه ۱۴۰۴ به نتیجه رسید. در نشست خبری سازمان ثبت اسناد و املاک کشور که با حضور سخنگوی سازمان و معاونین املاک، اسناد و فناوری اطلاعات آن سازمان برگزار شد، برای نخستین بار به صورت رسمی از اتصال موفق دیرباز به سامانه‌های ثبتی و انجام تست‌های اولیه خبر داده شد.
سخنگوی سازمان ثبت در این نشست اعلام کرد:
«طبق قانون، ما موظف بودیم ظرف یک سال از زمان تصویب، امکان دسترسی سکوها و پلتفرم‌های خصوصی به سرویس‌های رسمی ثبتی را فراهم کنیم. این مهم اکنون محقق شده و یکی از سکوهای منتخب، [پلتفرم دیرباز است] که در مرحله‌ی تست فنی و امنیتی اتصال به سامانه کاتب قرار دارد.»
این اعلام، تنها یک خبر رسمی نبود؛ بلکه تأیید عمومی بر موفقیت یک استارتاپ غیرپایتخت‌نشین بود که توانسته بود در رقابت با رقبای بسیار قدرتمند و باسابقه، گوی سبقت را برباید. همزمان، رییس سازمان ثبت اسناد در سفری که به کرمان داشت، به این موضوع مهم اشاره کرد و آن را گامی بزرگ در مسیر دیجیتالی‌سازی فرآیندهای ثبتی دانست.
چالش‌ها و رقبا: دیرباز چگونه غول‌ها را پشت سر گذاشت؟
دیرباز برای رسیدن به این موفقیت، رقابت با شرکت‌های بسیار قدرتمند و باسابقه‌ی دولتی و نیمه‌دولتی را پشت سر گذاشت. شرکت‌هایی که سال‌ها در بازار املاک ایران فعالیت داشته و منابع و ارتباطات گسترده‌ای داشتند. اما دیرباز با چند مزیت کلیدی توانست بر این رقبا غلبه کند:
- فناوری پیشرو: الگوبرداری از MLS و استفاده از استانداردهای بین‌المللی
- تیم متخصص: بهره‌گیری از دانش فنی و تخصصی تیمی جوان و پویا
- بیزینس‌پلن جامع: ارائه‌ی مدل کسب‌وکاری جذاب و پخته
- انطباق با قوانین: طراحی سامانه‌ای کاملاً منطبق با قوانین جدید
- پیگیری مستمر: مکاتبات متعدد و برگزاری جلسات فنی با سازمان ثبت
مدیرعامل شرکت راهبرد کالای نوین فارس در این باره می‌گوید:
«همکاری و هم‌قطاری با چنین سامانه‌ها و شرکت‌هایی برای ما افتخار است. دریافت این عنوان در کنار اسامی سنگین، علاوه بر حس غرور، این امید را به ما می‌دهد که بتوانیم نقش موثری برای جامعه ایفا کنیم.»
آینده‌ی بازار املاک ایران: نقشه راه دیرباز
این سامانه در حال حاضر خدمات متنوعی را ارائه می‌دهد، از جمله:
- مدیریت فایلینگ و آگهی‌های املاک
- ثبت قراردادهای رسمی و دسترسی به سامانه کاتب
- سیستم CRM و ارتباط با مشتریان
- تورهای مجازی
اما آینده‌ی دیرباز فراتر از این خدمات است. این پلتفرم قصد دارد با توسعه‌ی زنجیره‌ی خدمات ارزش‌افزوده، به یک اکوسیستم کامل در بازار املاک تبدیل شود. اکوسیستمی که نه تنها مشاوران املاک، بلکه خریداران، فروشندگان، نهادهای دولتی و حتی شرکت‌ها و اپلیکیشن‌های خصوصی دیگر را نیز در بر می‌گیرد.
موفقیت دیرباز درسی برای کل اکوسیستم استارتاپی ایران
اولاً، نشان می‌دهد که استارتاپ‌های غیرپایتخت‌نشین نیز می‌توانند با ارائه‌ی نمونه‌های موفق، در سطح ملی تأثیرگذار باشند. ثانیاً، ثابت می‌کند که انطباق با قوانین موجود، می‌تواند مسیری سریع‌تر و مطمئن‌تر برای نوآوری باشد، نه تلاش برای تغییر قوانین. ثالثاً، این همکاری نشان‌دهنده‌ی پتانسیل عظیم همکاری هوشمندانه‌ی بخش خصوصی با نهادهای حاکمیتی است.
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.