چگونه گوشی خود را در سامانه همتا رجیستر و فعال کنیم؟

طرح رجیستری گوشی‌های موبایل، که با هدف ساماندهی بازار تلفن همراه و مبارزه با قاچاق کالا در ایران اجرایی شد، به یک بخش جدایی‌ناپذیر از فرآیند خرید گوشی تبدیل شده است. از سال ۱۳۹۷، تمامی دستگاه‌های واردشده به کشور، چه به‌صورت تجاری و چه مسافری، باید در سامانه‌ای به نام «همتا» ثبت شوند. در غیر این صورت، پس از مدت کوتاهی، امکان اتصال به شبکه‌های مخابراتی داخلی و دریافت خدمات از دست خواهد رفت.

در این مقاله، ما به عنوان یک مرجع مطمئن، قصد داریم گام‌به‌گام نحوه رجیستری گوشی و فعالسازی آن در سامانه همتا (سامانه هوشمند مدیریت تجهیزات ارتباطی) را با تمرکز بر حفظ امنیت و اطمینان از اصالت کالا، تشریح کنیم. همچنین به پرسش‌های پرتکرار کاربران درباره گوشی‌های مسافری و نحوه انتقال مالکیت پاسخ می‌دهیم.

مراحل گام‌به‌گام فعالسازی و رجیستری (از صفر تا صد)

• استعلام اصالت: اولین گام قبل از فعالسازی
  • الف. تطبیق شناسه IMEI
  • ب. استعلام از سامانه همتا (پیامک ۷۷۷۷)
• روش‌های فعالسازی گوشی در سامانه همتا (گوشی‌های شرکتی)
  • روش اول: استفاده از کد دستوری (USSD)
  • روش دوم: فعالسازی از طریق وب‌سایت سامانه همتا
• رجیستری و فعالسازی گوشی‌های مسافری (وارداتی توسط شخص)
  • مراحل ثبت و پرداخت گمرکی
• انتقال مالکیت: فرآیندی مهم هنگام فروش گوشی دست دوم
  • نحوه انتقال مالکیت به خریدار جدید

از زمان اجرای رسمی طرح رجیستری گوشی‌های موبایل در ایران، بازار تلفن همراه دچار یک دگرگونی ساختاری شد. هدف اصلی دولت از این طرح، مبارزه با قاچاق کالا و اطمینان از ورود قانونی دستگاه‌ها به بازار بود. در عمل، این قانون کاربران را ملزم ساخت تا هر دستگاه جدیدی که خریداری می‌کنند، اعم از واردات تجاری شرکتی یا واردات مسافری، در سامانه هوشمند مدیریت تجهیزات ارتباطی (همتا) ثبت شود. در غیر این صورت، دستگاه پس از یک بازه زمانی مشخص (معمولاً ۳۰ روز)، امکان اتصال به شبکه‌های مخابراتی را از دست خواهد داد.

با توجه به پیچیدگی‌هایی که گاهی در این فرآیند وجود دارد، لازم است تا خریداران با تمام جزئیات رجیستری گوشی آشنا باشند تا در دام فروشندگان سودجو یا مشکلات فنی سامانه گرفتار نشوند. در این راهنمای جامع، فرآیند فعالسازی، استعلام اصالت، و همچنین روش ثبت گوشی‌های مسافری را تشریح می‌کنیم.

استعلام اصالت: اولین گام قبل از فعالسازی

فرآیند فعالسازی گوشی‌ها در شبکه مخابراتی کشور، با یک مرحله حیاتی آغاز می‌شود: استعلام اصالت کالا. هر خریدار قبل از هرگونه اقدام، باید اطمینان یابد که دستگاهی که در دست دارد، از مبادی قانونی وارد شده است. این مرحله نه تنها ضروری است، بلکه مستقیماً بر تجربه آینده شما از دستگاه تأثیر می‌گذارد.

الف. تطبیق شناسه IMEI

شناسه IMEI (International Mobile Equipment Identity)، کد ۱۵ رقمی منحصربه‌فرد دستگاه شماست. تطبیق این شناسه در سه محل، نشانه اولیه سلامت دستگاه است:

• روی جعبه گوشی: معمولاً در کنار بارکد و سایر مشخصات درج شده است.
• روی برچسب کارت گارانتی/کد فعالسازی: در صورت وجود برچسب‌های رسمی.
• درون خود گوشی: با شماره‌گیری کد دستوری *#۰۶# می‌توانید آن را روی صفحه مشاهده کنید.

تذکر مهم: اگر دستگاه شما دو سیم‌کارته است، حتماً هر دو شناسه IMEI مربوط به هر دو درگاه سیم‌کارت را با اطلاعات روی جعبه مقایسه کنید تا در آینده با مشکل عدم شناسایی یکی از درگاه‌ها مواجه نشوید.

ب. استعلام از سامانه همتا

پس از تطبیق فیزیکی، شناسه IMEI را به شماره ۷۷۷۷ پیامک کنید یا از طریق وب‌سایت همتا استعلام بگیرید. سامانه همتا در پاسخ، وضعیت قانونی گوشی را اعلام می‌کند. این وضعیت می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

• اصالت تأیید شده: برند، مدل و وضعیت ورود (تجاری/مسافری) ذکر می‌شود.
• عدم ثبت یا مغایرت: در این حالت، از خرید گوشی خودداری کنید و به فروشنده اطلاع دهید؛ زیرا عدم ثبت صحیح، منجر به قطع خدمات اپراتوری می‌شود.

روش‌های فعالسازی گوشی در سامانه همتا (گوشی‌های شرکتی)

زمانی که گوشی را به‌صورت قانونی از بازار خریداری می‌کنید، یک کارت یا برچسب حاوی کد فعال سازی رجیستری گوشی درون جعبه موجود است. این کد، سند رسمی انتقال مالکیت دستگاه به نام شماست.

فعالسازی، در واقع فرآیند ثبت IMEI و کد فعالسازی با شماره سیم‌کارت شما در سامانه همتا است و از دو طریق اصلی زیر قابل انجام است:

روش اول: استفاده از کد دستوری (USSD)

این روش برای کاربرانی که دسترسی سریع یا محدود به اینترنت دارند، ساده‌ترین راه حل محسوب می‌شود:

1. ابتدا سیم‌کارت خود را درون گوشی جدید قرار دهید.
2. کد دستوری *۷۷۷۷# را با دستگاه جدید شماره‌گیری کنید.
3. گزینه ۲ (فعال سازی) را از منوی ظاهرشده انتخاب کنید.
4. شناسه ۱۵ رقمی IMEI دستگاه را وارد کنید.
5. شماره سیم‌کارت شما به‌صورت خودکار تأیید می‌شود یا باید آن را وارد کنید.
6. کد فعالسازی ۶ رقمی روی جعبه/کارت را وارد کنید.
7. پس از مشاهده خلاصه اطلاعات، گزینه ۱ (تأیید) را انتخاب کنید.

پس از تأیید نهایی، پیامکی مبنی بر موفقیت‌آمیز بودن فعالسازی و ثبت مالکیت به نام شما ارسال می‌شود.

روش دوم: فعالسازی از طریق وب‌سایت سامانه همتا

این روش برای کاربرانی که فرآیند آنلاین و کنترل بصری را ترجیح می‌دهند، مناسب‌تر است:

1. به وب‌سایت رسمی سامانه همتا رجیستری گوشی مراجعه کنید.
2. با شماره موبایل خود وارد سامانه شوید (با رمز عبور موقت پیامک‌شده).
3. از منوی کاربری، گزینه «فعال‌سازی تلفن همراه» را انتخاب نمایید.
4. در فرم مشخص‌شده، شماره موبایل، IMEI دستگاه و کد فعالسازی را وارد کنید.
5. پس از وارد کردن کد امنیتی، دکمه «فعال‌سازی» را کلیک کنید.

رجیستری و فعالسازی گوشی‌های مسافری (وارداتی توسط شخص)

یکی از بخش‌هایی که بیشترین ابهام را برای کاربران دارد، نحوه رجیستری گوشی مسافری است. اگر گوشی شما توسط خودتان یا یک مسافر از خارج وارد کشور شده و فاقد کد فعالسازی شرکتی است، فرآیند متفاوت است و ابتدا باید عوارض گمرکی دستگاه پرداخت شود.

مراحل ثبت و پرداخت گمرکی:

1. ثبت در سامانه گمرک: مسافر باید با مراجعه به بخش اظهارنامه گمرکی در گمرک جمهوری اسلامی ایران رجیستری گوشی، اطلاعات خود (کد ملی، تاریخ ورود) و IMEI گوشی را ثبت کند.
2. محاسبه و پرداخت عوارض: سیستم، هزینه رجیستری گوشی مسافری با پاسپورت را بر اساس مدل و نرخ ارز مربوطه محاسبه می‌کند. پرداخت به‌صورت آنلاین انجام می‌شود.
3. دریافت کد فعالسازی: پس از پرداخت موفق، گمرک کد فعالسازی مخصوص آن IMEI را به شماره مسافر پیامک می‌کند.
4. فعالسازی نهایی در همتا: پس از دریافت کد، دقیقاً مطابق مراحل بخش ۲، با استفاده از کد دستوری *۷۷۷۷# یا وب‌سایت همتا، دستگاه را فعال کنید.

توجه به محدودیت‌ها: هر کد ملی در طول سال تنها یک بار مجاز به رجیستری یک دستگاه گوشی مسافری است و مهلت قانونی برای پرداخت عوارض و فعالسازی، معمولاً ۳۰ روز پس از تاریخ ورود به کشور است. اگر در این بازه زمانی اقدام نکنید، فعالسازی دستگاه بسیار دشوار یا غیرممکن خواهد شد.

انتقال مالکیت: فرآیندی مهم هنگام فروش گوشی دست دوم

یکی از بزرگ‌ترین مزایای طرح رجیستری، تعیین دقیق مالک دستگاه و جلوگیری از سوءاستفاده‌های احتمالی است. هنگام فروش گوشی کارکرده‌ای که قبلاً به نام شما فعال شده، فرآیند «انتقال مالکیت» الزامی است. عدم انجام این کار، دستگاه را در معرض قطع سرویس برای خریدار قرار می‌دهد و مسئولیت آن همچنان بر عهده شما باقی می‌ماند.

نحوه انتقال مالکیت به خریدار جدید:

1. با استفاده از کد دستوری *۷۷۷۷# یا ورود به پنل کاربری در وب‌سایت همتا، گزینه ۳ (انتقال مالکیت) را انتخاب کنید.
2. شناسه IMEI دستگاهی که قصد فروش آن را دارید، وارد کنید.
3. شماره تلفن سیم‌کارت خریدار جدید را با دقت ثبت نمایید.
4. سامانه همتا یک کد فعالسازی جدید و یک‌بارمصرف را برای خریدار ارسال می‌کند.

خریدار پس از دریافت گوشی و سیم‌کارت خود، باید با استفاده از کد فعالسازی جدیدی که برایش پیامک شده است، فرآیند فعالسازی (مراحل بخش ۲) را انجام دهد تا مالکیت دستگاه به طور کامل و قانونی به وی منتقل شود.

سوالات پرتکرار

در ادامه، به رایج‌ترین سوالاتی که کاربران درباره فرآیند رجیستری و فعالسازی گوشی دارند، پاسخ داده شده است:

1. رجیستری گوشی به چه معناست و چرا انجام می‌شود؟

• رجیستری به معنای ثبت شناسه ۱۵ رقمی IMEI گوشی در سامانه رسمی کشور (همتا) است. این کار تضمین می‌کند که دستگاه به‌صورت قانونی وارد شده و امکان اتصال پایدار به شبکه‌های مخابراتی داخلی برای آن فراهم شود. در غیر این صورت، آنتن گوشی قطع خواهد شد.

2. رجیستری گوشی مسافری با پاسپورت چگونه انجام می‌شود؟

• ابتدا باید اطلاعات گوشی و مسافر در سامانه گمرک جمهوری اسلامی ایران ثبت شود. پس از پرداخت عوارض گمرکی مربوطه، گمرک کد فعالسازی را صادر می‌کند و سپس فعالسازی نهایی در سامانه همتا انجام می‌شود.

3. هزینه رجیستری گوشی مسافری چقدر است؟

• هزینه رجیستری گوشی‌های مسافری مبلغ ثابتی نیست و بر اساس برند، مدل و قیمت ارز مرجع در زمان ورود دستگاه به کشور، توسط سامانه گمرک محاسبه می‌شود..

نکات پایانی

درک صحیح از فرآیند رجیستری گوشی در سامانه همتا، کلید استفاده بدون دردسر از دستگاه موبایل در کشور است. این فرآیند آموزشی و شفاف است و هزینه‌ای که پرداخت می‌شود صرفاً بابت عوارض گمرکی است که باید در زمان ورود کالا به کشور پرداخت شده باشد. با دنبال کردن این راهنما و استفاده از مسیرهای رسمی، می‌توانید از اصالت و فعالسازی صحیح دستگاه خود مطمئن شوید.