دانشمندان: کتاب‌های درسی درباره منشأ حیات اشتباه می‌کنند

برای دهه‌ها، نظریه علمی غالب این بود که ورود اکسیژن به اقیانوس زمین انفجار آوالون در پرکامبرین را ایجاد کرد. این جریان اکسیژن باعث تکامل حیات پیچیده‌تر روی زمین شد. زیست‌کره‌ای که امروز روی زمین داریم، نتیجه این فرایند بود است.

حالا به‌نظر می‌رسد این نظریه درباره منشأ حیات پیچیده اشتباه بوده است. تیمی از دانشمندان بین‌المللی در پژوهشی تازه روی سنگ‌های باستانی نشان داده‌اند که این نظریه احتمالاً باید تغییر کند. در این صورت باید تمام کتاب‌های درسی و آموزشی را از نو نوشت.

«کریستین بیروم» (Christian Bjerrum)، استاد علوم زمین در دانشگاه کپنهاگن و یکی از نویسنده‌های این مقاله، می‌گوید: «اینکه حالا با دقت بالایی می‌دانیم اکسیژن گسترش حیات روی زمین را کنترل نکرده است، داستان کاملاً تازه‌ای را درباره چگونگی ظهور حیات و عوامل تعیین‌کننده موفقیت آن پیش روی ما قرار می‌دهد.»

اکسیژن کمتر، منشأ انفجار آوالون

در این مطالعه، پژوهشگران با دقت به نقشه‌نگاری ترکیب ژئوشیمیایی نمونه‌های سنگی باستانی از کوه‌های عمان در شبه‌جزیره عربستان پرداختند. آن‌ها با بررسی ترکیب این نمونه‌ها دریافتند که احتمالاً جریان اکسیژن بزرگی در کار نبوده است. درواقع حتی در زمان انفجار، اکسیژن موجود در اقیانوس سراسری زمین از سال‌های قبل کمتر بوده است.

بیروم می‌گوید: «اندازه‌گیری‌های ما تصویری خوب از غلظت اکسیژن در اقیانوس زمین در آن زمان ارائه می‌دهد و برای ما واضح است که هنگام شروع تکامل جانوران پیشرفته و غلبه آن‌ها بر زمین هیچ افزایش بزرگی در مقدار اکسیژن وجود نداشت؛ درحقیقت، حتی اندکی کاهش در کار بود.»

پژوهشگران همچنان فکر می‌کنند سطح اکسیژن نقشی کلیدی در تکثیر گونه‌های چندسلولی داشته است؛ اما می‌گویند این کاهش اکسیژن بود که در نقش عامل نهایی ظاهر شد.

بیروم می‌گوید: «جالب است که انفجار ارگانیسم‌های چندسلولی هم‌زمان با غلظت پایین اکسیژن اتمسفری و اقیانوسی رخ داد. این نشان داد که ارگانیسم‌ها از سطح اکسیژن کمتر بهره بردند و توانستند به‌آرامی گسترش یابند. هم‌زمان شیمی آب به‌طور طبیعی از سلول‌های تنه آن‌ها حفاظت می‌کرد.»