خودنمایی دنباله‌دار سوچینشان اتلس در آسمان پس از قرن‌ها؛ از تماشای آن غافل نشوید

دنباله دار «C/2023 A3» که با نام «سوچینشان اتلس» نیز شناخته می‌شود، 9 تا 25 مهرماه امسال، حدود یک ساعت قبل از طلوع آفتاب با چشم غیرمسلح قابل‌مشاهده خواهد بود. این دنباله‌دار هر 80 هزار سال یک بار به خورشید نزدیک می‌شود و حالا پس از قرن‌ها، دوباره در مسیر دیدار دوباره با خورشید قرار گرفته است. براساس پیش‌بینی‌ها، این دنباله‌دار 19 مهرماه به‌خوبی در آسمان دیده خواهد شد و انتظار می‌رود به درخشندگی قابل‌توجهی برسد.

دنباله‌دار سوچینشان اتلس

سال گذشته، تلسکوپ‌هایATLAS دنباله دار C/2023 A3 را کشف کرد. این دنباله‌دار دوره تناوب بسیار طولانی برابر 80 هزار سال دارد؛ به این معنی که آخرین‌ بار زمانی به منظومه شمسی ما نزدیک شده بود که تمدن‌های انسانی تازه شکل گرفته بودند. درحال‌حاضر C/2023 A3 با سرعت حدود 290.66 کیلومتربرساعت به خورشید نزدیک می‌شود.

دنباله‌دار سوچینشان اتلس از معدود دنباله‌دارهای نادر است که می‌توان با چشم غیرمسلح نیز آن را دید؛ به‌ همین‌ دلیل توجه‌ بسیاری را جلب کرده است. درحال‌حاضر، این دنباله‌دار در صورت فلکی سکستان حضور دارد و حدود یک ساعت پیش از طلوع خورشید در آسمان نیمکره شمالی زمین ظاهر می‌شود. موقعیت دنباله‌دار C/2023 A3 را می‌توانید به‌صورت آنلاین از طریق این لینک ببینید.

به گفته اخترشناسان، دنباله دار سوچینشان اتلس 28 سپتامبر 2024 (7 مهرماه) کم‌ترین فاصله را با خورشید (حضیض)، 0.391 واحد نجومی (AU)، خواهد داشت. در این وضعیت، دم دنباله‌دار به بلندترین حدش می‌رسد. 12 اکتبر (21 مهرماه) نیز این دنباله‌دار به نزدیک‌ترین فاصله خود از زمین، AU 0.47، خواهد رسید و می‌توانیم آن را با چشم غیرمسلح رصد کنیم.

آیا واقعاً این اتفاق می‌افتد؟

اخترشناسان می‌گویند محاسبات نتایج امیدوارکننده‌ای مبنی بر قابلیت رصد دنباله دار C/2023 A3 با چشم غیرمسلح را نشان داده‌اند؛ بااین‌حال می‌گویند باید در نظر داشت دنباله‌دارها اغلب بی‌ثبات هستند و پیش‌بینی رفتارشان دشوار است؛ بنابراین برای رصد دقیق‌تر بهتر است دوربین دوچشمی همراه داشته باشد.

انتظار می‌رود سال 2237، C/2023 A3 در فاصله AU200 از خورشید قرار بگیرد.

چه زمانی C/2023 A3 را رصد کنیم؟

درحال‌حاضر این دنباله‌دار کمی قبل از طلوع آفتاب (حدود یک ساعت قبل)، در چند درجه بالاتر از افق شرقی-جنوب ظاهر می‌شود. در برخی مناطق عرض‌های جغرافیایی شمالی،C/2023 A3 با چشم غیرمسلح قابل‌رؤیت خواهد بود.

اگرچه تا پایان سپتامبر 2024 (9 مهرماه)، C/2023 A3 درخشندگی بالایی (قدر 0.6+) خواهد داشت، اما رصد آن در اغلب مناطق ازجمله ایران، با‌توجه‌به اینکه دنباله‌دار درست قبل از طلوع خورشید در آسمان بالا می‌آید، کمی دشوار خواهد بود. در آخر سپتامبر–اوایل اکتبر، این دنباله‌دار در آسمان سپیده‌دم در نزدیکی صورت فلکی مار آبی و پیاله قرار خواهد داشت.

بهترین زمان برای مشاهده دنباله‌دار C/2023 A3 در آسمان شب 10 اکتبر 2024 (19 مهرماه) است که به‌سمت آسمان عصر حرکت می‌کند. در این زمان، انتظار می‌رود دنباله‌دار کمی کم‌نور شده باشد اما هنوز درخشندگی آن در حدود 0.8+ بوده و پس از غروب آفتاب در افق غربی قابل‌مشاهده خواهد بود.

اواسط اکتبر 2024، سوچینشان اتلس همچنان به‌عنوان شی‌ئی درخشان با قدر 1+ قابل‌مشاهده خواهد بود و حدود 3 ساعت پس از غروب آفتاب، غروب خواهد کرد. این زمان فرصت مناسبی برای مشاهده این پدیده آسمانی است. برای افرادی که در مناطق نزدیک به خط استوا هستند، این دنباله‌دار تا 2 اکتبر 2024 قابل‌مشاهده خواهد بود.

هنگام رصد سوچینشان اتلس، چه‌چیزهایی خواهیم دید؟

فارغ از اینکه با چه ابزاری دنباله‌دار را رصد می‌کنید، احتمالاً دم غبارآلود و قابل‌توجهی را مشاهده خواهید کرد. این دم به‌دلیل ذوب‌شدن یخ‌ها و آزادشدن گردوغبار از هسته دنباله‌دار، به هنگام نزدیک‌شدن به خورشید به‌وجود می‌آید. میزان دقیق درخشندگی این دنباله‌دار هنوز به‌طور دقیق مشخص نشده است، اما برخی اخترشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که ممکن است به سطح درخشندگی بالایی برسد و حتی درخشان‌تر از ستاره‌های معمولی در آسمان شب باشد.

تاریخچه کشف دنباله دار C/2023 A3

سوچینشان اتلس را اولین‌ بار 9 ژانویه ۲۰۲۳ تلسکوپ‌های ATLAS در آفریقای جنوبی شناسایی کردند. پس از کشف اولیه، ستاره‌شناسان در رصدخانه سوچین‌شان در چین به‌طور مستقل، این دنباله‌دار را براساس تصاویری که در ژانویه ۲۰۲۳ گرفته شده بود، کشف کردند.

به‌دلیل مشارکت پروژه ATLAS و رصدخانه سوچین‌شان در کشف آن، این دنباله‌دار معمولاً به‌عنوان «سوچینشان اتلس» شناخته می‌شود. درنهایت، نام رسمی که اتحادیه بین‌المللی نجوم (IAU) به این دنباله‌دار داده، C/2023 A3 است:

• حرف C نشان‌دهنده‌ دنباله‌دار غیرتناوبی است (دنباله‌داری که به احتمال زیاد فقط یک بار از منظومه شمسی عبور می‌کند).
• 2023 سال کشف دنباله‌دار است.
• حرف A بیانگر این است که دنباله‌دار نیمه اول ژانویه کشف شده.
• عدد 3 به این معنی است که این سومین دنباله‌داری است که نیمه اول ژانویه کشف شده.

زمان کشف، C/2023 A3 تقریباً AU ۷.۳ از خورشید فاصله داشت. این دنباله‌دار با قدر حدود ۱۸ می‌درخشید و با سرعت قابل‌توجه ۲۹۰,۶۶۴ کیلومتر بر ساعت درحال حرکت بود.

جمع‌بندی

در این مطلب مرور کوتاهی بر دنباله‌دار C/2023 A3 داشتیم و ویژگی‌ها و زمان ظاهر شدن این ستاره منحصربه‌فرد را در آسمان شب بررسی کردیم. این دنباله‌دار احتمالاً در ایران نیز مشاهده بشود.

کشف دنباله‌دار سوچینشان اتلس نمونه‌ای از قدرت تکنیک‌های نجومی مدرن و تلاش‌های مشترک در مشاهدات فضایی است. این دنباله‌دار فرصتی نادر برای علاقه‌مندان به آسمان شب است تا شاهد پدیده طبیعی خارق‌العاده باشند. اگر همه‌چیز طبق برنامه پیش برود، C/2023 A3 به یکی از بزرگ‌ترین نمایش‌های آسمانی قرن تبدیل خواهد شد.

اگر به رصد سوچینشان اتلس علاقه‌ دارید، بهتر است هم‌اکنون تقویم‌هایتان را علامت بزنید. طی روزهای آینده، ما در دیجیاتو اخبار دنباله‌دار C/2023 A3 را پوشش خواهیم داد. برای اطلاع از جزئیات این رویداد آسمانی ما را دنبال کنید. درصورتی‌که توانستید از این دنباله‌دار عکس بگیرید، آن را با ما به اشتراک بگذارید.

سؤالات متداول