در نشست «بیست‌سالگی ویکی‌پدیای فارسی» مطرح شد: ویکی‌پدیا در زمینه کسب‌وکارها ضعیف عمل کرده است
در این نشست به نزدیکی ویکی‌پدیا به اکوسیستم نوآوری و کسب‌وکارها و همچنین چالش‌های موجود پرداخته شد.
در دیجیاتو ثبت‌نام کنید
جهت بهره‌مندی و دسترسی به امکانات ویژه و بخش‌های مختلف در دیجیاتو عضو ویژه دیجیاتو شوید.
عضویت در دیجیاتوتازههای تکنولوژی
ویکی‌نویسان ویکی‌پدیای فارسی باور دارند که این مجموعه درزمینه صفحات متعلق به کسب‌وکارها ضعیف عمل کرده است. آن‌ها تأکید دارند که ویکی‌پدیای فارسی باید در شاخص‌های مربوط به موضوع‌هایی همچون شرایطی که یک شرکت یا شخص می‌تواند صفحه داشته باشد، بازنگری شود و خط‌‌مشی‌ها به‌روزرسانی گردد.
نشست پنلی ویکی‌پدیای فارسی به مناسبت بیست‌سالگی فعالیت این مجموعه و رسیدن به یک میلیون مقاله، در این مجموعه برگزار شد. در این نشست، «مانی قاسمی»، بنیان‌گذار دیجیاتو به‌عنوان مدیر پنل، ویکی‌نویسان و سایر فعالان این حوزه حضور داشتند.
«مرتضی مستوفی»، یکی از ویکی‌نویسان ویکی‌پدیای فارسی که با نام کاربری «مرتضی» فعالیت دارد، در این نشست درباره سطح‌بندی مختلف کاربران در ویکی‌پدیا اعلام کرد: «با توجه به اهمیت صحت اطلاعات در جامعه ویکی‌پدیا، کاربران می‌توانند با به‌اشتراک‌گذاری اطلاعاتشان، منتظر رأی مثبت یا منفی ویکی‌پدیا باشند. اگر اجماع بر آن شد که یک کاربر دارای دسترسی در بحث ویرایش باشد، می‌تواند براساس اعتمادی که جامعه ویکی‌پدیا به آن شخص دارد، دسترسی ویرایشگر را کسب کند.»
او درخصوص مدیریت و کاهش اشتباهات در ویکی‌پدیا گفت: «برای مدیریت ریسک و کاهش اشتباهات درزمینه انتشار اطلاعات، دسترسی‌های بالاتری را به کاربران ویکی‌پدیا اختصاص دادیم. مثلاً کاربرانی که دچار خطا در انتشار اطلاعات می‌شوند، در بازه زمانی‌های متفاوت، مثلاً موقت یا دائم مسدود می‌شوند.»
سرشناسی با شهرت تفاوت دارد
مستوفی با تأکید بر گستردگی جامعه مخاطب ویکی‌پدیا اعلام کرد مهم‌ترین ویژگی داشتن یک صفحه در آن برای مجموعه‌ها و اشخاص، «سرشناسی» آن‌هاست: «سرشناسی یک کاربر زمانی احراز و موردقبول واقع می‌گردد که دو منبع مستقل، بدون وجود سوگیری، پوشش کافی مثل انتشار مقاله و مطالب، درمورد یک شخص داده باشند.»
به گفته مستوفی، از نظر ویکی‌پدیا، شهرت با سرشناسی متفاوت است و آنچه که از اعتبار برخوردار است، سرشناسی محسوب می‌شود. او درمورد تفاوت شهرت و سرشناسی و معیار ویکی‌پدیا دراین‌باره تشریح کرد: «شهرت این‌گونه است که یک‌سری از آدم‌ها از نظر مردم ایران شناخته‌شده هستند اما براساس چهارچوب‌های ویکی‌پدیا، سرشناسی ندارند. بسیاری از افراد در بازه زمانی محدودی می‌توانند مشهور شوند. دراین‌خصوص معیار سرشناسی ویکی‌پدیا این است که دو منبع معتبر آن را پوشش داده باشند. منظور از منبع معتبر مثل مجله، تلویزیون و رسانه است. باید در درون خودش دارای معیارهای درستی برای انتشار داشته باشد و شخصی نباشد.»
مستوفی معتقد است که یک پادکست به‌دلیل شخصی‌بودن نوع فعالیت، نمی‌تواند جزء منابع قابل استناد قرار بگیرد، اما مطالبی که در یک ژورنال یا روزنامه منتشر می‌شود، از فیلترها و کانال‌های متعددی عبور می‌کند. به گفته مستوفی، ویکی‌پدیا در حوزه کسب‌وکار ضعیف عمل می‌کند؛ اگرچه دلایل قابل‌پذیرشی دراین‌باره وجود دارد: «یکی از دلایل مهم آن کمبود منابع درزمینه شرکت‌هاست. ویکی‌پدیا تنها آیینه‌ای است برای انعکاس آنچه که در سایر صفحه‌های معتبر منتشر شده و خودش تحقیق دست اول و اختصاصی در موضوع خاصی انجام نمی‌دهد.»
به گفته ویکی‌نویسان، ویکی‌پدیای فارسی از داشتن صفحه کسبوکارهای بزرگ استقبال می‌کند، اما نکته مهمی که در این وهله وجود دارد این است که بسیاری از کاربران این اقدام را حمل بر تبلیغات، سوگیری یا رپورتاژ می‌دانند. آن‌ها باور دارند که جامعه ویکی‌پدیا در این راستا اتفاق‌نظر دارد که شاخص‌های مربوط به این موضوع باید بازنگری شده و به‌روزرسانی شود.
بخشی از شهرت در دنیای امروزی مربوط به ردپای دیجیتال است
«مجید کثیری»، مدیرعامل وب‌سایت اخبار رسمی، وب‌سایت‌های بخش خصوصی نظیر دیجیاتو و زومیت را جزو منابع سرشناس دانست که بارها در صفحات ویکی‌پدیا به آن‌ها استناد شده است. او درخصوص اعتبار و منبع دانستن برخی رسانههای فعال بخش خصوصی گفت: «یک‌سری رسانه‌ها می‌توانند بسیار قابل استناد و جزو منبع اصلی شناخته شوند، اما این استناد تنها می‌تواند در حوزه‌های مشخصی باشد و به‌طور کامل و مطلق نمی‌توان آن‌ها را منابع تمامی اخبار دانست. منابع ثانویه نیز در این وهله از نظر نقدهای مستقلی که می‌توانند داشته باشند، حائز اهمیت هستند.»
او درخصوص صفحه کاربران در ویکی‌پدیای فارسی گفت: «با معیارهای مختلفی ارزیابی می‌شود و یک صفحه به‌راحتی حذف نمی‌شود. درواقع این فرصت به شخص موردنظر داده می‌شود که به صفحه موردنظر خود منابع و اطلاعات کافی اضافه کرده و انسجام کلی ایجاد کند و اگر طبق معیارها نباشد، حذف می‌شود.»
کثیری باور دارد که بخش مهمی از شهرت در دنیای امروزی پیرامون ردپای دیجیتال است: «ما در پروژه‌های روابط‌عمومی خود سعی کردیم که یک صفحه مجازی ویکی‌پدیا برای مشتریان خود بخریم، اما دیدیم این کار اصلاً شدنی نیست.» او معتقد است که صفحه ویکی‌پدیا داشتن تبدیل به یک ابزار تبلیغاتی برای برخی شرکت‌ها شده و این نگاه باید به‌روز شود.
چالش‌های استقبال ویکی‌پدیای فارسی از کسب‌وکارها
در بخشی از این رویداد «مهدی امیرپور»، مدیر روابط‌عمومی شرکت دیجی‌کالا، درخصوص تجربه این شرکت در تعامل با ویکی‌پدیای فارسی توضیح داد: «یکی از چالش‌های بزرگ شرکت دیجی‌کالا بحث مالکیت و اتصال با حاکمیت بود که در رسانه‌هایی ازجمله ایران اینترنشنال، اخباری تنها براساس حدس‌وگمان و پیش‌بینی‌های سیاسی منتشر می‌شد. ویکی‌پدیا جلوی ویرایش و انتشار این اخبار را گرفت. تیم ویکی‌پدیای فارسی خودشان بر مقاله دیجی‌کالا متمرکز بودند و به ویرایش پرداختند. هم‌زمان با این اتفاقات نیز دیجی‌کالا در صفحه خود به توضیح و شفاف‌سازی مالکیت‌ها و شاخص‌های مهم خود پرداخت و ما تجربه خوبی با ویکی‌پدیای فارسی در این زمینه داشتیم.»
او ادامه داد: «موضوع مالکیت دیجی‌کالا تاکنون بسیار موردتوجه قرار گرفته و در یک سال گذشته، با توجه به آمارهای ارائه‌شده از سوی ویکی‌پدیای فارسی، صفحه دیجی‌کالا در ویکی‌پدیا 2 میلیون و چندصد هزار بار دیده شده و تنها مقاله‌ای است که جنسی نیست و از برترین مقاله‌ها محسوب می‌شود. این موضوع برای مدیران و اعضای هیئت‌مدیره بسیار جالب بود و ویکی‌پدیا در راستای جلوگیری از انتشار بی‌رویه اطلاعات، نقش اساسی ایفا کرده است.»
مدیر روابط‌عمومی دیجی‌کالا عدم دسترسی افراد و کاربران عادی به مقاله‌ها و دانشنامه‌های رسمی را خدمت بزرگی در عرصه رسانه دانست و دراین‌خصوص گفت: «مواردی وجود دارد که اطلاعات نادرستی در صفحه دیجی‌کالا وارد شود، اما مکانیزم خود ویکی‌پدیا درمورد مقاله‌های پربازدید این‌گونه است که خودش به ویرایش اشکالات بپردازد و درنتیجه خروجی مثبتی حاصل می‌شود.»
چالش‌های ویکی‌پدیای فارسی از منظر ویکی‌نویسان: تعارض در منافع، غرض‌ورزی و سوگیری ذاتی
مستوفی افزود: «زمانی که من درحال تدوین مقاله‌ای درخصوص بیمه ایران و بانک صادرات بودم، با این مسئله مواجه شدم و تعداد مقاله‌های منتشرشده مستند در این زمینه بسیار بسیار کم و حتی انگشت‌شمار بود. نکته دیگری که وجود دارد این است که از جانب کاربران ویکی‌پدیا، حساسیت‌های زیادی وجود دارد. بسیاری برای شرکتی که به‌عنوان شخص حقوقی سرشناس نیست، صرفاً برای رزومه‌سازی و اعتبار بخشیدن، اقدام به ساختن صفحه می‌کنند تا امتیازات را بالا برده و یا عملکرد بالاتری در بحث دیجیتال مارکتینگ داشته باشند که همین عملکرد باعث می‌شود از لینک‌های اشتباهی برای بالابردن سئوی خود استفاده کنند که مشکلات زیادی را به‌وجود می‌آورد.»
«بهزاد»، یکی از ویکی‌نویسان سابق، مهم‌ترین چالش‌های ویکی‌پدیای فارسی را کمبود کاربر و کاربر فعال دانست که سبب عدم اجماع برای مشخص‌کردن معیارها و چهارچوب‌های سرشناسی می‌شود. او همچنین معتقد است تعداد کاربرانی که به تولید محتوای زرد نمی‌پردازند، بسیار محدود است: «عدم وجود کاربران خوب و فعال باعث می‌شود ما نتوانیم اجماعی ایجاد کنیم که شرکت‌های تازه‌تأسیس و یا حتی شرکت‌های بزرگ و شناخته‌شده معیاری برای سرشناسی داشته باشند. در همین راستا، ما چالش‌های بسیاری را برای ایجاد معیارهای مشخص متحمل شدیم و بسیاری از شرکت‌ها، مثل شرکت‌های حوزه آی‌تی، معیار خاصی برای سرشناسی ندارند. ازاین‌رو ملزم به رعایت معیارهای جمعی هستیم که منجر به پاک‌شدن و حذف بسیاری از مقاله‌ها می‌شود.»
به گفته ویکی‌نویسان، وجود عمده چالش‌ها در ویکی‌پدیای فارسی به‌دلیل تعارض در منافع، غرض‌ورزی و سوگیری ذاتی است. ازاین‌رو، کسبوکارهای ایرانی با تناقض منافع در پرتفوی‌سازی روبه‌رو هستند که مشکلات عمیق و اساسی به‌وجود می‌آورد.
برای گفتگو با کاربران ثبت نام کنید یا وارد حساب کاربری خود شوید.