DLNA چیست و آیا هنوز کاربرد دارد؟

عبارت DLNA در اصل مخفف Digital Living Network Alliance است و اگر بخواهیم آن را به فارسی انتقال دهیم شاید بهترین مفهوم برای توصیف آن عبارت شبکه یکپارچه ی زندگی دیجیتالی باشد. این استاندارد تجاری توسط سونی ایجاد گردید و با ایجاد شدنش ابزارهایی روانه ی بازار شد که در صورت یدک کشیدن عبارت سازگار با DLNA محبوبیتشان در نزد کاربران بیشتر میشد.

ابزارهای چند رسانه ای تحت شبکه از قبیل کنسول های بازی، سینماهای خانگی، اسپیکرها، ابزارهای ذخیره سازی و تلفن های هوشمند بسیاری در حال حاضر وجود دارند که دارای مجوز سازگاری با DLNA‌ هستند. علاوه بر این نرم افزارها نیز می توانند با DLNA سازگار باشند برای مثال نرم افزار ویندوز مدیا پلیر که به احتمال زیاد اکثر شما با آن آشنا هستید از این استاندارد پشتیبانی به عمل می آورد.

در اصل ابزارهای سازگار با DLNA از یک پروتکل استاندارد برای ارتباط با یکدیگر استفاده می نمایند و به جای اینکه هر شرکت استاندارد و پروتکل جدیدی را برای ارتباط بین ابزارهای تولیدی خود و استریم کردن فایل ها بر روی شبکه های محلی تعریف نماید یک استاندارد کلی توسط کمپانی سونی با عنوان DLNA تعریف شده است که همه ی برندها از آن پیروی می نمایند. به این ترتیب شما می توانید دو ابزار از برندهای متفاوت بخرید و از یکی از آنها بر روی دیگری فایل های چند رسانه ای را استریم و پخش کند و همه ای اینها در حالیست که سازگاری این دو ابزار هرگز با یکدیگر در زمان تولید تست نشده است.

در ادامه با دیجیاتو همراه باشید تا در مورد استاندارد DLNA نکات بیشتری را بدانید.

پلی استیشن ۳، اکس باکس ۳۶۰، اکس باکس وان و... همگی از DLNA پشتیبانی به عمل می آورند و در نرم افزارهای چند رسانه ای مانند ویندوز مدیا پلیر، XBMC، Plex و... نیز به صورت پیش فرض و بدون نیاز به هیچ ابزار جانبی پشتیبانی از DLNA‌ در نظر گرفته شده است و نکته مثبت در اینجاست که نرم افزارها با پشتیبانی از DLNA برای پلتفرمهای بسیار متفاوتی ارائه شده اند. شما حتی می توانید در بازار تلویزیونها و سیستم های صوتی را مشاهده کنید که دارای سازگاری با DLNA‌ هستند.

DLNA چگونه کار می کند؟

ابزارهای سازگار با DLNA در اصل از UPnP یا مجموعه ای از پروتکل های شبکه با عنوان Universal Plug and Play استفاده می نمایند تا یکدیگر را بر روی یک شبکه ی محلی پیدا کرده و با هم ارتباط برقرار نمایند این ابزارها به کلاس های متفاوتی تقسیم می شوند. برای مثال:

• یک مدیا سرور دیجیتالی که محتوا بر روی آن ذخیره سازی شده و در دسترس سایر ابزارهای موجود بر روی شبکه محلی قرار می گیرد. این سرور می تواند یک ابزار ذخیره سازی اطلاعات (NAS) با پشتیبانی از DLNA باشد یا یک کامپیوتر شخصی که بر روی آن یک نرم افزار سازگار با DLNA مثل ویندوز مدیا پلیر اجرا شده است.
• یک پخش کننده محتوای چند رسانه ای دیجیتال که می تواند محتوایی که مدیا سرور ارائه می نماید را پیدا کرده و پخش نماید مثل کنسولهای بازی با پشتیبانی از DLNA یا سیستم های سینمای خانگی و... هر کدام از این ابزارها قادر هستند فایل های موجود بر روی سرور را مرور کرده و سپس فایل موردنظر و انتخابی را پخش نمایند.
• یک کنترلر چند رسانه ای دیجیتال که قادر به یافتن فایل ها بر روی سرور بوده و سپس تفسیر می نماید که ابزار پخش کننده کدام فایل را از روی سرور شروع به پخش نماید، برای ساده تر شدن موضوع می توان یک تلفن هوشمند را مثال زد که ابتدا کاربر را قادر می سازد فایل های روی سرور را مرور کرده و سپس به تلویزیون اطلاع میدهد فایل انتخابی کاربر کدام است و تلویزیون به سراغ سرور رفته و آن فایل را پخش می کند.
• پرینتری که از DLNA پشتیبانی به عمل بیاورد. با چنین پرینتری در صورتیکه یک دوربین دیجیتالی با پشتیبانی از ارتباط با شبکه های بی سیم و استاندارد DLNA داشته باشید می توانید مستقیماً عکس های خود را از روی دروبین به پرینتر فرستاده و آنها را پرینت کنید.

البته لیست یاد شده لیست کاملی از ابزارهایی که می توانند از DLNA پشتیبانی به عمل بیاورند نیست و هنوز می توان کلاس های گوناگون دیگری را نیز تعریف نمود.

ابزارهای دارای پشتیبانی DLNA می بایست یکدیگر را به صورت کاملاً اتوماتیک بر روی شبکه ی محلی و خانگی پیدا کنند البته با این پیش فرض که قابلیت DLNA در آنها و از طریق گزینه ی مرتبط فعال گردیده باشد. برای مثال می توانید از گزینه ی Play یا پخش در ویندوز مدیا پلیر جهت پخش یک فایل ویدئویی بر روی کنسول بازی اکس باکس استفاده کنید در این شرایط کامپیوتر شخصی شما کنسول بازی را متوجه می کند که مقصد پخش این فایل است و به کنسول اطلاع می دهد که لازم است فایل را استریم کرده و به کاربر بر روی نمایشگری که به آن متصل شده نمایش دهد.

DLNA محصولی متعلق به سال ۲۰۰۳ است

استاندارد DLNA حدود ۱۰ سال پیش و در سال ۲۰۰۳ پدید آمد که در آن زمان دنیای چند رسانه یی ها و همینطور اینترنت بسیار نسبت به آنچه در حال حاضر می شناسیم متفاوت بود.

در اصل این استاندارد را می توان متعلق به زمانی دانست که ذخیره سازی فایل های چند رسانه یی به صورت محلی به شکل وسیعی بین کاربران رایج بود و آنها عادت داشتند این نوع از فایل های خود را بر روی یک مدیا سرور قرار داده که معمولاً هم یک کامپیوتر شخصی با هارد دیسکی حجیم بود و سپس از DLNA برای پخش این فایل های بر روی سایر ابزارها استفاده می کردند، در حال حاضر و در بسیاری از کشورهای توسعه یافته با ارائه شدن سرویس هایی همچون Hulu، نت فلیکس و... کاربرد DLNA که به صورت محلی و بر روی شبکه های خانگی است تا حد زیادی کاهش یافته.

DLNA از فرمت های رایجی مانند Mp3، ویدئوهای Mp4، WMV9 پشتیبانی به عمل می آورد ولی متاسفانه از فرمت هایی مانند WMV10، MKV یا AVI و فرمت صوتی بدون افت کیفیت FLAC را پشتیبانی نمی کند. این استاندارد حتی در فرمت هایی که پشتیبانی می کند نیز محدودیت هایی را داراست و ممکن است نتواند برخی از فایل های Mp4 با رزلوشن و یا بیت ریت بالا را پخش نماید. برخی از نرم افزارهایی که DLNA را پشتیبانی می کنند برای رفع این نقص در حین ارسال فایل ها به مقصد اقدام به تبدیل آنها به فرمت های قابل قبول برای DLNA می نمایند.

همچنین این استاندارد قادر نیست مانند ایر پلی از اپل یا کروم کست از گوگل تصویری که بر روی نمایشگر یک ابزار مشاهده می نمایید را بر روی نمایشگر یک ابزار دیگر انتقال دهد و حتما برای نمایش ویدئو لازم است فایل محلی آن در عملیات پخش دخیل باشد.

DLNA و زمان بازنشستگی

احتمال اینکه شما ابزاری با پشتیبانی از DLNA در اختیار داشته باشید بسیار بالا است ولی با این وجود به شکل واضحی به نظر می رسد DLNA در حال بازنشسته شدن است. بنیانگذار این استاندارد یعنی سونی در آخرین محصول خودش پلی استیشن ۴ از پشتیبانی از آن سر باز زده است و این کنسول فاقد DLNA‌ است هر چند در طرف مقابل رقیب این برند یعنی مایکروسافت از DLNA در اکس باکس وان پشتیبانی به عمل آورده. محصولات اپل نیز هرگز از DLNA پشتیبانی نکرده اند و مسلماً در آینده نیز برنامه ای برای اینکار نخواهند داشت.

DLNA برای دنیایی طراحی گردیده بود که در آن ذخیره سازی محلی فایل ها به شدت رواج داشت و در دنیای فعلی که سرویس های استریم به صورت آنلاین و ذخیره سازی بر روی فضاهای ابری به شدت جا افتاده و کاربردی شده است وجود چنین استانداردی چندان ضروری به نظر نمی رسد و می توان گفت به زودی ابزارهای بیشتری عرضه خواهند شد که این استاندارد را به فراموشی سپرده اند خصوصاً که پشتیبانی از فرمت های گوناگون فایل های چند رسانه یی توسط آن به شدت محدود بوده و به نظر نمی رسد قرار باشد به روز رسانی جدی در مورد این مسئله صورت بگیرد.