آیا ویندوز اوپن سورس خواهد شد؟

به نظر می رسد بر اساس گفته های یکی از مهندسین شاغل در مایکروسافت شاید در آینده ای نزدیک یکی از غیر ممکن ها در مورد این شرکت عاقبت ممکن گردد.

Mark Russinovich، مهندس ساکن در کمپانی ردموندی طی سخنرانی خود در کنفرانس ChefCon، که تمرکز اصلی آن بر مباحث مرتبط به دنیای نرم افزارهای کد باز است اعلام داشته: "در آینده کاملاً این احتمال وجود دارد که سرانجام ویندوز بدل به یک محصول اوپن سورس گردد."

Wired به نقل از Russinovich می نویسد "این مایکروسافتی جدید است" و حالا از رویکردهایی در آن سخن به میان می آید که تا به امروز هیچکس انتظار شنیدن شان را نداشته.

در ادامه با دیجیاتو همراه باشید.

در دنیای نرم افزار، سیستم عامل ها به دو دسته ی اصلی اوپن سورس (کد باز) و Closed Source تقسیم می شوند. در دسته ی دوم که شامل دو محصول بسیار کلیدی یعنی ویندوز مایکروسافت و OS X اپل نیز می گردد کدهای تشکیل دهنده ی اجزا نرم افزار، در اختیار عموم و همینطور جوامع مرتبط قرار نداشته و تنها در انحصار کمپانی تولید کننده هستند، از همین رو به آنها عبارت Closed Source یا منبع بسته اتلاق می گردد.

سوی دیگر ماجرا نرم افزارها و سیستم عامل های اوپن سورس یا منبع باز قرار دارند که اجازه می دهند جوامع تکنولوژیک و توسعه دهندگان به هر یک از کدهای اجزای تشکیل دهنده ی محصول دسترسی داشته، آنها را ویرایش نموده و یا حتی توزیع هایی سفارشی شده از یک سیستم عامل را تولید و در اختیار سایر کاربران قرار دهند. ناگفته نماند که به عنوان یکی از بهترین مثال ها در این زمینه می توان به سیستم عامل لینوکس اشاره کرد.

سال های طولانی است که بین هواداران این دو جامعه نزاع وجود دارد و هر یک در دفاع از نرم افزارهای مرتبط استدلال هایی خاص را بیان می نمایند. مشتاقان دنیای اوپن سورس بر این باور هستند که دسترسی سایرین به کدهای یک محصول سبب می گردد تا روند بهینه و ایمن سازی نرم افزار تسریع شده و در نهایت پلتفرمی پایدارتر و قابل اعتمادتر پدید آید.

اما در مورد مایکروسافت اوضاع اندکی فرق دارد، شرکت مورد بحث تا پیش از این و خصوصاً تا یکی دو سال قبل کاملاً بر روی کدهای محصولات تولیدی خود سلطه ی مسلم داشت و ابداً حاضر نبود آنها را در اختیار عموم قرار دهد؛ سیاستی که تا حد زیادی سبب برتری آنها گشت و باعث شد این غول نرم افزار در طول چهار دهه درآمد و سودی کلان را کسب کند.

بدل شدن ویندوز به یک نرم افزار کد باز حکایت از تغییری جدی در ساختارها و همینطور دیدگاه ردموندی ها دارد. سیستم عامل ساخته و پرداخته شده در مایکروسافت طی ایامی که سکان هدایت در دستان گیتس و پس از آن بالمر قرار داشت، به عنوان سرزمینی مقدس محسوب می گشت که هیچ شخص ثالثی اجازه ی ورود به آن را پیدا نمی کرد. در اختیار داشتن یک پلتفرم بسته همانند ویندوز بدین معناست که شرکت تولید کننده روند عرضه، تجربه ی کاربری و همینطور سیکل های درآمد حاصله را به صورت کامل در کنترل خودش داشته و بر همه ی آنها به شیوه ی دلخواه نظارت می نماید.

اما طی سال گذشته و با روی کار آمدن نادلا موارد بسیاری دستخوش تغییر شده اند و مایکروسافت نه به یکباره ولی اندک اندک در حال عوض کردن مسیرش است. غول تکنولوژی ساکن ردموند عملاً دیگر یک کمپانی نرم افزاری صرف به حساب نمی آید؛ مدیر عامل جدید به جد اعلام کرد آنها آینده نگری نموده و تمرکز خودشان را بر روی پلتفرم های موبایل و کلاود انتقال داده اند.

نادلا تلاش دارد تا به جای ویندوز از سرویسی مانند آفیس ۳۶۵ کسب درآمد نماید؛ نرم افزاهای سنتی مانند اکسل و Word را بدل به محصولاتی مبتنی بر خدمات ابری کرده و فارغ از اینکه کاربر از چه سیستم عاملی استفاده می نماید جذب این ابزارها گشته و تمایل به پرداخت حق اشتراک پیدا کند.

در طول سال پیش رو قرار است شاهد عرضه ویندوز ۱۰ باشیم و برای اولین بار مایکروسافت این فرصت را فراهم کرده تا کاربران نسخه های قبلی سیستم عاملش بتوانند به رایگان ارتقا به ورژن جدیدتر را تجربه نمایند. البته این همه ی ماجرا نیست و ردموندی ها از این نیز فراتر رفته و حتی کاربرانی که قبلاً ویندوزهای کرک شده را مورد استفاده قرار می دادند نیز، دعوت به بهره گیری از ویندوز ۱۰ نموده اند.

تصمیمات و تغییر و تحولات مورد اشاره آنقدر بزرگ هستند که حالا بتوان صحبت ها در مورد اوپن سورس شدن مهم ترین محصول مایکروسافتی ها یعنی ویندوز را باور نمود. البته نباید از خاطر برد که کمپانی مذکور هنوز خودش اشاره ی مستقیمی بر کد باز شدن سیستم عاملش در آینده نکرده و Wired نیز به نقل از Russinovich می گوید نمی توان در آینده ای نزدیک منتظر ویندوز منبع باز باشیم؛ چنین دگرگونی نیازمند زمان است.

ناگفته نماند یک دهه پیش اگر یکی از مهندسین مایکروسافت با صراحت گفتار کنونی Russinovich به اظهار نظر در مورد کد باز شدن ویندوز می پرداخت دیگر جایی در این شرکت نداشت و به سرعت عذرش خواسته می شد. در واقع گیتس و بالمر طی ایام مدیریت خود ابداً اعتقادی به اوپن سورس شدن سیستم عامل ساخته و پرداخته شده در ردموند نداشتند و کسی که چنین تفکری را دنبال می نمود در تضاد با فرهنگ سازمانی مایکروسافت شناخته می شد.

Jim Allchin، یکی از مدیران پیشین بخش توسعه ی ویندوز، در سال ۲۰۰۱ گفته بود: "محصولات کد باز ویران کننده دارایی های شرکت های نرم افزاری هستند. هیچ چیز برای کسب و کار صنعت نرم افزار مخرب تر از این موضوع نیست." وی در ادامه اظهار کرده بود "لینوکس همانند یک سرطان مخرب است که با هر آنچه تماس پیدا کند آن را آلوده کرده و سپس از بین می برد."

اما گذر زمان سبب می گردد تا هر کسی از آرمان های گذشته خود پا پس بکشد و بپذیرد در مواردی مرتکب اشتباه شده است. سال پیش مایکروسافت طی اقدامی که برای بسیاری یک شگفتی محسوب می شد، فریمورک .Net خودش را اوپن سورس کرد تا توسعه دهندگان بتوانند از آن در سایر پلتفرم ها نیز برای تولید اپلیکیشن بهره بگیرند.

Azure پلتفرمی مبتنی بر کلاود و متعلق به مایکروسافتی ها هم حالا از لینوکس پشتیبانی می کند و بر اساس گزارشی که در سال گذشته انتشار یافته ۲۰ درصد ماشین های میزبان این پلتفرم ویندوزی نبوده و به لینوکس اتکا دارند.

البته یکی از سخنگویان مایکروسافت اخیراً تاکید نموده که هنوز تغییری در سیاست های کلی ویندوز پدید نیامده و مدل تجاری آنهم دستخوش دگرگونی چشم گیری نشده ولی شواهد اینطور نشان می دهند که آینده تحولاتی بزرگ را با خود به همراه دارد.