آیا موبایل های هوشمند واقعا به سلامت ما آسیب می زنند؟

سال ۲۰۱۵ است و تکنولوژی موبایل، به شکل کامل و همه جانبه، خود را در زندگی ما جای داده است. این روزها بیشتر وقتمان توسط کارکردن با موبایل، تبلت و یا سایر گجت های هوشمند و یا پوشیدنی صرف می شود، به شکلی که گاهی، از دنیای پیرامون خود و اتفاقاتش جا می مانیم.

روز به روز تعداد دستگاه های «متصل به هم» در زندگی ما افزایش می یابد و هنوز هم بسیاری از کارشناسان، در خصوص مضر بودن و یا نبودن دستگاه های الکتریکی بر سلامتی ما به اتفاق نظر نرسیده اند. سوال بزرگ آن است که آیا واقعا دستگاه های موبایل و سایر ابزار های الکتریکی، می توانند با تشعشعات و پرتوهای رادیویی خود به سلامت ما آسیب برسانند؟

گروهی ۲۰۰ نفره، متشکل از زیست شناسان و دانشمندان سراسر دنیا بر روی این مسئله در حال تحقیق بوده و از سازمان ملل درخواست دارند تا کمک کند نگرانی هایشان را به گوش مردم جهان برسانند.

بر اساس گزارش سازمان خبری روسیه به نام RT، این دانشمندان از سراسر جهان تلاش می کنند تا توجه سازمان ملل، سازمان بهداشت جهانی و همچنین دولت ها را به این مسئله جلب کنند که باید بر علیه موبایل ها (یا سایر گجت های همراه) که یک میدان الکترومغناطیسی ایجاد می کنند، مقررات سرسختانه ای اعمال گردد.

دکتر مارتین بلنک، از بخش فیزیولوژی و بیوفیزیک دانشگاه کلمبیا و پیشروی تیم ۲۰۰ نفره یاد شده، هشدار می دهد: «اگر به صراحت بخواهم بگویم، تلفن های همراه باعث کشته شدن سلول های بدن ما شده و در نهایت نیز منجر می گردند تا مرگی زودرس را تجربه کنیم. آنچه این روزها خود تولید کرده و به آن اعتیاد نیز پیدا کرده ایم، در حال آسیب رسانی به ماست. پیش از اینکه ادیسون برق را کشف کند، تشعشعات الکترومغناطیسی بسیار کمی در محیط اطراف انسان ها وجود داشت اما این روزها، میزان این پرتوها بسیار فراتر از حد معمول رفته که بزرگترین دلیلش نیز استفاده ی ما از دستگاه های الکتریکی جدید است.»

آنچه مطالعه کردید صرفا نظرات شخصی دکتر بلنک نیستند و از لحاظ علمی نیز به اثبات رسیده اند. اما قبل از اینکه موبایل های خود را به شکل کامل کنار بگذارید، بیایید کمی به جزییات مسئله پرداخته و ببینیم که حقیقت ماجرا چیست. با دیجیاتو همراه باشید.

پرتوهای الکترومغناطیسی

ابتدا اجازه دهید ببینیم چگونه تشعشعات الکترومغناطیسی می توانند برای بدن ما مضر باشند.

ارتباطات موبایل نظیر وای-فای، بلوتوث،‌ شبکه 3G و LTE باعث ایجاد پرتو و تشعشعات از سوی موبایل شما می شوند. ایجاد تابش های مضر صرفا مخصوص موبایل ها یا گجت های همراه نیستند؛ تلویزیون، رادیو، مایکرو ویو و... نیز پرتوهایی را در محیط اطراف ما پراکنده می کنند. نکته اینجاست که ببینیم کدام پرتوها یونیزان و کدام غیر یونیزان هستند و چگونه این دو نوع مختلف از پرتو می توانند بر روی سلامت ما تاثیر گذار باشند و به طور کلی تفاوتشان با یکدیگر چیست.

پرتوهای یونیزان در مقایسه با پرتوهای غیر یونیزان

پرتوهایی که به اندازه کافی انرژی دارند تا در یک مولکول، یک اتم را به جنبش درآورده اما آنقدر انرژی ندارند که الکترون را به شکل کامل جدا کنند را پرتوهای غیر یونیزان می گوییم. برای مثال مایکرو ویو موجود در خانه شما از همین نوع پرتو رسانی بهره می گیرد. در نتیجه می توان گفت پرتوهای غیر یونیزان تقریبا بی خطر هستند.

اما از طرف دیگر پرتوهایی که به اندازه کافی انرژی جنبشی دارند تا الکترون و اتم های موجود در یک مولکول را به واکنش وادارند را پرتوهای یونیزان می گوییم که در نهایت نیز موجب ایجاد یون ها می شوند. این نوع از پرتوها، بسیار خطرناک تر از پرتوهای فرابنفش، اکس-ری و حتی گاما هستند.

حال اما به سراغ پرتوهای غیر یونیزان برگردیم؛ این نوع از پرتوها با فرکانس بسیار کم در محصولات خانگی نظیر مایکرو ویو و یا ایفرارد مورد استفاده قرار می گیرند. آژانس حفاظت از محیط زیست در این خصوص توضیح می دهد:

پرتوهای با فراکنس پایین، نظیر ۱۰۰ هرتز، طول موج بسیار بالایی دارند‌. (تا یک میلیون متر و بالاتر.) پرتوهای رادیویی طول موج ۱ الی ۱۰۰ متر دارند و فرکانس هایی در رنج ۱ الی ۱۰۰ میلیون هرتز. مایکرو ویوی که از آن برای گرم کردن غذای خود استفاده می کنیم، با طول موج یک صدم متر به کار پرداخته و فرکانسی حدود ۲.۵ میلیارد هرتز را تولید می کند.

اما از طرف دیگر پرتوهای یونیزان در اکس ری و گاما دارای فرکانس های فوق العاده بالایی هستند که از ۱۰۰ میلیارد میلیارد هرتز آغاز شده و طول موج بسیار کوتاهی نظیر یک میلیون میلیونم یک متر دارند.

موبایل های هوشمند جز کدام دسته محسوب می شوند؟

اسمارت فون های ما پرتوهای غیر یونیزان از خود ساطع می کنند اما مشکل اینجاست که فرکانس پرتوها بسیار بسیار پایین است که همین امر، موجب خطرناک شدن تشعشعات ساطع شده از موبایل می گردد. از طرف دیگر تمام فرکانس های ورودی و خروجی به موبایل شما از هم متفاوت هستند.

• ارتباطات Wi-Fi از طریق ۵ فرکانس معمول به فعالیت مشغول می شوند: ۲.۴ گیگاهرتز، ۳.۶ گیگاهرتز، ۴.۹ گیگاهرتز، ۵ گیگاهرتز و ۵.۹ گیگاهرتز.
• ارتباطات بلوتوث بر روی باند ۲.۴ گیگاهرتز صورت می پذیرند.
• اتصال با شبکه مخابراتی تلفن همراه نیز دارای فرکانس های مختلف از ۷۰۰ مگاهرتز تا ۲.۷ گیگاهرتز است.

تمام این فراکانس ها را که جمع کنید، به نزدیکی فرکانس اشعه X و فرابنفش نخواهید رسید. در حقیقت تاثیراتی که فراکانس های فوق بر روی بدن انسان دارند نه ارتباطی با سرطان پیدا می کند نه تومور و... تنها عاملی که موجب نگرانیست، افزایش دمای بدن به واسطه نزدیکی دائم به این فرکانس هاست.

افزایش همه جانبه فراکانس های رادیویی که از طریق موبایل های هوشمند ایجاد می شوند باعث ایجاد گرمای اندکی در بافت های بدن انسان می شود که البته همین اتفاق نیز همواره در حال روی دادن نیست و گاهی پیش می آید. بیشتر انرژی و پرتوهای ساطع شده توسط موبایل، به پوست و بافت های سطحی جذب شده که در نتیجه باعث افزایش دمای بسیار اندک در مغز انسان می شود.

سازمان بهداشت جهانی می گوید:

تا به امروز، تحقیقات صرفا توانسته اند ثابت کنند که قرار گیری در معرض پرتوهای رادیویی باعث ایجاد گرمای بدن می شود و نه بیشتر. تحقیقات اخیر هنوز به نتیجه ای نرسیده اند و گزارش های جدیدی را عنوان نکرده اند.

تا به اینجای کار، خود سازمان بهداشت جهانی عنوان می کند که به جز گرمای اندک، هیچ مشکل دیگری پس از قرارگیری در معرض فراکانس های رادیویی پیش نمی آید؛ اما این مشکل، یعنی گرمای بدن، پس از استفاده کوتاه مدت پیش می آید. حال مشکلاتی که پس از استفاده طولانی مدت از موبایل به وجود می آیند چه هستند؟

بیشتر تحقیقات اپیدمیولوژیک، قبلا در خصوص رابطه استفاده طولانی مدت از تلفن همراه و ایجاد تومور در مغز بوده اند. از طرف دیگر موبایل ها تا دهه ۹۰، به شکل فراگیر در زندگی انسان ها وارد نشده بودند و در نتیجه، محققان و دانشمندان هنوز نمی توانند رابطه ایجاد تومورهای مغزی را با استفاده طولانی مدت از تلفن همراه مرتبط سازند. در خصوص سرطان ها نیز، بسیاری از انواع این بیماری سال ها به شکل ساکن در بدن بیمار به رشد مشغول می شوند و تنها گونه های کمی از سرطان هستند که پس از شروع به کار در بدن، خود را نشان می دهند. در نتیجه، در خصوص اثبات رابطه سرطان با استفاده از موبایل های هوشمند نیز مشکلات بسیاری بر سر راه وجود دارد. در نهایت سازمان بهداشت جهانی در این خصوص نیز اذعان کرده که نتیجه آزمایشات برای رابطه ریسک سرطان و استفاده بلند مدت از تلفن همراه، دست کم بر روی حیوانات منفی بوده است.

اگرچه هنوز هیچ رابطه ای میان سرطان و استفاده از تلفن همراه در انسان ها و یا حتی حیوانات کشف نشده اما سازمان بهداشت جهانی به درخواست سازمان ها و محققان مختلف، موبایل را در میان مواردی که احتمال سرطان زا بودن را دارند دسته بندی نموده است.

گردش به عقب

اگر می خواهید در معرض خطر و ریسک قرار نگیرید، می توانید اقداماتی انجام دهید تا پرتوهای رادیویی را تا حد ممکن در اطراف خود کاهش دهید. به شکل کلی، هرچقدر که از موبایل خود دورتر باشید، پرتو های کمتری با بدن و پوست شما برخورد خواهند کرد. در نتیجه استفاده از یک هدست بلوتوث و یا سیم دار هنگام مکالمه، انتخاب بهتری است تا در دست گرفتن خود موبایل.

اما به طور کلی، بله، شاید موبایل هوشمندتان، باعث مرگ زودهنگام تر از حالت طبیعی شما گردد. موبایل های هوشمند با همه ی فرکانس های رادیویی شان، دست کم در تحقیقات فعلی، خطرناک تر از استفاده ما از مایکرو ویو و کنسروهای غذایی شامل مواد نگه دارنده نیستند. همه ما می دانیم که چنین غذاهایی برای سلامتی کاملا مضر هستند اما همچنان از آنها استفاده می کنیم؛ در حالی که هنوز مشکل ساز بودن فراکانس های رادیویی بکار رفته در موبایل های هوشمند به اثبات نرسیده اما به دنبال راهکاری برای مشکلی می گردیم که وجود ندارد.