نگاهی بر دستاوردهای اسپیس اکس و نقش آن در پیشرفت صنعت سفرهای فضایی

وقتی ایلان ماسک، کارفرمای میلیاردر آمریکایی در سال 2002 میلادی، اسپیس اکس را تاسیس کرد، هیچکس نمی توانست پیش بینی کند که این فرد چقدر سریع شرکتش را به قله های موفقیت می رساند و تا چه اندازه در رسیدن به اهدافش موفق ظاهر می شود.

در همین ماه، اسپیس اکس یکی از رویاهای ماسک را به واقعیت بدل کرد و با ارسال فالکون 9 به مدار زمین، ایده ساخت راکت هایی با قابلیت استفاده مجدد را به واقعیت بدل کرد.

اما این موفقیت را می توان جدیدترین دستاورد این شرکت آمریکایی خواند و قطعا تنها نقطه درخشان در سابقه فعالیت چندین ساله آن محسوب نمی شود. در ادامه این مطلب قصد داریم نگاهی بیاندازیم بر نقش ایلان ماسک و شرکت تحت سرپرستی وی برای پیشرفت صنعت سفرهای فضایی. با دیجیاتو همراه باشید.

اسپیس اکس سریع ترین رشد را در میان شرکت های ارائه دهنده سرویس های پرتاب راکت داشته است

در سال 2002 میلادی، ایلان ماسک اسپیس اکس را با این نیت راه اندازی کرد تا صنعت سفرهای فضایی را متحول نماید. این شرکت شروع کندی را تجربه کرد و در پایان سال تاسیسش شمار کارکنان آن از 14 نفر فراتر نرفت . این رقم تا نوامبر سال 2005 به رقم 160 رسید و امروز بیش از 4000 نفر برای اسپیس اکس کار می کنند.

از معدود شرکت هایی است که کار تولید و پرتاب راکت هایش را خودش انجام می دهد

اسپیس اکس یکی از معدود شرکت هایی است که هم در زمره تولید کنندگان تجهیزات هوا و فضا به شمار می رود و هم ارائه دهندگان سرویس های پرتاب. این یعنی، کمپانی مورد بحث کار طراحی و تولید اغلب قطعات راکت را خودش انجام می دهد. موتورهای راکت Merlin 1D که تصوریش را در بالا می بیند و در ناوگان راکت فالکون 9 مورد استفاده قرار گرفت یکی از قطعات تولیدی توسط این شرکت است.

مقرون به صرفه ترین راکت ها را در بازار دارد

همانطور که گفته شد، این شرکت اغلب تجهیزات مورد نیازش را خودش تولید می کند و به همین خاطر از جمله نام هایی است که ارزان ترین تجهیزات فضایی را در این بازار می سازد. در سال 2014 میلادی، اسپیس اکس و موسس آن ایلان ماسک اعلام کردند که توانسته اند با عقد قراردادی به ارزش 90 میلیون دلار، ماهواره های نیروی هوایی ایالات متحده آمریکا را به مدار زمین ارسال کنند و این درحالیست که رقیب آن، یعنی United Launch Alliance بابت انجام هر بار عملیات پرتاب مبلغی در حدود 460 میلیون دلار را از نیروی هوایی آمریکا طلب می کرد.

در سال 2008 جایگاه خوبی را به عنوان یک شرکت خصوصی فعال در صنعت فضایی برای خود دست و پا کرد

شش سال بعد از آنکه ایلان ماسک اسپیس اکس را راه اندازی کرد، نخستین راکت آن به نام فالکون یک به مدار زمین پرتاب شد. این نخستین بار در تاریخ بود که یک شرکت فضایی خصوصی راکتی با سوخت مایع را تولید کرده و آن را به فضا ارسال می کرد. در مورد اسپیس اکس هم ارسال فالکون 1 نخستین پرتاب موفقیت آمیز راکت توسط آن بود.

نقش پر رنگی را در بهبود علوم فضایی ایفا کرد

تا سال 2012 میلادی، اسپیس اکس پروژه ساخت نسل تازه ای از راکت خود به نام فالکون 9 را به اتمام رساند و علاوه بر این فضاپیمایی به نام دراگون را تولید کرد که می توانست به ایستگاه فضایی بین المللی متصل شود. به این ترتیب در سال 2012 میلادی، اسپیس اکس نام خود را به عنوان نخستین شرکت خصوصی فعال در صنعت هوا و فضا به ثبت رساند که برای ایستگاه فضایی بین المللی محموله ارسال کرده است.

امروز این کمپانی، همچنان نخستین شرکتی است که فضاپیمای اختصاصی خود را دارد و می تواند محموله های عظیم علمی را از زمین به ایستگاه فضایی بین المللی و برعکس ارسال کند و به همین خاطر نقش یه سزایی در پیشبرد دانش فضایی دارد. فضاپیمای دیگر، سایوز روسیه است که برای انتقال فضانوردان طراحی شده و قابلیت استفاده درپروژه های علمی را ندارد.

یکی از معدود راکت هایی را در اختیار دارد که در صورت از کار افتادن یکی از موتورهایش در حین پرواز باز هم می تواند به ماموریتش ادامه دهد

اسپیس اکس مرحله نخست از راکت فالکون 9 را طراحی کرد (تصویری که در بالا می بیند) تا روی 9 موتور Merlin 1D از آن بهره بگیرد؛ این یعنی، اگر یکی از موتورها در حین پرتاب از کار بیافتد، راکت همچنان می تواند محموله خود را به فضا فرستاده و ماموریتش را کامل کند. اگر بخواهیم به صورت مقایسه ای برایتان بگوییم، مرحله نخست راکت های اوربیتال آنتارس و اطلس وی روی یک یا دو موتور غول پیکر کار می کنند و اگر یکی از آنها خاموش شود، راکت توان کافی برای اتمام ماموریت خود و رسیدن به سرعت گریز را ندارد.

در سال های 2012 و 2013، اسپیس اکس نخستین راکت چندبار مصرف خود را با موفقیت پرتاب کرده و روی زمین فرود آورد.

تا پیش از سال 2013، اسپیس اکس در حوزه های مختلف نامش را به عنوان نخستین شرکت خصوصی موفق به ثبت رسانده بود، اما نهادهای دولتی نظیر ناسا و Roscosmos پیشتر دستاوردهای مشابه به آنها را در کارنامه خود داشتند.

با این همه، شرایط زمانی که اسپیس اکس آزمایش نخستین راکت چند بار مصرف خود را آغاز کرد، تغییر یافت. آن راکت Grasshopper نام داشت و در سال 2012 میلادی با موفقت از پایگاه مک گرگور واقع در تگزاس پرتاب گردید. به این ترتیب، برای نخستین بار از دهه 90 میلادی، آمریکا تکنولوژی نادری را به خود می دید: راکتی که می تواند بعد از پرتاب، خود را روی زمین فرود بیاورد. در سال 2013 میلادی، اسپیس اکس این راکت را بازنشسته کرد.

ماسک از دولت مرکزی درخواست کرد که انحصارگرایی در امضای قراردادهای فضایی اش را با شرکت هایی نظیر اسپیس اکس کنار بگذارد

در سال 2014 میلادی، ماسک دولت مرکزی را  وادار کرد تا انحصارگرایی اش در مورد امضای قرار داد با United Launch Alliance (شرکت رقیب) را کنار بگذارد و انجام ماموریت هایش را به غیر از این نام، به شرکت های خصوصی نیز واگذار کند.

ماسک در توجیه درخواست خود اینطور اعلام داشت که اسپیس اکس هم می تواند همان خدمات United Launch Alliance را با یک پنجم هزینه انجام دهد که این مساله علاوه بر اینکه به نفع نیروی هوایی خواهد بود بلکه منافع مالیات دهندگان آمریکایی را هم تامین می کند. در سال 2015 میلادی اسپیس اکس مجوز یافت که برای امضای این قبیل قرادادها با شرکت یاد شده رقابت کند.

راکت های چندبار مصرف اسپس اکس عصری تازه را در سفرهای فضایی رقم زدند.

در دسامبر امسال مرحله نخست راکت فالکون 9 بعد از دو تلاش ناموفق آن در ماه های ژانویه و آوریل 2015 با موفقیت روی زمین نشست. این نخستین راکت چندبار مصرفی است که بعد از تکمیل ماموریت خود (یعنی ارسال 11 ماهواره به مدار پایینی زمین) با موفقیت مجددا روی زمین نشست.