چرا واتس اپ کاملا رایگان شد؟

در حالی که می رفت تا سخنرانی اش را شروع کند، نا امیدی را می شد در چهره یان کوم (Jan Koum)، موسس و مدیر عامل سرویس پیام رسان «واتس اپ» دید.

واتس اپ همان اپلیکیشنی است که فیسبوک در سال ۲۰۱۴ برای خریدش ۱۹ میلیارد دلار هزینه کرد. روز گذشته آقای کوم در همایشی در کشور آلمان حضور به هم رساند. وی در اصل آمده بود تا بگوید کاربران شبکه ای که تاسیس کرده به یک میلیارد نفر رسیده اند.

در حالی که سخنرانی اش در مونیخ می رفت تا آغاز شود، می شد نا امیدی را در چهره اش دید چون قادر نبود روی صحنه، رقم یک میلیارد را بر زبان آورد. کاربران شبکه پیام رسان او به ۹۹۰ میلیون نفر رسیده بودند و او بدجوری دوست داشت روی صحنه ای که در آن حاضر می شود از رقم یک میلیارد بهره گیرد.

واتس اپ یک سرویس و اپلیکیشن پیام رسان است که به سادگی و بدون هزینه، می توانید در آن برای دوستان خود پیام متنی، صوتی یا فایل های رسانه ای ارسال کنید. آمارها می گویند اگر اپلیکیشن هایی که اپل و گوگل در موبایل هایش به شکل پیش فرض قرار می دهند را نادیده بگیرید، واتس اپ دومین اپلیکیشن محبوب جهان پس از اپ فیسبوک است.

بعد از اینکه در سال ۲۰۱۴ فیسبوک دست به خرید واتس اپ زد (و بسیاری برای پرداخت مبلغ ۱۹ میلیارد دلاری جهت خرید یک استارتاپ زاکربرگ را سرزنش کردند) آمار کاربران این پیام رسان دو برابر شده. خود آقای کوم، در حالی که در دفتر خود در مقر اصلی این شرکت در مانتین ویوی کالیفرنیا لم داده می گوید: «از یک طرف، رقم کاربرانمان واقعا بالاست و از سوی دیگر، کمی شرم آور است که به این ۱۰ میلیون نفر نمی رسیم تا اعلام کنیم یک میلیارد کاربر داریم.»

حالا او می گوید که صرفا به این دلیل استارتاپش را به فیسبوک فروخته که شاهد رشد فزاینده اش باشد. مبلغی که فیسبوک در اختیارش مدیران این شرکت قرار داد باعث گشت تا آنها به هیچ عنوان نگران کسب درآمد نبوده و صرفا به رشد تعداد کاربران خود توجه کنند.

حالا حتی همه هزینه ها از سوی خود فیسبوک پرداخت می شوند اما حتی اگر فیسبوک از پرداخت آنها سر باز زند، باز هم این شرکت می تواند به شکل مستقل روی پای خودش بایستد. حالا واتس اپ مدت هاست که در آستانه رسیدن به یک میلیارد کاربر است؛ آقای کوم و شرکایش هم در حال کشف راه های تازه ای برای درآمدزایی از شبکه پیام رسان خود هستند.

تجارتی که بر روی تجارتی دیگر سوار است

پیش از این چنین بود که واتس اپ، برای یک سال سرویس های خود را به شکل رایگان در اختیار شما قرار می داد. پس از آن، کاربر در ازای استفاده از سرویس شرکت یاد شده باید به شکل سالانه صرفا یک دلار پرداخت می نمود. آقای کوم و همکارانش اما روز گذشته اعلام کردند که این هزینه اندک را لغو کرده و از حالا به بعد کاربران می توانند به شکل کاملا رایگان از این پیام رسان بهره گیرند.

کوم خبر می دهد که در ماه های آتی، راه های تازه ای برای کسب درآمد از این تعداد کاربر مورد آزمایش قرار خواهند گرفت. وی اظهار می نماید که واتس اپ بیشتر در نظر دارد از طریق کسب و کارهایی که از شبکه کاربران موجود در این پیام رسان استفاده می کنند به جذب درآمد مشغول گردد.

کوم: از حالا به بعد به درآمدزایی از کاربران عادی فکر نمی کنیم

می توان از واتس اپ حتی به عنوان یک شبه شبکه اجتماعی هم نام برد؛‌ راهکاری که از طریق آن افراد یک خانواده یا جمعی از دوستان می توانند در جریان حال همدیگر قرار گیرند بدون اینکه نیاز باشد به ازای هر پیامک، هزینه ای به سرویس دهنده مخابراتی شان پرداخت کنند، مخصوصا آشنایانی که در کشورهای دیگر زندگی می کنند.

این در حالیست که کسب و کارها علاقه بسیاری به استفاده از واتس اپ و نشان دادن ویژگی های خود در آن به کاربران دارند و حالا که تعداد کاربران جهانی این پیام رسان به حدود یک میلیارد رسیده، آقای کوم و یارانش می گویند بدشان نمی آید تا راه و رسم تازه ای را مورد آزمایش قرار داده و بر کسب درآمد از همین تجارت ها، با گذاشتن قابلیت های تازه در اختیار آنها، تمرکز کنند.

یان کوم در همین رابطه می گوید: «ما دیگر به هیچ عنوان تصمیم نداریم از کاربران عادی درآمدزایی کنیم. اما ابعاد گسترده ای از قابلیت ها را در نظر داریم که کسب و کارها از آنها بهره می جویند. مدت ها پیش ما با نگاهی به تکنولوژی SMS، آن را ارتقا داده و همان را به شکل تقریبا رایگان در اختیار کاربران قرار دادیم. حالا می خواهیم همین کار را دوباره برای کسب و کارها کرده و به توانمند سازی آنها در زمینه ارسال پیام های تجاری مشغول گردیم.»

آقای کوم به مثالی در خصوص رزرواسیون یک رستوران استناد می کند. به جای اینکه تلفن را بردارید و به رستوران مورد نظر زنگ بزنید یا اینکه در یک اپلیکیشن دیگر پروسه ای طولانی را سپری کنید، صرفا می توانید پیامی به رستوران مورد نظرتان ارسال کرده و یک میز رزرو نمایید و البته سپس پیام تایید آن را نیز دریافت کنید.

موسس واتس اپ می گوید شما در همان اپلیکیشنی دارید رزرو یک میز برای شام با دوستان تان را انجام می دهید که ابتدا در همان اپ، قرار این شام را با آنها گذاشته بودید: «شاید امکان مورد بحث سه انتخاب مختلف را در اختیارتان قرار دهد که با آنها بتوانید رستوران مورد علاقه تان را برای شام رزرو کنید.»

این روزها حتی Messenger فیسبوک هم در حال بهینه شدن برای استفاده کسب و کارهاست

چنین حرکتی این روزها در اپلیکیشن های پیام رسان به چشم می خورد و حتی خود اپ Messenger از فیسبوک هم زیر نظر مدیر عامل سابق PayPal به نام «David Marcus»، در حال بهینه شدن برای استفاده ی کسب و کارهاست.

فیسبوک حدود ۹ ماه پیش درب های پیام رسان خود را به سوی کسب و کارها گشود و این در حالیست که یک اپلیکیشن چینی به نام «WeChat»، در همان کشور اژدهای سرخ به قدری پیشرفت کرده است که جدا از این قابلیت های سطحی، می تواند مالیات را هم برای کاربران چینی پرداخت کند.

خانم «Julie Ask»، یکی از تحلیلگران موسسه آماری «Forrester» در همین رابطه می گوید: «در آینده شاهد تکامل یافتن چنین راهکارهایی برای پیوند خوردن کاربران با برندهای مختلف خواهیم بود. تا کنون صرفا اطلاعات در مورد کسب و کارها در اپ های پیام رسان رد و بدل شده اما در آینده این امکان فراهم می گردد که همین کسب و کارها بتوانند قابلیت های خود را در همان اپ به شکل مستقیم در اختیار کاربران قرار دهند.»

همانطور که گفتیم، این ایده در کشور چین مدت هاست که مورد قبول کاربران قرار گرفته اما مشخص نیست در ایالات متحده و سایر بخش های جهان کاربر بخواهد چنین استفاده ای از پیام رسان ها داشته باشد.

این در حالیست که خانم Ask، تحلیلگر Forrester عقیده دارد که مردم در آینده تمایل به نصب و استفاده از اپ های کمتری خواهند داشت: «افراد علاقه دارند کارهای مهم خود را با یک یا دو اپلیکیشن جامع انجام دهند. به زمانه ای نزدیک شده ایم که فیسبوک، فیسبوک مسنجر و واتس اپ می خواهند بسیاری از امور را خودشان به شکل مستقیم در دست بگیرند.»

نکته: فیسبوک دو اپلیکیشن پیام رسان دارد که هر دو یک هدف یکسان را دنبال می کنند

نکته جالب ماجرا اینجاست که برای واتس اپ، بازار ایالات متحده چندان هم مهم نیست و در اولویت قرار ندارد. در حالی که فیسبوک بیشتر از هر جای دیگر جهان در آمریکا شناخته شده است، واتس اپ از طرف دیگر بیشتر به شکل جهانی و در سایر کشور ها مورد تحسین قرار دارد و اکنون در کشورهایی نظیر هند، برزیل و البته کشورهای ساکن قاره آفریقا از محبوبیت بسیاری بالایی برخوردار است. شاید حالا متوجه شده باشید که فیسبوک چرا دو اپلیکیشن پیام رسان دارد که هر دو هم یک هدف مشابه را دنبال می کنند: یکی در آمریکا طرفدار دارد و دیگری در سایر بخش های جهان.

واتس اپ به این دلیل در کشورهای بسیاری مورد استقبال گسترده کاربران قرار گرفت که برای اولین بار اپلیکیشنی از راه رسیده بود که بدون تبلیغات و به شکل رایگان (برای یک سال) امکانات جامعی را در اختیار افراد قرار می داد. در بسیاری از کشورها، واتس اپ نه تنها معنای ارتباطات آنلاین را دست خوش تغییر کرد، بلکه پس از مدتی تبدیل به معنای ارتباط آنلاین شد.

حالا این استارتاپ کوچک که با مبلغ ۱۹ میلیارد دلار به فیسبوک فروخته شد می تواند از همین محبوبیت خود استفاده کرده و در کشورهایی نظیر هند که راه های دسترسی آنلاین و رایگان کمی وجود دارد، تبدیل به یک شاهراه تجاری برای کسب و کارها شود و این در واقع همان کاریست که پیشتر WeChat در کشور چین انجام داده است.

همانگونه که خود آقای کوم می گوید، واتس اپ اکنون بیشتر از هر اپلیکیشن دیگری، محبوبیت جهانی دارد: «کمپانی های بسیاری هستند که فعالیت جهانی دارند. بانک ها، خطوط هواپیمایی و... در کشورهای بسیاری سرویس می دهند و احتمالا در آینده تمایل داشته باشند به علت کاربران بالای واتس اپ در سراسر جهان، از ویژگی های این اپلیکیشن استفاده کنند چرا که این پیام رسان به سادگی آنها را قادر می سازد تا به افراد بیشتری دسترسی پیدا کرده و مشتریان تازه ای برای خود بیابند».

فیسبوک در این میان چه کمکی به واتس اپ می کند؟

آقای کوم حاضر نیست بگوید در این میان، واتس اپ دقیقا قرار است در آینده نزدیک چه اقداماتی را انجام دهد. این موضوع برای او و شرکتش کاملا عادیست چرا که نه خودش و نه شرکت متبوعش عادت ندارند زیاد سوژه رسانه ها باشند. وی صرفا ادعا می کند که با حذف هزینه ۱ دلاری به شکل سالانه، می تواند به رشد بیشتر این اپلیکیشن کمک بیشتری بکند.

وی در همین رابطه می گوید: «مردم برخی کشورها از جمله برزیل و هند، ابزارهای مورد نیاز و کارت های اعتباری ضروری برای پرداخت همین یک دلار را ندارند.»

این در حالیست که واتس اپ به شکل گسترده در حال کار بر روی قابلیت رمزگذاری بر روی سرویس های خود بوده و می خواهد این ویژگی را به شکل کامل تری در اختیار کاربران قرار دهد؛ نوعی از رمزگذاری که فراتر از پیام های متنی، صوتی و تصاویر می رود. گویا این پیام رسان برنامه های بزرگی در سر دارد و رمزگذاری گسترده تر را برای همان ها در نظر گرفته است.

آقای کوم و یاران اندک اش، اگرچه خارج از مقر اصلی فیسبوک به کار مشغول بوده و می کوشند تا قابلیت های تازه ای را به پیام رسان خود اضافه کنند اما بیراه نیست اگر بگوییم که از تخصص و زیر ساخت های فیسبوک نیز نهایت استفاده را می برند. این سرویس برای مثال از شبکه های توزیع محتوای فیسبوک (CDN) بهره می گیرد.

یان کوم خودش اظهار می کند که استفاده از شبکه و زیر ساخت های فیسبوک باعث رشد سریع تر واتس اپ می شود: «لازم نیست بر صدها کامپیوتر مدیریت کرده و برای آپدیت نگه داشتن آنها دست کم ۲۰ مهندس استخدام کنیم.»

پس از دو سال، حالاست که دلایل تلاقی فیسبوک و واتس اپ در حال مشخص شدن هستند. واتس اپ از زیرساخت های فیسبوک استفاده می کند تا کاربران بیشتری را جذب نماید. در عوض واتس اپ، یک میلیارد کاربر دیگر را در اختیار فیسبوک قرار می دهد. حال صرفا کافیست ایده های تازه یان کوم در واتس اپ به ثمر بنشینند تا پس از این، دیگر کسی به مارک زاکربرگ نگوید: «چرا برای خرید یک اپلیکیشن ۱۹ میلیارد دلار پرداخت کردی؟»