آلفابت چگونه تبدیل به بزرگترین کمپانی جهان شد؟

هفته گذشته برای مدتی کوتاه، سیلیکون ولی و وال استریت، حضور یک شاهزاده جدید به نام «آلفابت» را در قله تجربه کردند.

پس از ارائه گزارش مالی آلفابت در هفته گذشته بود که سهام این شرکت با چند درصد رشد رو به رو گشت و با پشت سر گذاشتن اپل، تبدیل به بزرگترین و با ارزش ترین شرکتی شد که سهام آن به شکل عمومی در بازار بورس عرضه شده است.

کمتر از یک سال پیش گوگل از شرکت هایی نظیر برکشایر هاتاوی، اکسان‌ موبیل و مایکروسافت عبور کرد و در هفته پیش برای چند روز توانست اپل را هم پشت سر قرار دهد.

چگونه این اتفاق رخ داد؟ می توان گفت که همه چیز بر می گردد به ساختار تازه و ایجاد آلفابت. همین اقدام منجر شد تا در عرض ۶ ماه، ارزش آلفابت دو برابر گذشته شود و بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار بر ارزش آن افزوده گردد.

این در حالیست که محصولات و سرویس های آلفابت و گوگل، به طور کلی یکسان باقی مانده و تفاوتی با پیش نداشته اند. در این میان نه خبری از نوآوری شگفت انگیزی بوده و نه در سایر زمینه ها تغییر خاصی به وجود آمده. آلفابت صرفا تجارتی بسیار استوار و مستحکم دارد که سالانه میلیاردها دلار درآمد کسب می کند.

با ساختار جدید، در عرض شش ماه ۲۰۰ میلیارد دلار بر ارزش آلفابت افزوده شد

هنوز هم از نگاه خریدارانه، زمانی که می گوییم آلفابت، منظورمان همان گوگل است. همان موتور جستجوی قدیمی و ابزارهای وابسته به آن هستند که بخش بسیار گسترده ای از درآمدهای آلفابت را تشکیل می دهند. موتور جستجو، مپس، تبلیغات و البته اندروید، هنوز همه شان زیر سایه گوگل و ساندر پیچای قرار دارند.

بقیه بخش های آلفابت شاید روزی بتوانند گوگل را زیر سایه خود ببرند اما در حال حاضر، این همان موتور جستجوست که هزینه های سایر بخش ها را می دهد.

این هزینه ها از سوی قدیمی ترین بخش گوگل تامین می شوند. شرکت مورد بحث در گزارش مالی که هفته پیش منتشر کرد بیان نمود که در سال ۲۰۱۵ توانسته به درآمدی ۷۴.۵ میلیارد دلاری دست پیدا کرده و از این مبلغ، سود خالصی معادل ۲۳.۴ میلیارد دلار برای خود کنار بگذارد.

آلفابت می گوید که دقیقا ۱۳.۰۳ میلیارد دلار از درآمد سال گذشته اش، از طریق صفحه اصلی گوگل بوده. همین موضوع نشان می دهد خانه ای که لری پیج و سرگئی برین ساخته اند تا چه حد مستحکم و استوار است.

جستجو در این میان هنوز بزرگترین الماس در صندوقچه جواهرات گوگل است. جستجو، هنوز کاریست که گوگل آن را به بهترین شکل انجام داده و بیشتری درآمد را نیز از آن کسب می کند.

اما چرا چنین است؟ دو دلیل عمده را می توان یاد کرد که در مورد دلیل اول، بحث و گفتگوهای بسیاری شده و به دلیل دوم کمتر اهمیت داده شده.

PageRank یا رتبه صفحه، الگوریتمی است که بر گوگل سایه افکنده. این الگوریتم توسط آشنایی لری پیج و سرگئی برین به وجود آمد. موتورهای جستجوی نسل قبل از گوگل، اینترنت را به شکل دستی می کاویدند ولی سیستم رتبه صفحه، چنین است که هر لینک به یک صفحه، در حقیقت حکم یک «رای» را دارد. هرچقدر به صفحه X بیشتر رای داده شود، قابل احترام تر می شود.

گوگل اکنون روزانه میزبان ۳.۵ میلیارد جستجو از سوی کاربران است

همین موضوع باعث شد که در همان ابتدای کار، موتور جستجوی گوگل عملکرد بسیار بهتری از سایر رقبایش داشته باشد. نوعی از برتری که باعث شد گوگل به جایگاه کنونی اش دست پیدا کند. گوگل در آگوست ۱۹۹۸ کار خود را آغاز کرد و یک ماه بعد، به شکل روزانه بیش از ۱۰ هزار جستجو توسط آن انجام می شد. ۶ ماه پس از تاسیس، کار به جایی رسیده بود که روزانه میزبان ۵۰۰ هزار جستجو می شد و سه سال بعد این رقم به ۱۵۰ میلیون جستجو در هر روز رسید. بر اساس جدیدترین گزارش منتشر شده از سوی خود گوگل، این رقم اکنون به شکل روزانه به ۳.۵ میلیارد رسیده است.

زمانی که گوگل به موفقیت های کلان رسید، بسیاری یک بُعد دیگر از ارزش گوگل را نیز کشف کردند: آگهی دهندگان هیچ جای اینترنت بهتر از یک موتور جستجو نمی توانند با مخاطب خاص خود رابطه برقرار کنند.

اگر شما برای یک مورد جستجو کنید، مشخصا علاقه داشته اید تا بیشتر در موردش بدانید. همین موضوع شما را برای یک آگهی دهنده بیش از اندازه با ارزش می کند. بر کسی پوشیده نیست که آگهی موجب افزایش فروش می شود و اگر به گوگل دات کام سری زده و کلماتی نظیر «مسافرت» یا «لپ تاپ» را به آن بدهید، بیشتر از هر زمانی احتمالش وجود دارد که بخواهید کیف خود را گشوده و پول خرج کنید.

رابطه طلایی: آگهی دهنده، مخاطب خاص خود را در نتایج جستجو می یابد

بر همین اساس است که شما به عنوان یک آگهی دهنده، حاضرید پول های بسیاری خرج کنید تا در صفحه اول یک موتور جستجوی دست اول حضور داشته باشید. در این میان برخی کلمات و موضوعات ارزش بیشتری هم دارند. برای مثال هر کلیک بر روی آگهی یک شرکت حقوقی یا سازمان بیمه عمر، شاید تا ۵۰ دلار برای آن شرکت یا سازمان هزینه در بر داشته باشد.

همین موضوع باعث شد تا گوگل بخواهد هسته اصلی تجربه کاربری خود را بیش از اندازه ساده و بی آلایش نگه دارد. در قیاس با یاهو یا اسک دات کام، گوگل هنوز یک پیکره سفید رنگ و پاک است. در روزهای ابتدایی مسئولیت صفحه اصلی گوگل دات کام با خود لری و سرگئی بود اما با گذشت زمان و بزرگ تر شدن این شرکت، این وظیفه به «ماریسا میر» سپرده شد که اکنون به عنوان مدیر عامل یاهو ایفای نقش می کند.

خانم میر در مصاحبه ای که در سال ۲۰۰۵ با مجله «Fast Company» انجام داد گفت که کارش در گوگل این است که به پیشنهادات بسیاری "نه" بگوید.

ماریسا میر در سال ۲۰۰۵، در نقش یک پرنسس تلاش می کرد گوگل را ساده و پاک نگه دارد

وی در همان مصاحبه ۱۱ سال پیش خود می گوید:‌ «گوگل همچون یک چاقوی سوئیسی بسیار پیشرفته است که وقتی به صفحه اصلی آن نگاه می کنید، در واقع به آن چاقوی بسته نگاه کرده اید که هیچ یک از قابلیت های خود را نشان نمی دهد. ساده، ظریف و زیباست. می توانید آن را به راحتی در جیب خود جای دهید اما در وقت نیاز است که به قابلیت هایش پی خواهید برد. بسیاری از رقبای ما هم چنین هستند. آنها همه قابلیت های یک چاقوی سوئیسی را دارند اما از همان ابتدا، همیشه این چاقو به شکل گشوده شده است. همین موضوع می تواند تهدید آمیز و البته خطرناک باشد.»

صفحه اصلی گوگل قریب به ۲۰ سال است که بدون تغییر باقی مانده اما این صفحه بیشتر برای کامپیوترهای شخصی و نمایشگرهای بزرگ آنها کاربرد و البته درآمد دارد. حالا دیگر روزگار عوض شده و بیشتر کاربران ترجیح می دهند نیازهایشان را از طریق موبایل خویش برطرف سازند. حالا می گویند که آینده تبلیغات در «موبایل و ویدیو» خلاصه می شود و گوگل نیز خود را برای هر دو موضوع آماده کرده است.

اولین آمادگی در اکتبر ۲۰۰۶ انجام شد. زمانی که گوگل یوتوب را با قیمت ۱.۶۵ میلیارد دلار خریداری کرد. این شبکه به اشتراک گذاری ویدیو در سال ۲۰۰۵ توسط چاد هرلی، استیو چن و جاوید کریم تاسیس شده بود و در آن زمان به عنوان محلی شناخته می شد که کاربران ویدیوهای آموزشی یا تفریحی خود را در آن آپلود کرده و با دیگران به اشتراک می گذاشتند. محتوای موجود در این شبکه، روزانه ۱۰۰ میلیون بار تماشا می شد. حال این رقم به چندین میلیارد در هر روز رسیده.

زمانی که گوگل یوتوب را خرید، این شبکه به اشتراک گذاری ویدیو هیچ مدل تجاری برای کسب درآمد نداشت. دو شریک اول البته در مصاحبه ای گفته بودند که در آن زمان، راه های بسیاری را در برابر خود قرار داده و تصمیم داشتند یکی را برای کسب درآمد از یوتوب انتخاب کنند. این دو شخص مدتی پس از خریده شدن شرکت شان توسط گوگل، به طور کلی از مانتین ویو رفتند. شریک سوم، جاوید کریم هم پیش از این که گوگل یوتوب را بخرد دو شریک قبلی را ترک کرده بود.

در کنار تبلیغات اکنون یوتوب بخشی دارد به نام RED که محتوای اختصاصی در آن قرار داده می شود

گوگل اما پس از به دست آوردن یوتوب، به تبلیغات روی آورد. آگهی های پیش از شروع هر ویدیو در کنار سایر تبلیغات همچنان در یوتوب وجود دارند. از سوی دیگر در انتهای سال گذشته میلادی بخشی به نام RED تاسیس شد که کاربران می توانند با پرداخت اشتراک ماهانه از محتوای اختصاصی و البته بدون تبلیغات بهره گیرند.

ایده تبلیغات در یوتوب به خوبی به بار نشسته. تحلیلگران باور دارند که درآمد یوتوب از تبلیغات در سال گذشته بیش از ۴۰ درصد افزایش پیدا کرد و به ۴.۲ میلیارد دلار رسید. Martin Utreras، تحلیلگر موسسه eMarketer می گوید: «گوگل همچنان در پی گسترده تر کردن درآمدهایش از تبلیغات بوده و می توانیم انتظار داشته باشیم در آینده یوتوب بخش بزرگ تری از درآمدهای آلفابت را بر عهده داشته باشد.»

اما خرید بزرگ تر، بی سر و صدا تر و البته با قیمت بسیار اندک تری انجام شد. تقریبا یک سال پیش از اینکه گوگل هزینه ای میلیاردی برای تصاحب یوتوب خرج کند، با پرداخت ۵۰ میلیون دلار «اندروید» را در آگوست ۲۰۰۵ خرید؛ پلتفرمی که توسط کارمند سابق مایکروسافت، اپل و فیلیپس به نام «اندی رابین» توسعه پیدا کرده بود.

آغار به کار اندروید در سال ۲۰۰۳ بود اما تا نوامبر سال ۲۰۰۷ طول کشید تا اولین محصول مجهز شده به آن پا به عرصه وجود بگذارد و حالا همین پلتفرم بیشتر از هر زمان دیگر با هسته اصلی تجارت گوگل گره خورده است.

اگر از لحاظ کسب درآمد اندروید را با یوتوب مقایسه کنید، شاید به این نتیجه برسید که این پلتفرم نرم افزاری پر طرفدار یک شکست تجاری برای اهالی مانتین ویو بوده است. پلتفرمی که در تمام طول زندگی خود به طور کلی ۳۱ میلیارد دلار درآمد به ارمغان آورده؛ از تبلیغات موبایلی گرفته تا فروش اپلیکیشن و سایر موارد رسانه ای.

علت کسب درآمد کم در طول این چند سال، نوع عرضه رایگان اندروید بوده است. این شرکت تلاش نکرده به ازای هر موبایل اندرویدی که فروخته می شود، به شکل مستقیم کسب درآمد کند (همانند اپل) یا از طریق فروش مجوز استفاده به سازندگان سخت افزار (همانند مایکروسافت) این کار را انجام دهد. اگرچه درآمد زیادی برای گوگل به دست نیامده اما نمی توان این حقیقت را نادیده گرفت که اکنون ۱.۸ میلیارد دستگاه و موبایل با همین پلتفرم در سراسر کره ی خاکی فعال هستند؛ رقمی که چهار برابر آیفون های اپل است. حالا می توان گفت که به جز آیفون، همه موبایل های هوشمند از پلتفرم گوگل استفاده می کنند.

شرکت های کوچک اما آینده دار، آینده ی آلفابت هستند

از ده سال پیش تا کنون گوگل شروع کرده به خریدن شرکت های کوچک اما آینده دار. در ژانویه سال ۲۰۱۴ گوگل اعلام کرد که شرکت «DeepMind» را با پرداخت مبلغ ۴۰۰ میلیون پوند خریداری کرده. این استارتاپ انگلیسی در زمینه یادگیری عمیق ماشینی تحقیق می کند. این شرکت توسط Demis Hassabis تاسیس شده، شخصی که در کودکی در زمینه بازی شطرنج حریف نداشت و در دهه ۹۰ میلادی چندین بازی برای شرکت Bullfrog توسعه داد و حالا هم هدف اش، این است که نوع تفکر کامپیوترها را همانند نوع تفکر انسان کند.

تکنولوژی های توسعه یافته از سوی DeepMind همین حالا در محصولات گوگل پدیدار شده است. حالا بخش جستجوی تصاویر گوگل می تواند محتوای تصاویر را درک کند یا زمانی که با صدای خود از آن سوالی می پرسید، قادر است خود سوال را بفهمد نه تنها به چند کلمه کلیدی اکتفا نماید. همین چند روز پیش بود که برایتان گفتیم هوش مصنوعی گوگل توانسته یک استاد در بازی Go را شکست دهد؛ جایگاهی که همه تصور می کردند هوش مصنوعی یک دهه ی دیگر به آن برسد.

در ساختار جدید آلفابت، DeepMind همچنان زیر نظر گوگل قرار دارد ولی سایر بخش ها می توانند بال های خود را به اندازه تصورات شان بگشایند. یکی از همین نمونه ها، بخشی است که از سوی تونی فادل (Tony Fadell) اداره می شود و Nest نام دارد.

این شرکت که در سال ۲۰۱۴ از سوی گوگل خریداری شد، توسعه دهنده ترموستات و آلارم آتش سوزی و سایر ابزارهای هوشمند خانگی است.

امروز شرکت Nest اگرچه زیر نظر آلفابت قرار دارد ولی آقای فادل اظهار نموده که به شکل کاملا جداگانه و مانند یک شرکت خصوصی و مستقل آن را اداره می کند چرا که به طور کلی خریداران و مشتریان این شرکت علاقه ای به راه دادن گوگل درون خانه هایشان ندارند.

همانطور که گفتیم، با ساختار جدیدی که آلفابت نام گرفت، ارزش این شرکت در عرض ۶ ماه ۲۰۰ میلیارد دلار بیشتر شد چرا که هر کدام از بخش ها اکنون می تواند به شکل مستقل تری اظهار وجود کرده و قابلیت هایش را به رخ جهان کشند. از سوی دیگر اپل بدترین روزهایش در سال های اخیر را سپری می کند و در حال حاضر قربانی تحلیل محققان مالی جهت کاهش علاقه عمومی به آیفون سری S شده.

درآمد اپل در سه ماهه نهایی ۲۰۱۵ بالاتر از درآمد کل سال آلفابت بوده، اما در آینده هم چنین خواهد بود؟

هفته پیش آلفابت موفق شد برای مدت کوتاهی یکی از با ارزش ترین عنوان های جهان را به دست آورده و اپل را پشت سر بگذارد. همانگونه که پیش بینی می شد، این مسئله اندکی زودگذر بود چرا که درآمد اپل در سه ماهه نهایی ۲۰۱۵ بالاتر از درآمد کل سال آلفابت بوده و ارزش بیشتر اش از اپل، منطقی به نظر نمی رسید.

اما احتمالا شرایط در آینده چنین نخواهد ماند. در حالی که اپل در سال های اخیر اتکای بیش از اندازه ای به آیفون و مک پیدا کرده و نوآوری خاص دیگری نداشته، گوگل یا آلفابت کنونی موفق گشته تا استارتاپ های بسیار جذابی را به دست آورده و نوآوری های زیادی را نیز طی سال های اخیر به دست کاربران برساند؛ نوآوری هایی که شاید آینده ای روشن تر از اپل برایشان به ارمغان آورند.