زیکا در وال استریت: آیا شرکت های داروساز آمریکایی می توانند از این ویروس پول در بیاورند؟

از قدیم می گویند «سالی که نکوست از بهارش پیداست». سال جدید میلادی هم آغاز شد و افت 9 و 15 درصدی معاملات در داو جونز و نزدک نیز همگی نشان می دهند که امسال وال استریت سال خوبی را پشت سر نخواهند گذاشت.

اما اگر قرار بود صرفا با استناد به عملکرد سه شرکت داروسازی Intrexon، Cerus و Inovio Pharmaceuticals در مورد سال پیش روی وال استریت و رکود یا رونق آن تصمیم بگیریم آنگاه شاید پیش بینی هایمان چیز دیگری بود.

وجه مشترک این سه شرکت در چیست؟ هر سه این کمپانی ها دوست دارند که با اوج گیری ویروس زیکا پول هنگفتی را به جیب بزنند؛ همان بیماری تازه ای که از طریق پشه ها منتقل می شود و در ابتدا در برزیل رویت شد (حالا در آستانه ورود به آمریکاست) و دانشمندان معتقدند که نقایص مادرزادی جدید در نوزادان تازه متولد شده این کشور به آن مربوط می شود.

هر سه این شرکت ها روی متدهایی برای پیشگیری و درمان این ویروس کار می کنند و اخیرا بخش اعظمی از تلاش ها و سرمایه خود را به این حوزه معطوف کرده اند.

البته این را هم باید بگوییم که هجوم سرمایه گذاران به شرکت هایی که ممکن است راهکارهای لازم برای از بین بردن این بیماری وحشتناک و نوظهور را بیابند مساله جدیدی نیست.

پیشتر در سال 2014 میلادی هم شاهد شکل گیری روند مشابهی در مورد ابولا بودیم. شیوع ابولا به شکلی ناخواسته باعث شد که سهام بسیاری از شرکت های فعال در حوزه داروسازی و بهداشت و درمان از جمله Inovio به میزان چشمگیر رشد کند.

در این بخش در نظر داریم خلاصه ای از جدیدترین دستاوردهای سه شرکت داروسازی یاد شده در این زمینه و درآمدهای مالی آنها در این زمینه را به سمع و نظرتان برسانیم.

Intrexon

در آگست سال قبل، این شرکت که دفتر اصلی اش در مریلند قرار دارد، کمپانی انگلیسی Oxitec را خریداری نمود که از مهندسی ژنتیک برای ایجاد پشه هایی بهره می گیرد که می توانند «خود را منقرض نمایند».

این حشرات با هم جفت گیری می کنند اما نوزادانشان زنده نمی مانند. در سال 2014 میلادی تصویب شد که پشه های دستکاری شده ژنتیکی در برزیل و دیگر کشورهای تحت تاثیر از هجوم آنها رها شوند و در هشتم دسامبر همان سال Intrexon اعلام کرد که آماده است میزان حشره های تولیدی دستکاری شده خود را افزایش دهد.

این حشره OX513A خوانده می شد و قرار بود که برای مبارزه با شیوع زیکا در برزیل رها شود. یکی از شهرهای برزیل با نام Piracicaba در حال حاضر مشغول تست این محصول است تا از  آن به عنوان روشی برای مبارزه با تب دنگ بهره بگیرد.

در آن روز، سهام Intrexon با قیمت 31.36 دلار به بازار عرضه گردید و حالا با ارزشی معادل 35.2 دلار معامله می شود. با در نظر داشتن اینکه محصول این شرکت (یعنی همان پشه های دستکاری شده ژنتیکی) هنوز هم به صورت گسترده مورد استفاده قرار نگرفته اند و اساسا مشخص نیست که آیا این پشه ها راهکار مناسب برای ریشه کنی زیکا هستند یا خیر، می توان گفت افزایش ارزش سهام Intrexon در نوع خود فوق العاده بوده است.

این شرکت به غیر از نقشی که در مقابله با ویروس زیکا ایفا می کند به خاطر مشارکتش در تولید سلول های گیرنده پادتن های کایمریک (یا CART) هم نامش را بر سر زبان ها انداخته است؛ CARTها در واقع سلول های ایمنی اصلاح شده ای هستند که مدتی است وعده درمان برخی از انواع سرطان ها را به بیماران می دهند.

یک سال قبل Intrexon با شرکتی به نام Ziopharm وارد همکاری شد تا مجوز نوعی تکنولوژی CART را که در مرکز سرطان اندرسون واقع در هادسون ساخته شده بود دریافت نماید.

در نهم فوریه همان سال دو شرکت اعلام کردند که فاز نخست مطالعاتشان در مورد عملکرد این سلول ها روی سلول های سرطانی پیشرفته را آغاز کرده اند اما هنوز تا رسیدن به نتیجه چند گام دیگر را پیش رو دارند.

در حال حاضر شرکت هایی نظیر نوارتیس، Juno Therapeutics و Kite Pharma مراحل پایانی تست محصولات cart خود را برای درمان سرطان خون پشت سر می گذارند.

بهترین چشم انداز کوتاه مدت Intrexon برای رسیدن به نتیجه اما به بخش های دیگر مربوط می شود که طیف گسترده ای از همکاری ها و خریدها را در زمینه زیست شناسی ترکیبی در بر می گیرد.

در نه ماهه نخست سال 2015 میلادی، فروش این شرکت با رشدی 223 درصدی به رقم 132.1 میلیون دلار رسید و بخش اعظمی از این موفقیت هم به خاطر خرید شرکت Trans Ova Genetics در سال 2014 میلادی بود؛ شرکتی که تکنولوژی های بازتولیدی اش نظیر انتقال جنین و لقاح آزمایشگاهی را در اختیار دامداران قرار می دهد.

لازم است اضافه نماییم که این شرکت در سال 2015 موفق شد گربه ها را شبیه سازی کند و در حال آماده شدن برای راه اندازی سرویس شبیه سازی خود است تا به دارندگان حیوانات خانگی امکان دهد که کپی دقیق از حیوان مرده خود را داشته باشند.

زیان خالص شرکت Intrexon در جریان دوره نه ماهه سال 2015 برابر با 54.7 میلیون دلار اعلام شد و آنطور که تحلیلگران می گویند به نظر نمی رسد که به این زودی ها به سوددهی برسد.

Cerus

در اواخر ماه ژانویه امسال، مقاله ای در نشریه پزشکی و سلامت Transfusion منتشر شد که نشان می داد شرکت Cerus واقع در کالیفرنیا با موفقیت توانسته از طریق تکنولوژی تازه خود ویروس زیکا را در خون انسان غیرفعال نماید.

این تکنولوژی که Intercept نام دارد از اشعه فرابنفش برای کشتن پاتوژن ها استفاده می کند. به دنبال انتشار این خبر، ارزش سهام شرکت Cerus رشدی 22 درصدی را تجربه کرد و به رقم 6.31 دلار بابت هر سهم رسید.

در اواخر سال 2014 میلادی، سازمان غذا و داروی آمریکا Intercept را به عنوان روشی برای درمان خونی و در نتیجه جلوگیری از خطر شیوع ویروس و عفونت های باکتریایی تایید کرد.

جالب است بدانید که یک دهه پیش از تایید سازمان غذا و داروی آمریکا از این روش در اروپا استفاده می شد. در ادامه سهام Cerus جهشی دیگر پیدا کرد و صبح امروز نیز خبر رسید که این شرکت توافقی چند ساله را با صلیب سرخ آمریکا به امضا رسانده تا پلاکت ها و پلاسمای بهینه سازی شده با تکنولوژی اینترسپت را در اختیارش قرار دهد.

بخش اعظمی از درآمدهای این شرکت تا همین اواخر از اروپا ناشی می شد با این همه، تضعیف یورو به شدت کسب و کار آن را دچار مشکل کرده بود.

در نه ماهه نخست سال 2015 میلادی، فروش Cerus افتی 8 درصدی پیدا کرد و به رقم 24.6 میلیون دلار رسید. از طرفی آماده شدن برای حضور در بازار آمریکا نیز برای این کمپانی هزینه بر بوده است؛ هزینه های عملیاتی این شرکت به دنبال تصمیم آن برای همکاری با صلیب سرخ حدود 22 درصد افزایش یافته و به رقم 53.3 میلیون دلار در نه ماهه نخست سال قبل رسید و زیان خالصش هم از 18.6 میلیون دلار به 41.1 میلیون دلار در بازه زمانی یاد شده رسید.

مقاله منتشر شده در نشریه Transfusion باعث شد که یکی از تحلیلگران پیش بینی کند، تکنولوژی Cerus در مناطقی که ترس از ایمنی فراورده های خونی به خاطر آلودگی به زیکا وجود دارد بسیار مورد استقبال قرار گیرد.

اما این شرکت تا به امروز در مورد طرح های خود برای بازاریابی و تبلیغ Intercept برای این منظور حرفی به میان نیاورده است.

Inovio

در 22 ژانویه امسال یکی از شرکت های مستقر در کره جنوبی به نام GeneOne Life Science اعلام کرد که با شرکت Inovio (مستقر در پنسیلوانیای آمریکا) وارد همکاری شده تا نوعی واکسن مبتنی بر DNA را برای پشگیری و درمان زیکا مورد آزمایش قرار دهد.

در ساعات نخست آن روز ارزش سهام Inovio برابر با 5.16 دلار بود که به دنبال انتشار این خبر به رقم 6 دلار افزایش پیدا کرد.

حوزه واکسن های DNA مدتی است که مورد توجه ویژه سازمان های پزشکی و سلامت قرار دارد. در این تکنولوژی از ریزترین مواد ژنتیکی ویروس استفاده شده و آنها را به واکسن تبدیل می کنند. Inovio یکی از شرکت هایی است که امید دارد ثابت نماید این واکسن ها اثربخش تر از انواع سنتی هستند و سرعت عمل بیشتری نسبت به ویروس های تضعیف شده ای دارند که در واکسن های سنتی مورد استفاده قرار می گیرند.

در نه ماهه نخست سال 2015 میلادی، زیان خالص Inovio برابر با 11.2 میلیون دلار از کل فروش 34.6 میلیون دلاری آن اعلام شد که بیشتر به جهت هزینه های صرف شده آن در پروژه ابولا بود.

گفتنی است که این شرکت هم اکنون مراحل اولیه فرایند تست واکسن ابولا را می گذارند که بخشی از بودجه آن برای این منظور نیز توسط آژانس پروژه های پیشرفته دفاعی آمریکا موسوم به دارپا متقبل شده بود.

اما Inovio در توسعه VGX-3100 به مراتب جلوتر است؛ VGX-3100 نوعی واکسن تجربی مبتنی بر DNA است که برای درمان دیسپلازی گردنی (نوعی شرایط پیش از سرطان که توسط ویروس پاپیلومای ایجاد می گردد) مورد استفاده قرار می گیرد.

این شرکت به سرمایه گذاران خود اعلام امیدواری کرده که فاز سه تست آزمایشی این واکسن را امسال آغاز خواهد کرد.

در مورد زیکا باید بگوییم که Inovio تا ارائه درمان برای این بیماری فاصله زیادی دارد. ژوزف کیم مدیر عامل این شرکت در مصاحبه اخیرش با نشریه فوربز اعلام کرد که در حال حاضر تمرکزش را روی تولید دز مناسب برای تست روی انسان گذاشته و مشخص نیست که واکسن نهایی چه زمانی برای ورود به بازار تایید خواهد شد.