اپل چهل ساله شد؛ از بحران میانسالی تا مبارزه با چالش های پیش رو

اپل در اولین روز از آوریل، در سال ۱۹۷۶ تاسیس شد و امروز، تولد چهل سالگی اش را جشن می گیرد. شرکتی که ۴۰ سال پیش در گاراژ خانه ای در «لس آلتوس» تاسیس شد، تا چند ماه دیگر به مقر جدید خود که ظاهری همچون یک سفینه فضایی عظیم دارد، نقل مکان خواهد کرد و از همین جاست که می توان متوجه شد اپل، در این چهل سال راه بسیار زیادی را پیموده است.

اپل در حالی وارد پنجمین دهه از زندگی اش می شود که امروز، ارزشی معادل ۶۲۱.۸ میلیارد دلار برایش تعیین شده؛ شرکتی که به قول مدیر عامل کنونی اش، تیم کوک، تعادل دهنده اصلی ترازهای مالی در بسیاری از بنگاه های تجاریست و البته همین حالا، سرمایه ای برابر با ۲۱۶ میلیارد دلار، به شکل نقد و خارج از مرز های ایالات متحده ذخیره کرده است.

اهالی کوپرتینو راه درازی را در این چهل سال طی کرده اند؛‌ راهی که بارها مرور شده و موفقیت هایشان نیز در مقالات مختلف تحسین گشته. در نتیجه، بهتر است بپردازیم به مسیری که پیش روی این شرکت قرار دارد؛ از مشکلات حقوقی و نزاغ بر سر حریم خصوصی کاربران با دولت آمریکا و تعیین مرزهای رمزگذاری، تا یافتن تحول عظیم بعدی در دنیای تکنولوژی.

قدرتمندترین کمپانی فعال در حوزه تکنولوژی، چالش های بزرگی پیش روی خود دارد. گاهی افراد در چهل سالگی خود، متوجه می شوند که جوانی شان رو به پایان است و دست به کارهای عجیبی می زنند، متدوال ترین حالت، این است که می خواهند یک خودروی عالی (معمولا پورشه) بخرند تا به همین شکل، بخشی از مشکلات ذهنی خود را به دست فراموشی بسپارند.

حال می توان اپل را به یک مرد چهل ساله تشبیه کرد؛ مردی که به بحران میانسالی (Midlife Crisis) برخورده و اکنون به شکل هیجانی، می خواهد یک خودرو بسازد، کاری که نه تا به حال مانندش را انجام داده و نه تخصصی در آن دارد.

اما جدا از این مسائل، اپل در آستانه ورود به پنجمین دهه از زندگی اش، با چه مشکلاتی رو به روست؟

سکون نرم افزاری؛ نیاز شدید به ارتقا

شعار «بدون دغدغه کار می کند» چرا دیگر جایی میان محصولات اپل ندارد؟

اساسا وقتی مدیر عامل یک شرکت، تکیه کلامش جمله ای نظیر «بدون دغدغه کار می کند» (it just works) باشد، سطح انتظارات از بخش نرم افزاری آن بالا می رود و البته، زمانی که نرم افزارها و اپلیکیشن ها با دغدغه کار می کنند، انتقادات هم شروع می شوند. همین چند روز پیش، اپل iOS 9.3 را برای دستگاه های خود ارائه داد که از باگ هایی برخوردار بود و باعث کرش کردن آیفون های قدیمی تر می شد. مرورگر سافاری هم به شکل گسترده در ماه ژانویه از سال جاری، با همین مشکل دست به گریبان بود که اپل پس از یک روز ایراد را رفع کرد.

انتقاد از بخش نرم افزاری اپل به باگ ها خلاصه نمی شود. صرفا به نسخه دسکتاپ از نرم افزار iTunes نگاه کنید. این نرم افزار، سال هاست که به علت رابط کاربری پیچیده و عجیب اش، همچون آهن ربایی برای جذب انتقادات بوده است.

انتقاد دیگر به خود پلتفرم iOS مربوط می شود؛ سیستم عاملی که جاناتان آیو آن را در نسخه هفتم دگرگون کرد اما حقیقت این است که آن دگرگونی، برای موبایل های ۴ اینچی اپل انجام شده بود. اکنون اپل موبایل هایی ۴.۷ و ۵.۵ اینچی ارائه می دهد اما ظاهر iOS هیچ تغییر خاصی در خصوص بهینه تر شدن برای نمایشگرهای بزرگتر، نداشته است.

در زمانه رشد سرسام آور تکنولوژی ها، یک اشتباه می تواند برنده یا بازنده را مشخص کند

مدت هاست که گفته می شود اپل، در حال از دست دادن جایگاه نرم افزاری خودش است؛ از iCloud گرفته تا اپ استور، گیم سنتر و حتی اپل موزیک. با نگاهی به همه این سرویس ها می پرسید که آن دقت همیشگی اپل که زبانزد خاص و عامل بود، کجاست؟ یا حتی از آن بدتر، آن شعار «بدون دغدغه کار می کند» چرا دیگر جایی میان محصولات اپل ندارد؟

در دوره و زمانه ای زندگی می کنیم که رشد تکنولوژی ها، سرسام آور است. اپل، گوگل و حتی فیسبوک، اکنون تمام تلاش خود را می کنند تا همگام با جدیدترین فناوری ها، قابلیت های خود را در اختیار کاربران قرار دهند و در این بین، ثبات نرم افزاری و کاربرد پذیری همان ویژگی های نو، می تواند تعیین کننده ی برنده یا بازنده باشد.

مرزهای تازه؛ از ابزارهای پوشیدنی تا خودروی هوشمند

سوال اصلی اینجاست: آیا اپل دوباره می تواند با محصولی دیگر، موفقیتی که با آیفون به دست آورد را تکرار کند؟ پرسش عجیبی است، چرا که بعید به نظر می رسد محصولی در دنیای تکنولوژی بتواند به جایگاه تلفن های هوشمند نزدیک شود. این گجت ها در کنار فراگیر بودن بیش از اندازه، بسیار هم شخصی هستند.

تصور می شود که در آینده، مرکزیت درآمدهای اپل بر خانواده و اکوسیستمی از محصولات اتکا کند. آیپد هنوز هم خریداران مشخصی دارد و اپل واچ، نشان داده که حتی پس از تب زودگذری که ایجاد شده بود، هنوز هم کاربران را به سوی خود جلب می کند.

آیا در آینده Siri راننده خودروی اپل خواهد بود؟

اما پس از همه این ها نوبت به چیست؟ مدیر عامل اپل در پاسخ به سوالی در همین رابطه گفته بود که قرار است مدتی حس شب کریسمس را داشته باشیم (شبی که هدیه ای زیر درخت کریسمس قرار می گیرد و مشخص نیست که چیست). مسئله اینجاست که اگر بخواهیم واقع بینانه به مسئله بنگریم، ورود اپل به چنین حوزه ای کاری بس دشوار خواهد بود.

از طراحی گرفته تا تکنولوژی های مرتبط با خودروهای پیشرفته، یا حتی فناوری هایی که در آینده قرار است شاهدشان باشیم. آیا اصلا خودمان باید به رانندگی با این خودرو بپردازیم یا سیری در آن زمان تا حدی رشد می کند که وظیفه راندن این خودروی هوشمند را نیز بر عهده بگیرد؟

دقت بیشتر در نزاع های حقوقی

هزاران هزار کلمه در مورد مشکلات حقوقی میان اپل و FBI به رشته تحریر درآمده اند، برخی معتقد بودند که اپل باید آیفون تروریستی که در حمله شهر سان برناردینو دست داشته را رمزگشایی کند، در حالی که بعضی هم مخالف این اقدام و ایجاد "درب پشتی" در آیفون و محصولات اپل بودند.

اپل مناظره سختی را در مقابل FBI پشت سر گذاشت، آن هم در برابر نگاه همه دنیا

این پرونده اکنون به انتهای راه خود رسیده، اما چنین موضوعی به معنای آن نیست که اپل در آینده درگیر مسائل مرتبط با رمزگذاری، امنیت و حریم خصوصی نخواهد بود. اپل و تیم کوک مناظره سختی را، آن هم در برابر نگاه همه دنیا، در مقابل FBI پشت سر گذاشتند. نکته ای که در این میان مشخص شد، این بود که دولت ایالات متحده به سختی به دنبال راهی برای پشت سر گذاشتن تکنولوژی رمزگذاری داده هاست و در آینده می توان دوباره هم انتظار وجود چنین پرونده هایی را کشید.

اپل جایگاه اش مشخص شده و اینک در خط مقدم چنین مبارزه ای حضور دارد. اما می توان انتظار داشت که در آینده و هنگام رخ دادن چنین مسائلی، اهالی کوپرتینو با آگاهی بیشتر و اقداماتی سنجیده تر، گام های خود را بردارند.

اپل اکنون تلاش می کند تا از اطلاعات کاربران خود در ایالات متحده حفاظت کند، اما چگونه می خواهد چنین کاری را در خارج از مرزهای آمریکا، نظیر چین یا روسیه انجام دهد؟ در این میان چگونه می خواهد از تبدیل شدن محصولاتش، به گجت های مورد علاقه تروریست ها جلوگیری به عمل آورد؟ این ها سوالاتی هستند که اپل بیشتر باید در موردشان فکر کند.

شرکتی که اکنون از فیلترهای خبری برخوردار است

اپل از سال ها پیش عنوان نموده که در پی خلق محصولات و سرویس های پویاست. در سال ۲۰۱۶، چنین وعده ای به معنای آن است که این شرکت گاهی هم باید در نقش یک فیلتر، یا نگهبان عمل کند. از مدت ها پیش تا کنون، اپ های بسیاری در اپ استور اپل جای گرفته اند که با هدف منفی توسعه یافته اند؛ گاهی این اپلیکیشن ها از اپ استور حذف شده اند و گاهی هم خیر، که همین موضوع یک مشکل برای App Store بوده است.

با پیشرفت تکنولوژی ها، اپل هم تغییرات بسیاری در ساز و کار خود و سیاست هایش داشته، اما هنوز هم مشکلاتی وجود دارد. برای مثال، سرویس های اشتراک موسیقی از سهم ۳۰ درصدی که اپل آن را برای خود بر می دارد، گله مند هستند. سهم ۳۰ درصدی برای فروشنده نرم افزار که در اینجا اپل است، معقول به حساب می آید اما اپلیکیشن های که اشتراک ماهانه می فروشند، گله دارند که اپل هر ماه این ۳۰ درصد را از حساب آنها برداشت می کند.

اپل در سال گذشته اپلکیشن News را به همراه iOS 9 معرفی کرد؛ سرویسی که اخبار را در اختیار کاربران موبایل های این شرکت قرار می دهد. اپل از طریق همین اپلیکیشن می تواند برای اعمال فیلترهایش و کسب درآمدهای بیشتر بهره گیرد.

مسئولیت های یک شرکت بزرگ: کارگران، زنان، شرایط آب و هوایی

اپل را به واسطه ثروت و محبوبیت اش، می توان تاثیرگذارترین شرکت دنیای تکنولوژی دانست. این کمپانی بر پایه همین محبوبیت، تلاش نموده تا در سال های اخیر پیگر مواردی باشد که سایر شرکت های بزرگ، کمتر به آنها اهمیت می دهند. مواردی نظیر اصلاح حق و حقوق کارگران کارخانه هایی که به شکل قراردادی با او کار می کنند، فعالیت های زیست محیطی و تلاش برای حقوق برابر زنان و مردان.

در این میان اپل از سوی سهام دارانش با انتقادهایی هم رو به رو شده بود. انتقادها بیشتر بر این محور بودند که تیم کوک، سرمایه های اپل را به بهانه اقدامات زیست محیطی و تولید انرژی پاک، هدر می دهد. تیم کوک هم در یکی از جلساتش با سهام داران به آنها گفته بود که قرار نیست اپل همواره سرمایه گذاری های بازگشت پذیر داشته باشد و اگر به دنبال چنین هدفی هستید، بهتر است سهام این شرکت را به فروش برسانید و از آن خارج شوید.

در برخی موارد دیگر هم، این شرکت به شکل قانونی مجبور شده تا به برخی موارد رسیدگی کند. برای مثال، ایجاد شدن شرایطی مطلوب برای کارگران کارخانه های چینی که به تولید محصولاتش مشغول هستند.

اپل اثبات کرده که واهمه ای از برطرف سازی مشکلات ندارد؛ حتی اگر هزینه های سرسام آور داشته باشند. این شرکت در خصوص تغییرات آب و هوایی، عملکردی جدی دارد و تا کنون ۱.۵ میلیارد دلار هزینه صرف ایجاد تجهیزاتی برای تولید انرژی تجدیدپذیر نموده است.

این روزها حتی کاربران عادی هم این سوالات را از خود می پرسند؛ سوالاتی که اپل باید در آینده به آنها بیشتر فکر کند: تجهیزات به کار رفته در گجت های ما چگونه بازیافت می شوند؟ با کارگران خطوط تولید چگونه رفتار می شود؟ کارخانه های تولید کننده ابزارهای اپل تا چه حد سبز هستند؟ چرا اغلب اعضای تیم ارشد مدیریتی اپل که استراتژیک ترین تصمیم ها را اتخاذ می کنند، مرد و سفید پوست هستند؟

تحت مدیریت تیم کوک، اپل نشان داده که مایل است در مورد مشکلاتش صحبت کرده و آنها را حل کند. ادامه دادن همین راهکار، یکی از مزایای اپلِ امروز و ۴۰ ساله است؛ نوعی ویژگی که البته یک ضرورت هم به شمار می آید.