دگردیسی اینتل: از شکست در حوزه پردازش موبایل تا سیاست های تازه کرانیچ

اینتل بزرگترین توسعه دهنده و سازنده پردازنده کامپیوترهای شخصی به شمار می آید اما همین شرکت، نتوانسته در دهه ی گذشته، تاثیری مشابه در حوزه تلفن های هوشمند و تبلت ها داشته باشد. تا کنون چند سازنده در تعداد انگشت شماری موبایل، از پردازنده های اتم اینتل بهره گرفته اند، اما نمی توان عنوان موفقیت را بر روی تلاش های اینتل در این زمینه چسباند.

اگر بخواهیم به تصویر کلی نگاه کنیم، باید گفت قرار نیست اینتل جایی برود. اما همین شرکت به تازگی اعلام کرده که دیگر علاقه ای به حضور در عرصه موبایل ندارد و بر همین اساس، توسعه پلتفرم های SoFIA و Broxton هم لغو شده اند. شرکت یاد شده با این حال هنوز راه های بسیاری برای کسب درآمد پیش روی خود دارد و از طرفی، سخن از ایده های بزرگ و هیجان انگیزتری سر می دهد.

اما بیایید نگاهی داشته باشیم به تلاش های اینتل برای جای دادن خود در عرصه موبایل و ببینیم اشکال کار این شرکت بزرگ و نامدار، چه بود که نتوانست به موفقیت دست پیدا کند.

نقشه راهی که لغو شد

پیش از این، نقشه راه اینتل برای چیپست های مجتمع مخصوص موبایل ها، اینطور بود که قرار است SoCهای قدرتمند سری اتم x5 و x7 در سه ماهه دوم سال ۲۰۱۶ (سه ماهه کنونی) عرضه شوند تا همراه قدرتمندتری باشند برای اتم x3 که در ابتدای سال جاری عرضه شده بود. هر دوی این چیپست ها قرار بود با فرایند ۱۴ نانومتری توسعه پیدا کنند؛ فرایندی که به کاربر اجازه می دهد عمر باتری و کارایی بالاتری را از اتم x3 در دستگاه خود تجربه کند.

اینتل تا پیش از این می گفت که چیپست x7 قرار است با کلاک ۲.۴ گیگاهرتز همراه شود در حالی که به یک مودم LTE-A نیز مجهز شده. البته همانطور که در تصویر پایین می بینید، اینتل بیشتر تمرکز خود را بر ابزارهای همراهی چون لپ تاپ و تبلت ها قرار داده بود تا موبایل های هوشمند.

چیپ های Broxton مخصوص تبلت و تلفن های هوشمند توسعه پیدا کرده بودند در حالی که پلتفرم SoFIA قرار بود صرفا در موبایل های هوشمند ارزان قیمت مورد استفاده قرار گیرد. این در حالیست که اینتل چیپ های سری SoFIA را با همکاری شرکت RockChip توسعه می داد و باید دید پس از تصمیم لغو عرضه آنها، عاقبت این همکاری به کجا ختم خواهد شد. در حال حاضر، به نظر می رسد که تنها خانواده Core m هستند که در مسیر باقی مانده اند؛ پردازنده هایی که اینتل آنها را برای لپ تاپ ها توسعه می دهد.

اینطور که از شواهد پیداست، اینتل تصمیم دارد نسل بعدی پردازنده های Core m5 و m7 را در انتهای سال میلادی جاری عرضه کند. این ها پردازنده هایی هستند که برای تبلت و لپ تاپ ها توسعه پیدا کرده اند و شرکت یاد شده ادعا می کند که نسل کنونی آنها (اسکای لیک)، تا ۴۰ درصد در پردازش مرکزی و پردازش گرافیکی بهبود داشته. اینتل همچنین بیان می کند که با پردازنده های Core m، دستگاه های هیبریدی، نوت بوک ها و تبلت ها را هدف گرفته است. پردازنده های سری Core M همین حالا در Chromebook از HP و مک بوک اپل حضور یافته اند.

اما سیاست های مرتبط به موبایل در اینتل، تنها مربوط به چیپست و پردازنده ی آن نبوده اند. این شرکت همچنین تصمیم داشت تبدیل شود به یک تامین کننده بزرگ برای مودم های LTE و LTE-Advanced و برای همین هدف، سری مودم های XMM 7XXX را معرفی کرده بود؛ مودم هایی که هم با پردازنده های خودش کار می کردند و هم با سایر پردازنده ها، و این یکی از نقاط قوت اینتل در امر توسعه مودم های LTE به شمار می رفت. بزرگترین رقبای اینتل در حوزه موبایل که کوالکام و مدیاتک هستند، مودم ها را به شکل کامل با پکیج پردازشی موبایل (چیپست مجتمع) ترکیب می کنند.

اما همانطور که ذکر شد، اینتل این بخش را نیز تعطیل کرده و باید دید در آینده، آیا تصمیم دارد دوباره به توسعه چیپ های LTE مخصوص موبایل فکر کند یا خیر. اینتل در سال های اخیر در عرصه تلفن های هوشمند موفقیت خاصی کسب نکرد و از رقبای خود تا حد زیادی جا ماند؛ بر همین اساس بود که در آخرین روزهای ماه آوریل، اعلام کرد که ۱۲ هزار نفر از نیروی کار خود را اخراج می کند. این تعداد نفرات، یازده درصد از کل نیروی کار شرکت مذکور بود.

البته پروسه اخراج به صورت ناگهانی اتفاق نمی افتد و از حالا، تا میانه سال ۲۰۱۷ به طول خواهد انجامید. پس از آن ولی، اینتل می گوید که کاهش این تعداد نیروی کار موجب می شود تا سالانه مبلغی معادل ۱.۴ میلیارد دلار صرفه جویی نماید. این در حالیست که گزارشات مالی اینتل، به طور کلی تراز منفی را نشان نمی دهند. چند روز پیش و پس از انتشار عملکرد مالی این شرکت از سه ماهه نخست ۲۰۱۶، مشخص شد که اینتل توانسته حاشیه سود مناسبی داشته باشد، به سود خالص قابل قبول دست پیدا کند و از لحاظ کسب درآمد نیز، در رتبه ای بالاتر از پیش بینی های تحلیلگران جای گیرد.

در سال ۲۰۱۴، اینتل برای آخرین بار از جزییات درآمدهای بخش توسعه چیپ برای موبایل گفت و عنوان نمود که این بخش، با زیانی ۴.۲ میلیارد دلاری مواجه شده است. علت چنین زیانی را می توان نداشتن سهمی مناسب از بازار، هزینه های بالای بخش تحقیق و توسعه برای دست یافتن به تکنولوژی هایی که رقبا پیشتر به آنها دست یافته اند و اعمال تخفیفات ویژه برای سازندگان برشمرد. در واقع اینتل در ابتدای کار پردازنده هایش را با قیمتی کمتر از قیمت حقیقی در اختیار شرکای سخت افزاری اش قرار می داد تا سایرین را نیز به استفاده از آنها در موبایل هایش ترغیب کند؛ قماری که البته نتیجه ای جز باخت در این حوزه نداشت.

اشتباهات اینتل از کجا آغاز شد؟

همانطور که در ابتدای مقاله ذکر شد، اینتل بزرگترین توسعه دهنده چیپ پردازشی برای کامپیوترهای شخصی است اما موفقیت اش در همین زمینه، موجب شکستش در عرصه موبایل شد. این شرکت از معماری قدرتمند x86 برای پردازنده های مخصوص کامپیوترهای شخصی بهره می گیرد که برای این دسته از محصولات عالی هستند، اما ملزومات دنیای موبایل، متفاوت و محدودتر هستند. تا کنون این موضوع به اثبات رسیده که پایین آوردن ولتاژ و قدرت معماری x86 در پردازنده ها، عملکرد مناسبی به همراه نخواهد داشت. اینتل اخیراً‌ موفق شده بود سطح پردازنده های موبایل خود را به جایگاهی برساند که صرفا رضایت بخش باشند.

از سوی دیگر داستان، شرکت «ARM» با معماری «RISC» ثابت کرده که گزینه ی بسیار بهتری برای دستگاه های همراه است که نیاز به قدرت پردازشی کمتر و مصرف بهینه تری دارند. تجربه شرکت ARM در طراحی چیپ های کم مصرف و بهینه، باعث شد تا از ابتدای تولد تلفن های هوشمند در آغاز هزاره ی سوم، شرکت ها به سراغ بهره گیری از حاصل کار ARM بروند و هنوز هم این روند در حال ادامه یافتن است.

بد نیست به تفاوت استراتژی های اینتل و ARM هم اشاره ای داشته باشیم. اینتل تمایل دارد تا تکنولوژی هایی که توسعه می دهد را صرفا خودش تولید کرده و به فروش برساند اما از سوی دیگر ماجرا ARM به طور کلی هیچ گونه چیپی تولید نمی کند. این شرکت تنها مجوز استفاده از حاصل تحقیقاتش را به دیگر کمپانی ها می دهد و سپس آنها با ایجاد تغییراتی در آن، چیپ هایی بهینه شده بر اساس نیاز خود می سازند.

در کنار همه این مسائل، قدرت تولید بالای اینتل هم در سال های اخیر موضوعی کم اهمیت تر شده است. حالا سامسونگ و TSMC همانند اینتل قادر به تولید چیپ های ۱۴ نانومتری هستند و اینتل تنها شرکتی نخواهد بود که می تواند ادعای ساختن چیپ هایی کاملا بهینه از نظر مصرف انرژی را داشته باشد.

این بازار رقابتی موجب شده تا شرکت ها به سمت ARM سوق پیدا کنند و همانگونه که ذکر شد، طراحی های این شرکت را تغییر داده و در آنها ابتکارهای خود را نیز جای داده و سپس به لطف یک تولید کننده، آنها را بسازند. جالب تر اینجاست که با وجود چندین لایه مختلف، از زمان ابتیاع حق استفاده از ARM تا تولید نهایی چیپست ها، باز هم هزینه تمام شده برای سازنده نهایی موبایل، کاملا معقول است.

شاید تصور کنید که اینتل ضعف آینده نگری داشته است. خیر. چنین نبوده و توسعه چیپ های اتم کم مصرف، از سال ۲۰۰۴ آغاز شد. مسئله اینجا بود که شرکت آمریکایی با بی میلی کامل چنین کاری را پیگیری می کرد و به هیچ عنوان دلش نمی خواست از معماری x86 و بازار پرسود کامپیوترهای شخصی در آن زمان، دل بکند و دور شود. جالب است بدانید که اینتل علیرغم رابطه نزدیکش با اپل، شانس توسعه چیپ پردازشی آیفون را از دست داده، چرا که متصور بوده بازار گسترده برای موبایل های هوشمند، صرفا یک رویا است و در نهایت آنقدر موبایل هوشمند فروخته نخواهد شد که اینتل بتواند هزینه های تحقیق و توسعه اولیه اش را جبران کند، چه رسد به کسب سود خالص از درآمد.

اینتل حتی در سال های قبل تر  به سراغ معماری های ARM هم رفت و با توجه به دستورالعمل ها، یک معماری جدید از آن تولید کرد و نامش را هم «XScale» گذاشت. اما آن را هم در سال ۲۰۰۶ با قیمت ۶۰۰ میلیون دلار به فروش رساند و به طور کلی با طراحی های ARM خداحافظی کرد تا تمرکز ویژه ای را معطوف پردازنده های کم مصرف اتم کند. همین اقدام موجب شد تا اینتل چندین پله عقب تر از ARM جای گیرد.

تمرکزی نو بر رایانش ابری و اینترنت اشیا

اینتل با تصمیمات اشتباهی که گرفت، نتوانست سهمی در انقلاب تلفن های هوشمند داشته باشد اما گذشته ها سپری شده اند و حالا این کمپانی به جاده ی پیش رو می نگرد. اینتل برنامه های بزرگی برای گجت های بی شمار کوچک هوشمند در آینده دارد که همه شان به اینترنت متصل می شوند. این کمپانی همچنین در بلاگ رسمی اش نوشته بود که اینتل می خواهد در کنار در دست داشتن بازار کامپیوترهای شخصی، به سرعت به سوی نیرو بخشیدن به میلیاردها گجت هوشمند توسط پلتفرم رایانش ابری خود اقدام کند.

در نگاه اول، با درک چنین موضوعی، ذهن مان به سوی خانه های هوشمند و بازار اتومبیل های خودران سوق پیدا می کند، اما گویا اینتل برنامه های بزرگتری در سر دارد. شرکت مذکور قمار بسیار گسترده تری را برنامه ریزی می کند و حساب ویژه ای بر روی فضای ابری خود گشوده. شرکت مذکور اکنون ۹۹ درصد از بازار پردازنده های مورد نیاز برای سرورها را در اختیار دارد. همین مسئله را ارتباط دهید به فضا و پلتفرم ابری.

«برایان کرانیچ»، مدیر عامل اینتل در روزهای گذشته پنج مورد مهم در مورد سیاست های آتی شرکت متبوعش را تشریح کرد و بیان نمود اینتل، از شرکتی که چیپ پردازشی رایانه ها را می سازد، به شرکتی تبدیل می شود که نیرو بخش میلیاردها گجت متکی بر فضای ابری، به واسطه پلتفرم رایانش ابری خود خواهد بود. وی در بلاگ رسمی اینتل، پنج مورد را چنین تشریح کرد:

• فضای ابری مهم ترین عامل در شکل گیری جهانی متصل و هوشمند به شمار می رود و آینده ابزارها و اینتل را شکل می دهد.
• تمام مواردی که تجارت پی سی و اینترنت اشیا را شکل می دهند، با اتصال به فضای ابری ارزش بیشتری می یابند.
• حافظه ها و راه حل های قابل برنامه نویسی مانند FPGAها (مدار مجتمع دیجیتال برنامه‌ پذیر)، حوزه ای جدید از تکنولوژی ها را برای دیتاسنترها و اینترنت اشیا به ارمغان می آورند.
• با حرکت به سوی جهانی همواره متصل به اینترنت، 5G به اصلی ترین تکنولوژی برای دسترسی به فضای ابری تبدیل خواهد شد.
• قانون مور همچنان مصداق دارد و اینتل هم به پیشتازی و تاثیرگذاری خود ادامه می دهد.

اینتل اگرچه سهمی ناچیز در توسعه چیپست های مخصوص تلفن های هوشمند و تبلت ها داشته و امسال به طور کلی آنها را رها نموده است، ولی در حال حاضر کاملا متمرکز به نظر می رسد و تصمیم دارد در زمینه های دیگری که در مورد شان بحث شد، قدرت خود را به رخ کشیده و تبدیل یه یک پیشتاز گردد. اینتل می خواهد به جای تولید پردازنده برای موبایل و کامپیوتر، به شرکتی بدل گردد که نیرو بخش تمام گجت های متصل به اینترنت است؛ از ابزاری های ساده ای که در سال های آینده در همه خانه ها یافت می شوند تا سرورهای قدرتمندی که سازمان ها به آنها متکی اند.

تصمیم اخیر اینتل جذاب و البته جسورانه است، چرا که در آینده تصمیم دارد نوع کسب درآمدش را دست خوش یک دگرش بزرگ نماید. باید منتظر ماند و دید ایده های آینده نگرانه ی آقای کرانیچ برای شرکتش، تا چه اندازه عملی می شوند.